احكام روزه حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی

استهلال

معيار تحقق اول ماه قمري و نيز طريق ثابت شدن آن چيست؟

معيار اول ماه قمري آن است که 1. فاصله و نسبت ماه و آفتاب، 2. [فاصله و نسبت] ماه و زمين و 3. مجموع دو نسبت ياد شده به قدري باشد که رؤيت ماه امکان‌پذير باشد.

آنچه طريق ثبوت اول ماه است امکان ديدن با چشم غير مسلح است و آنچه موضوع اصيل [اول ماه] است تحقق نسبت‌هاي سه گانه است.

 

آيا محاسبات دقيق و يقين‌آور مي‌تواند راهي براي ثبوت اول ماه باشد؟

اگر منجّم  با حساب دقيق رياضي، يقين يا اطمينان پيدا کرد که نسبت‌هاي سه‌گانه [ياد شده] طوري است که در صورت عدم مانع مانند: غبار و ابر، ماه ديده مي‌شود، اول ماه براي او ثابت خواهد بود.

 

آيا رؤيت هلال جنبهٴ طريقيت دارد يا موضوعيت؟

رؤيت ماه طريقيت دارد نه موضوعيت.

 

آيا استفاده از دوربين و تلسکوپ در رؤيت هلال معتبر است؟

مقصود از رؤيت ماه فقط ديدن با چشم غير مسلح است و عينک، سلاح محسوب نمي‌شود.

 

مستند شهادت عادل‌ها چه نوع رؤيت است؟

مستند شهادت عادل‌ها فقط رؤيت با چشم غير مسلح است.

 

آيا مکان استهلال فقط مناطق معمول روي زمين و کوه‌ها و قله‌هاست يا از اسبابي مانند: هواپيما و… نيز مي‌توان استفاده کرد؟

استهلال بر فراز قلّه‌ها و نيز با هواپيمايي که همسطح با آن‌ها حرکت کند، صحيح است.

 

مستند حکم حاکم در ثبوت اول ماه چگونه است؟

مستند حکم فقيه جامع شرايط افتاء، مي­تواند رؤيت شخصي، شهادت عادل‌هاي خبير و نيز محاسبات دقيق نجومي باشد،  اگر فقيه جامعي،  منجّم ماهر بود و نسبت‌هاي سه‌گانه] ياد شده[ را محقّقانه بررسي نمود و امکان رؤيت با چشم غير مسلّح را احراز کرد مي‌تواند به استناد تحقيق فنّي حکم کند، هرچند ماه را نديده باشد.

با احراز اشتباه رياضي، حکم فقيه مزبور فاقد اعتبار شرعي است.

 

آيا رؤيت هلال در يک منطقه، فقط براي مناطق هم‌افق و قريب‌الافق با آن منطقه اعتبار دارد يا مناطق ديگر را هم شامل مي‌شود ، ملاک مکان‌هاي هم‌افق و قريب‌الافق چيست؟

ثبوت اول ماه قمري براي بلاد شرقي موجب ثبوت آن براي بلاد غربي است.

ثبوت اول ماه قمري براي بلاد غربي، فقط موجب ثبوت آن براي بلادي از شرق است که بر اثر قرب افق ، با هم در مقداري از شب، شريک باشند. همين ميزان براي ادراک فضيلت شب قدر کافي است. 15/5/90

روزه استيجاري

انجام روزه قضا براي ديگري توسط فردي كه خود نماز و روزه قضا بر عهده دارد چه صورت دارد؟

1. اگر نيابت از ديگري موجب ضيق يا فوت تكليف خود نمي‌شود جايز است. 2. و اگر موجب آن باشد هرچند حرام است ولي قضاي [از] ديگري صحيح است. 12/9/87

روزه شخص غواص

اگر غواص با لباس مخصوص خود زير آب رود، حكم روزه‌اش چيست؟

عمداً سر را زير آب بردن روزه را باطل مي‌كند؛ ليكن در فرض سؤال، چون سر زير جايي مخصوص است، هرگز آبي به سر نمي‌رسد و عرفاً مي‌گويند نفس مي‌كشد، لذا روزه او صحيح است.

 

اكل و شرب غيرمعتاد

در باب صوم به چه دليل اكل و شرب غيرمعتاد هم مبطل است؟ (من طلبه هستم و دليل فقهي اين مطلب را خواهانم)

1. در صورتي كه اكل و شرب از طريق معتاد يا دهان باشد، روزه باطل مي‌شود، هرچند مأكول و مشروبِ معتاد ـ يعني خوراكي ـ نباشند و دليل آن، اطلاق ادلّه است.

2. چنانچه اكل و شرب از طريق غير معتاد مثلا تزريق باشد و كاملاً اثر تغذيه را داشته باشد ـ مانند سُرُم ـ مشمول اطلاق دليل خواهد بود، هرچند برخي اين ادعا را مطرح كرده‌اند كه ادله ابطال أكل و شرب از اين صورت انصراف دارد.

 

مقدار فطريه ماه مبارك رمضان

احتراما نظر مبارك خود را در خصوص مسائل ذيل مرقوم فرماييد:

مقدار فطريه ماه مبارك رمضان چه مبلغي است؟
فطريه مهماني كه قبل از غروب آفتاب شب عيد فطر وارد شود اعم از اينكه به دعوت صاحبخانه آمده باشد يا بدون دعوت بر عهده كيست؟
فطريه مهماني كه در شب عيد فطر بعد از غروب آفتاب وارد شود اعم از اينكه به دعوت صاحبخانه آمده باشد يا بدون دعوت بر عهده كيست؟
مهماني كه افطار مختصري كرده و در شب عيد براي مهماني به منزل ميزبان بيايد فطريه او بر عهده كيست؟
كسي كه روز عيد فطر پول نقد ندارد كه فطريه خود را بپردازد ولي چند روز بعد حقوق مي‌گيرد يا پولي به دستش مي‌رسد آيا براي پرداخت فطريه بايد قرض كند؟ يا هر موقع كه به دستش رسيد پرداخت نمايد؟
بسم الله الرحمن الرحيم و اياه نستعين

مقدار فطريه سه كيلو گندم, برنج, خرما و مانند آن يا پول آن كه در هر مكاني قيمت خاص خود را دارد.
فطريه كسي كه اول مغرب شب عيد (نه غروب) نانخور كسي محسوب شود بر او واجب است. صرف نان او را در شب عيد بخورد كافي نيست بلكه بايد نانخور او حساب شود. بنابراين مهماني كه فقط افطار كسي را مي‌خورد و نانخور او محسوب نمي‌شود فطريه او بر ميزبان واجب نمي‌شود.
كسي كه پول فطريه را تا ظهر روز عيد فطر ندارد قرض كردن بر او واجب نيست هر چند اگر قرض كند و اداء نمايد صحيح است. البته اگر قرضي نكرده باشد, بعد از دريافت حقوق بايد فطريه را بپردازد.
جوادي آملي / دماوند 28 ماه مبارك 1436

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی جوادي آملي