دعای سحر ماه رمضان
اعمال مخصوص سحرگاهان
در اعمال سحرهاى ماه مبارک رمضان امورى مستحب است:
1ـ خوردن سحرى; که در روایتى از رسول خدا(صلى الله علیه وآله) آمده است که خوردن سحرى را ترک نکنید; هرچند یک عدد خرما باشد.(1)
در روایت دیگرى رسول خدا(صلى الله علیه وآله) فرمود: فرشتگان براى کسانى که در سحرها، طلب آمرزش مى کنند و سحرى مى خورند، استغفار مى کنند.(2)
2ـ خواندن سوره «إنّا أنزلناه» به هنگام خوردن سحرى; در روایتى از امام صادق(علیه السلام) آمده است که هر مؤمنى، در وقت افطار و خوردن سحرى، این سوره را بخواند، در میان این دو وقت ثواب شهیدان را دارد.(3)
3ـ خواندن دعاى سحر
این دعا که داراى مضامین ارزشمند و بیانگر عظمت اوصاف الهى است، انسان را در مسیر کمال معنوى و سیر و سلوک الى اللّه بسیار کمک مى کند و توجّه به معانى آن، معارف توحیدى ناب و خالص را به ما مى آموزد.
درباره این دعاى باعظمت، از امام رضا(علیه السلام) نقل شده که فرمود: این دعا را امام باقر(علیه السلام) در سحرهاى ماه مبارک رمضان مى خواند و مى فرمود: اسم اعظم الهى در آن است و در سرعت اجابت دعا بسیار مؤثّر است.
دعا این است:
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ بَهآئِکَ بِاَبْهاهُ، وَکُلُّ بَهآئِکَ بَهِىٌّ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِبَهآئِکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به درخشنده ترین مراتب درخشندگیت با این که تمام مراتب آن درخشنده است خدایا درخواست کنم به همه مراتب درخشندگیت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ جَمالِکَ بِاَجْمَلِهِ، وَکُلُّ جَمالِکَ جَمیلٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِجَمالِکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به زیباترین مراتب جمالت با این که تمام مراتب جمالت زیباست خدایا از تو خواهم به همه مراتب جمالت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ جَلالِکَ بِاَجَلِّهِ، وَکُلُّ جَلالِکَ جَلیلٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِجَلالِکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به باشکوهترین مراتب جلالت با این که تمام مراتب جلال تو باشکوه است خدایا از تو خواهم به همه مراتب جلالت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ عَظَمَتِکَ بِاَعْظَمِها، وَکُلُّ عَظَمَتِکَ عَظَیمَةٌ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِعَظَمَتِکَ کُلِّها،
خدایا از تو خواهم به بزرگترین مرتبه عظمتت با این که تمام مراتب عظمتت بزرگ است خدایا از تو خواهم به همه مراتب عظمتت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسَئَلُکَ مِنْ نُورِکَ بِاَنْوَرِهِ، وَکُلُّ نُورِکَ نَیِّرٌ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِنُورِکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به نورانى ترین مراتب روشنیت با این که تمام مراتب روشنیت نورانى است خدایا از تو خواهم به همه مراتب نورت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ رَحْمَتِکَ بِاَوْسَعِها، وَکُلُّ رَحْمَتِکَ واسِعَةٌ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِرَحْمَتِکَ کُلِّها،
خدایا از تو خواهم به وسیعترین مراتب رحمتت با این که تمام مراتب رحمتت وسیع است خدایا از تو خواهم به همه مراتب رحمتت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ کَلِماتِکَ بِاَتَمِّها، وَکُلُّ کَلِماتِکَ تآمَّةٌ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِکَلِماتِکَ کُلِّهَا،
خدایا از تو خواهم به تمامترین کلمات (و سخنانت) با این که همه سخنانت تمام است خدایا از تو خواهم به همه سخنانت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ کَمالِکَ بِاَکْمَلِهِ، وَکُلُّ کَمالِکَ کامِلٌ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِکَمالِکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به کاملترین مرتبه کمالت با این که تمام مراتب کمالت کامل است خدایا از تو خواهم به همه مراتب کمالت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ اَسمآئِکَ بِاَکْبَرِها، وَکُلُّ اَسْمآئِکَ کَبیرَةٌ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِاَسْمآئِکَ کُلِّها،
خدایا از تو خواهم به بزرگترین نامهایت با این که تمام نامهایت بزرگ است خدایا از تو خواهم به همه نامهایت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ عِزَّتِکَ باَعَزِّها، وَکُلُّ عِزَّتِکَ عَزیزَةٌ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِعِزَّتِکَ کُلِّها،
خدایا از تو خواهم به عزیزترین مقام عزتت گرچه همه مراتب عزتت عزیز است خدایا از تو خواهم به همه مراتب عزتت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ مَشِیَّتِکَ بِاَمْضاها، وَکُلُّ مَشِیَّتِکَ ماضِیَةٌ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِمَشِیَّتِکَ کُلِّها،
خدایا از تو خواهم به حق گذراترین مشیتت گرچه تمام مراتب مشیتت گذراست خدایا از تو خواهم تمام مراتب مشیتت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ قُدْرَتِکَ بِالْقُدْرَةِ الَّتِى اسْتَطَلْتَ بِها عَلى کُلِّ شَىْء، وَکُلُّ قُدْرَتِکَ مُسْتَطیلَةٌ، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِقُدْرَتِکَ کُلِّها،
خدایا از تو خواهم به حق آن قدرتت که احاطه پیدا کردى بدان بر هر چیز گرچه تمام مراتب قدرتت چنین است خدایا از تو خواهم به همه مراتب قدرتت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ عِلْمِکَ بِاَنْفَذِهِ، وَکُلُّ عِلْمِکَ نافِذٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِعِلْمِکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به حق نافذترین مراتب دانشت گرچه تمام مراتب دانشت نافذ است خدایا از تو خواهم به تمام مراتب دانشت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ قَوْلِکَ بِاَرْضاهُ، وَکُلُّ قَوْلِکَ رَضِىٌّ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِقَوْلِکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به حق پسندیده ترین سخنانت با این که همه سخنانت پسندیده است خدایا از تو خواهم به حق همه سخنانت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ مَسآئِلِکَ بِاَحَبِّها اِلَیْکَ، وَکُلُّ مَسآئِلِکَ اِلَیْکَ حَبیبَةٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِمَسآئِلِکَ کُلِّها،
خدایا از تو خواهم به حق محبوبترین خواسته هایت پیش تو گرچه همه خواسته هایت پیش تو محبوب است خدایا از تو خواهم به حق همه خواسته هایت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ شَرَفِکَ بِاَشْرَفِهِ، وَکُلُّ شَرَفِکَ شَریفٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِشَرَفِکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به حق شریفترین مراتب شرفت با این که تمام مراتب آن شریف است خدایا از تو خواهم به همه مراتب شرفت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ سُلْطانِکَ بِاَدْوَمِهِ، وَکُلُّ سُلطانِکَ دآئِمٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِسُلْطانِکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به حق ابدى ترین مراتب سلطنت گرچه تمام مراتب سلطنتت جاویدان است خدایا از تو خواهم به حق تمام مراتب سلطنتت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ مُلْکِکَ بِاَفْخَرِهِ، وَکُلُّ مُلْکِکَ فاخِرٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِمُلْکِکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به حق گرانمایه ترین مراتب فرمانرواییت گرچه تمام مراتب فرمانرواییت گرانمایه است خدایا از تو خواهم به همه مراتب فرمانرواییت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ عُلُوِّکَ بِاَعْلاهُ، وَکُلُّ عُلُوِّکَ عال، اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِعُلُوِّکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به والاترین مقام بلندت گرچه همه مراتب آن والاست خدایا از تو خواهم به همه مراتب بلندیت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ مَنِّکَ بِاَقْدَمِهِ، وَکُلُّ مَنِّکَ قَدیمٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِمَنِّکَ کُلِّهِ،
خدایا از تو خواهم به حق قدیمترین نعمتت گرچه همه نعمتهایت قدیم است خدایا از تو خواهم به حق نعمتهایت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ مِنْ آیاتِکَ بِاَکْرَمِها، وَکُلُّ آیاتِکَ کَریمَةٌ، اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِآیاتِکَ کُلِّها،
خدایا از تو خواهم به حق گرامى ترین آیاتت گرچه همه آیات تو گرامى است خدایا از توخواهم به حق همه آیاتت
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِما اَنْتَ فیهِ مِنَ الشَّاْنِ وَالْجَبَرُوتِ، وَاَسْئَلُکَ بِکُلِّ شَاْن وَحْدَهُ وَجَبَرُوت وَحْدَها،
خدایا از تو خواهم بدانچه در آنى از شأن و مقام و بزرگى و از تو خواهم به هر شأن و مقامى جدا و به هر بزرگى جداگانه
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ بِما تُجیبُنى [بِه] حینَ اَسْئَلُکَ، فَاَجِبْنى یا اَللهُ.
خدایا از تو خواهم به آنچه اجابت کنى دعایم را هنگامى که از تو خواهم که اجابت کنى اى خدا.
آنگاه هر حاجت که دارى از خدا طلب کن که برآورده مى شود، ان شاءاللّه تعالى.(4)
شاید این مطالب را هم بپسندید:
5ـ مختصرترین دعاى سحر(دعاى بسیار پرمحتوا)
یا مَفْزَعى عِنْدَ کُرْبَتى، وَیا غَوْثى عِنْدَ شِدَّتى، اِلَیْکَ فَزِعْتُ،
اى پناهگاهم در هنگام غمزدگى و اى دادرسم در هنگام سختى و دشوارى به درگاهت زارى کنم
وَبِکَ اسْتَغَثْتُ، وَبِکَ لُذْتُ، لا اَلُوذُ بِسِواکَ، وَلا اَطْلُبُ الْفَرَجَ اِلاَّ مِنْکَ،
و به تو استغاثه کنم و به تو پناه آرم و بجز تو به دیگرى پناه نبرم و گشایش را جز از تو نخواهم
فَاَغِثْنى وَفَرِّجْ عَنّى، یا مَنْ یَقْبَلُ الْیَسیرَ، وَیَعْفُو عَنِ الْکَثیرِ،
پس بدادم برس و گشایشى به من ده اى که بپذیرى (طاعت) اندک را و بگذرى از (گناه)بسیار
اِقْبَلْ مِنِّى الْیَسیرَ، وَاعْفُ عَنِّى الْکَثیرَ، اِنَّکَ اَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحیمُ،
بپذیر از من (طاعت) اندک را و بگذر از (گناه) بسیار که براستى تو آمرزنده و مهربانى
اَللّـهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ ایماناً تُباشِرُ بِهِ قَلْبى، وَیَقیناً حَتّى اَعْلَمَ اَنَّهُ لَنْ یُصیَبنى اِلاَّ ما کَتَبْتَ لى،
خدایا از تو ایمانى خواهم که همیشه دلم با آن همراه باشد و یقینى خواهم که (بدان وسیله) بدانم که چیزى به من نرسد جز آنچه برایم نوشته اى
وَ رَضِّنى مِنَ الْعَیْشِ بِما قَسَمْتَ لى، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ،
و خشنودم کن از زندگى به همان که نصیبم کرده اى اى مهربانترین مهربانان
یا عُدَّتى فى کُرْبَتى، وَ یا صاحِبى فى شِدَّتى، وَیا وَلِیّى فى نِعْمَتى، وَیا غایَتى فى رَغْبَتى،
اى ذخیره ام در غمندگى و اى یار همراهم در سختى و اى سرپرستم در نعمت و اى منتهاى شوق و رغبتم
اَنْتَ السّاتِرُ عَوْرَتى، وَ الاْمِنُ رَوْعَتى، وَالْمُقیلُ عَثْرَتى، فَاغْفِرْ لى خَطیئَتى، یا اَرْحَمَ الرّاحِمینَ.(17)
تویى پوشاننده زشتیهایم و امان بخش هراس و دلهره ام و چشم پوش لغزشم پس بیامرز خطایم را اى مهربانترین مهربانان.
6ـ خواندن این تسبیحات، که در کتب معتبر آمده است:
سُبْحـانَ مَنْ یَعْلَمُ جَوارِحَ الْقُلُوبِ، سُبْحانَ مَنْ یُحْصى عَدَدَ الذُّنُوبِ،
منزه است آن که مصیبات و تأثرات دلها را داند منزه است آن که شماره گناهان را دارد
سُبْحانَ مَنْ لا یَخْفى عَلَیْهِ خافِیَةٌ فِى السَّماواتِ وَالاَْرَضینَ،
منزه است آن که چیزى در آسمانها و زمینها بر او پنهان نماند
سُبْحـانَ الرَّبِّ الْوَدُودِ، سُبْحـانَ الْفَرْدِ الْوِتْرِ، سُبْحانَ الْعَظیمِ الاَْعْظَمِ،
منزه است پروردگار مهر پیشه منزه است یکتاى یگانه منزه است خداى بزرگ و بزرگتر
سُبْحـانَ مَنْ لا یَعْتَدى عَلى اَهْلِ مَمْلَکَتِهِ، سُبْحانَ مَنْ لا یُؤاخِذُ اَهْلَ الاَْرْضِ بِاَلْوانِ الْعَذابِ،
منزه است آن که ستم بر اهل کشور خود نکند منزه است آن که نگیرد زمینیان را به عذاب رنگارنگ
سُبْحـانَ الْحَنّانِ الْمَنّانِ، سُبْحـانَ الرَّؤوفِ الرَّحیمِ، سُبْحـانَ الْجَبّارِ الْجَوادِ،
منزه است احسان بخش پرنعمت منزه است خداى رؤوف مهربان منزه است خداى مقتدر بخشنده
سُبْحـانَ الْکَریمِ الْحَلیمِ، سُبْحـانَ الْبَصیرِ الْعَلیمِ، سُبْحـانَ الْبَصیرِ الْواسِعِ،
منزه است (خداى) بزرگوار بردبار منزه است (خداى) بیناى دانا منزه است بیناى وسعت بخش
سُبْحـانَ اللهِ عَلى اِقْبالِ النَّهارِ، سُبْحـانَ اللهِ عَلى اِدْبارِ النَّهارِ، سُبْحـانَ اللهِ عَلى اِدْبارِ اللَّیْلِ وَاِقْبالِ النَّهارِ(18)،
منزه است خدا هنگام آمدن روز منزه است خدا هنگام رفتن روز منزه است خدا در وقت رفتن شب و آمدن روز
وَلَهُ الْحَمْدُ وَالْمَجْدُ وَالْعَظَمةُ وَالْکِبرِیآءُ، مَعَ کُلِّ نَفَس وَکُلِّ طَرْفَةِ عَیْن، وَکُلِّ لَمْحَة سَبَقَ فى عِلْمِهِ،
و از آن اوست ستایش و شوکت و بزرگى و کبریا با هر نفس کشیدن و هر چشم به هم زدن و هر اشاره اى که در علم او گذشته است
سُبْحانَکَ مِلاَْ ما اَحْصى کِتابُکَ، سُبْحانَکَ زِنَةَ عَرْشِکَ، سُبْحانَکَ سُبْحانَکَ سُبْحانَکَ.(19)
منزهى تو به پُرى آنچه کتاب تو احصا کند منزهى تو هموزن عرشت منزهى تو، منزهى تو، منزهى تو.
یادآورى: البتّه اگر نیّت روزه را بعد از خوردن سحرى کند بهتر است، و از اوّل شب تا به آخر نیز مى توان نیّت کرد; بلکه همین مقدار که مى داند و قصد دارد فردا از براى خدا روزه بگیرد کافى است و همان طور که قبلاً گفتیم بسیار شایسته است که در سحرها نماز شب را ترک نکند.
