آیا حضرت زهرا (سلام الله علیها) عادت ماهانه داشتند

پرسش:اين درست است که حضرت فاطمه سلام الله عادت ماهانه نمي شدند؟ اگر بله، چرا؟ اگر عادت ماهانه خوب است و براي بدن مفيد، چرا شامل حال ايشان نمي شد و اگر مورد بدي است؛ چرا شامل حال خانمهاي ديگر است؟

پاسخحجت الاسلام ایمانی:
در مورد سؤال مورد نظر بهتر است به آيه اي كه دراین زمينه است توجه نماييم:
«ويَسْئَلُونَكَ عَنِ الْمَحيضِ قُلْ هُوَ أَذىً فَاعْتَزِلُوا النِّساءَ فِي الْمَحيضِ وَ لا تَقْرَبُوهُنَّ حَتَّى يَطْهُرْنَ فَإِذا تَطَهَّرْنَ فَأْتُوهُنَّ مِنْ حَيْثُ أَمَرَكُمُ اللَّهُ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ التَّوَّابينَ وَ يُحِبُّ الْمُتَطَهِّرينَ ــــــ و از تو در باره‏ى حيض مى‏پرسند، بگو: آن رنج و ناراحتى است، پس در ايّام حيض از زنان كناره بگيريد و با آنها نزديكى نكنيد تا پاك شوند، و چون پاك شدند، از آن جا كه خدا فرمانتان داده به آنها نزديك شويد كه خدا توبه كاران و پاكى طلبان را دوست دارد.» (البقرة:222)

در تفاسيراكثرا كلمه «اذي» را در معنايي نزديك به رنج واذيت وچيزي كه مطابق طبع انسان نباشد، لحاظ كرده اند بعنوان نمونه در تفسير الميزان ذيل آيه مورد بحث آورده كه:
«… پس ظاهر اين است كه كلمه (أذى) به معناى هر عارضه‏اى باشد براى چيزى كه ملائم با طبع آن نباشد.»

اما اين بدين معني نيست كه اين امر چيزي نامربوط و بدي باشد و نقصي در خلقت خدا محسوب شود، بلكه متخصصين فوايد زيادي را براي آن بر شمرده اند براي مثال ذكر مي كنند كه : مقدارى از خون طبيعى زن ، فاسد و از حال طبيعى خارج شده، و به داخل رحم ‏فرستاده مي شود، تا بدين وسيله رحم پاك شود، و يا اگر جنين در آن باشد، با آن خون غذاي جنين فراهم شود، و يا اگر بچه بدنيا آمده ماده اصلى براى ساختن شير جهت كودك آماده‏ شود.

اصولا خونى كه هنگام عادت ماهيانه دفع مى‏شود، خونى است كه هر ماه در عروق داخلى رحم، براى تغذيه جنين احتمالى جمع مى‏گردد، زيرا مى‏دانيم رحم زن در هر ماه توليد يك تخمك مى‏كند، و مقارن آن عروق داخلى رحم به عنوان آماده باش براى تغذيه نطفه مملو از خون مى‏شود، اگر در اين موقع كه تخمك وارد رحم مى‏شود، اسپرم كه نطفه مرد است در آنجا موجود باشد، تشكيل نطفه و جنين مى‏دهد و خونهاى موجود در عروق رحم صرف تغذيه آن مى‏شود، در غير اين صورت، بر اثر پوسته پوسته شدن مخاط رحم، و شكافتن جدار رگها، خون موجود خارج مى‏شود و اين همان خون حيض است‏.

 

پس مسئله عادت از حیث زیست شناسی امر نامطلوبي نيست ، بلکه هم براي خود شخص فائده دارد، وهم براي ادامه نسل بشر امري است ضروري. امّا بدیهی است که این امر طبیعی رنجی نیز برای زن دارد ؛ کما اینکه دفع فضولات بدن از سایر طرق نیز بی رنج برای بشر نیست. البته رنجي را كه زن در اين راه متحمل مي شود اگر بر مشيت الهي راضي بوده وشاكر باشد همين صبر بر مشقتها برايش ترقي آور است وموجب مي شود تا به كمالات انساني دست يابد. در روايات آمده كه مومن در دنيا اذيتي را متحمل نمي شود، مگر اينكه از آن اجر مي برد ويا كفاره گناهانش محسوب مي شود حتي به اين اندازه كه خاري در پايش فرو رود .

حال اين سوال مطرح مي شود كه اگرعادت ماهانه چيز خوبي است، آیا حضرت زهرا (س) نیز به مبتلا به این رنج طبیعی بودند یا نه؟ و اگر نبودند پس چرا حضرت زهراء (س) از اين مسئله مستثني هستند؟
« سُئِلَ مَا الْبَتُولُ فَإِنَّا سَمِعْنَاكَ يَا رَسُولَ اللَّهِ تَقُولُ إِنَّ مَرْيَمَ بَتُولٌ وَ إِنَّ فَاطِمَةَ ع بَتُولٌ فَقَالَ ص الْبَتُولُ الَّتِي لَمْ تَرَ حُمْرَةً أَيْ لَمْ تَحِضْ فَإِنَّهُ مَكْرُوهٌ فِي بَنَاتِ الْأَنْبِيَاء ـــــ از اميرالمؤمنين(ع) نقل شده كه از پيامبر (ص) سؤال شد كه معني بتول چيست؟ كه ما شنيده اييم شما فرموده ايد كه حضرت مريم (س) و حضرت زهرا (س) بتول هستند. حضرت پيامبر(ص) فرمودند: بتول كسي است كه حيض نمي شود ؛ چرا كه اين امر براي دختران أنبياء مكروه ( ناپسند) است.
»(مستدرك الوسايل،ج2،ص 37)

 

در حديثي كه آورديم ، علت استثنا شدن ايشان از اين امر را ايجاد رنج كردن آن ذكر نكرده اند ، زيرا اولياء الهي رنجهايي به مراتب بالاتري را در زندگي متحمل شده اند واين مشيت الهي است كه دوستانش را در دنيا مبتلا به انواع مصائب نمايد كه در روايات در مورد ابتلاءاولياء الهي آمده: «عَنْ عَبْدِ الرَّحْمَنِ بْنِ الْحَجَّاجِ قَالَ ذُكِرَ عِنْدَ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع الْبَلَاءُ وَ مَا يَخُصُّ اللَّهُ عَزَّ وَ جَلَّ بِهِ الْمُؤْمِنَ فَقَالَ سُئِلَ رَسُولُ اللَّهِ ص مَنْ أَشَدُّ النَّاسِ بَلَاءً فِي الدُّنْيَا فَقَالَ النَّبِيُّونَ ثُمَّ الْأَمْثَلُ فَالْأَمْثَلُ وَ يُبْتَلَى الْمُؤْمِنُ بَعْدُ عَلَى قَدْرِ إِيمَانِهِ وَ حُسْنِ أَعْمَالِهِ فَمَنْ صَحَّ إِيمَانُهُ وَ حَسُنَ عَمَلُهُ اشْتَدَّ بَلَاؤُهُ وَ مَنْ سَخُفَ إِيمَانُهُ وَ ضَعُفَ عَمَلُهُ قَلَّ بَلَاؤُهُ ـــــــ از حضرت پيامبر (ص)پرسيدند كه چه كسي در دنيا از همه بيشتر به بلا مبتلا مي شود؟ حضرت فرمودند: در مرتبه اول انبياء سپس هر كه از نظر مقام معنوي به آنان شبيه تر است، بيشتر مبتلا مي شود تا اينكه نوبت به مؤمنين برسد كه مومنين نيز به اندازه ايمانشان مبتلا مي شوند ؛ هر اندازه ايمان کسی صحيحتر و عملش نيكوتر باشد بلايش شديدتر است ، وهر كس ايمانش و عملش ضعيفتر باشد، بلايش كمتر است. »( الكافي ، ج2 ، ص52)

 

و در حديثي ديگراز امام صادق (ع) نقل شده كه فرموده اند‏ : « عَنْ أَبِي عَبْدِ اللَّهِ ع قَالَ إِنَّ عَظِيمَ الْأَجْرِ لَمَعَ عَظِيمِ الْبَلَاءِ وَ مَا أَحَبَّ اللَّهُ قَوْماً إِلَّا ابْتَلَاهُم ــــــ اجر عظيم همراه بلاء عظيم است و خداوند قومي را دوست نمي دارد مگر اينكه آنها را به مصائب مبتلا مي كند.» ( الكافي ، ج2، ص52)
پس علت مستثني شدن حضرت زهرا(س) از رنج عادت ماهانه به اين خاطر نيست كه حضرت به رنج نيفتند در حاليكه ديگران با دارا بودن آن در رنجند، بلكه به خاطر اين است كه ايشان ذاتاً وجودی طاهر داشتند ؛ و این اختصاص به حضرت زهرا (س) ندارد بلکه هر که از بدو خلقتش دارای مقام عصمت باشد ، از جمیع امور نجس و ناپاک و تنفّرآفرین پاک خواهد بود. حضرت مریم (س) چنین بود ، چون مقام عصمت داشت وَ إِذْ قالَتِ الْمَلائِكَةُ يا مَرْيَمُ إِنَّ اللَّهَ اصْطَفاكِ وَ طَهَّرَكِ وَ اصْطَفاكِ عَلى‏ نِساءِ الْعالَمينَ ـــــ و فرشتگان گفتند: اى مريم، خدا تو را برگزيد و پاكيزه ساخت و بر زنان جهان برترى داد »

(آل‏ عمران:42) ؛

انبیاء و ائمه (ع) نیز به خاطر عصمتشان از دنائس و کثافات بشری به دور بودند. لذا در روایات آمده که هنگام دفع فضولات شکم ، از آن بزرگواران چیزی جز بویی خوش خارج نمی گشت. آن بزرگواران از دیگر امور مکروهه همچون نقص عضو و ناموزونی بدن و بوی بد دهان و بدن و … نیز به دور بودند ؛ و حتّی برخی غذاهای منفّر مثل سیر را هم تناول نمی کردند ؛ با اینکه خودشان بر پرفایده بودن آن تأکید داشتند. ولی رسول خدا (ص) می فرمود: اگر نبود که من با ملائک سخن می گویم ، سیر می خوردم. و می فرمودند: هر که سیر خورده به مسجد ما نیاید.

 

حاصل کلام آنکه خداوند متعال بندگان برگزیده ی خود را ، که مقام عصمت دارند ، از تمام امور نفرتزا و ناخوشایند طاهر ساخته و در حقّ اهل بیت (ع) فرموده است: « إِنَّما يُريدُ اللَّهُ لِيُذْهِبَ عَنْكُمُ الرِّجْسَ أَهْلَ الْبَيْتِ وَ يُطَهِّرَكُمْ تَطْهيراً ـــــ این است و جز این نیست که خدا مى‏خواهد پليدى را از شما اهل بيت دور كند و شما را پاکیزه سازد.» (الأحزاب:33) ؛ طبق این آیه نه تنها اهل بیت (ع) از گناه نمودن معصومند ، بلکه حتّی از خطا و سهو و نجاسات و … نیز به دور و پاک شده اند. چون هم رجس شامل هر امر ناپسندی است ، هم یطهرکم شامل همه گونه پاک کردنی می شود. پس همانگونه که آن بزرگواران از حیث روحی دارای مقام عصمتند و از آنها فعل ناپسند صادر نمی شود ، در حیث مادّی نیز یک نحوه عصمت از امور قبیحه دارند و امور کثیفه از آنها صادر نمی گردد.