کریمه اهل بیت لقب کیست

چرا حضرت معصومه ـ سلام الله عليها ـ را كريمه اهل بيت مي نامند؟

حضرت فاطمه معصومه ـ سلام الله عليها ـ كريمه اهل بيت ـ عليهم السلام ـ ، دختر امام هفتم حضرت موسي بن جعفر ـ عليه السلام ـ مي باشد. امام موسي بن جعفر ـ عليه السلام ـ دختران زيادي داشته است. علماي شيعه حضرت معصومه ـ سلام الله عليها ـ را افضل از ساير دختران آن حضرت مي دانند. به عنوان نمونه «شيخ عباس قمي» در منتهي الآمال مي نويسد: «… بر حسب آنچه به مارسيده افضل آنها،(1) سيده جليله معظّمه فاطمه بنت امام موسي ـ عليه السلام ـ معروف به حضرت معصومه است.»(2)

حضرت فاطمه دختر امام موسي بن جعفر ـ عليه السلام ـ داراي القاب زيادي مي باشد.(3) دو لقب مشهور آن حضرت «معصومه» و «كريمه اهل بيت» مي باشد. در رابطه با لقب «كريمه اهل بيت» در كتاب «در حريم حضرت معصومه ـ سلام الله عليها ـ» اينگونه آمده است كه: «در ايام محبوس بودن پدر بزرگوارش. حضرت موسي بن جعفر ـ عليه السلام ـ و در روزگار مسافرت برادرش حضرت رضا ـ عليه السلام ـ ، در دفاع از حريم ولايت و پاسداري از خط امامت، آنچنان نقش مؤثري ايفا نمود كه به «شفيعه روز محشر» و «كريمه اهل بيت پيامبر» اشتهار يافت.»(4) و در كتاب «فروغي از كوثر»، ذيل عنوان «كريمه اهل بيت» آمده است كه: «اولياء الهي منشاء كرامات و عناياتي بوده اند كه آثار يك عمر اخلاص و وارستگي آنهاست. از دير زمان، آستانِ قدس فاطمي منشاء هزاران كرامت و عنايت ربّاني بوده است…»(5)

امّا به نظر مي رسد، شهرت اين لقب براي حضرت معصومه ـ سلام الله عليها ـ به واسطه رؤياي صادقه اي است كه از مرحوم آيت الله سيدمحمود مرعشي نجفي (ره) نقل شده است. داستان به اين صورت است كه: «مرحوم سيدمحمود مرعشي نجفي متوفاي 1328 هـ بسيار علاقه مند بود كه به هر طريقي شده، محل قبر شريف حضرت صديقه طاهر ـ سلام الله عليها ـ را بدست آورد، براي اين مقصود، ختم مجرّبي انتخاب كرده، چهل شب به آن مداومت نمود تا شايد خداوند به طريقي او را از محل قبر شريف حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ آگاه فرمايد. شب چهلم بعد از انجام ختم و توسل فراوان استراحت كرده در عالم رؤيا به محضر مقدس حضرت باقر يا حضر صادق ـ عليهما السلام ـ مشرف شد.(6)

امام ـ عليه السلام ـ به ايشان فرمود: «عليك بكريمة اهل البيت» «به دامن كريمه اهل بيت چنگ بزن» ايشان به تصور اينكه منظور امام ـ عليه السلام ـ از «كريمه اهل بيت» حضرت زهرا ـ سلام الله عليها ـ است، عرضه داشت: «بلي قربانت گردم من نيز اين ختم را براي همين گرفتم كه محل قبر شريف آن حضرت را به صورت دقيق تر بدانم و به زيارتش مشرف شوم. امام ـ عليه السلام ـ فرمودند:

«منظور من قبر شريف حضرت معصومه در قم است.»

مرحوم آيت الله سيدمحمود مرعشي نجفي هنگامي كه از خواب برخاست تصميم گرفت كه رخت سفر ببندد و به قصد زيارت حضرت معصومه ـ سلام الله عليها ـ رهسپار ايران شود.»(7) اين جريان در كتاب «كريمه اهل بيت» نقل شده است مؤلف بعد از نقل اين جريان در پاورقي كتابش اضافه مي كند كه: «اين داستان را مرحوم آيت الله مرعشي(8) چندين بار در ملاقتهاي اينجانب با ايشان از پدر بزرگوارشان نقل كردند و حقير آن را بدون هيچ گونه تصرفي در اينجا آوردم.»(9) 

اين داستان در كتاب «حرم فاطميون»(10) و همچنين در كتاب «حضرت معصومه، فاطمه دوم»(11) با اقتباس از كتاب «كريمه اهل بيت ـ عليهم السلام ـ» هم نقل شده است. آقاي محمدي اشتهاردي بعد از نقل اين داستان مي نويسد: «اقتباس، از كتاب ارزشمند «كريمه اهل بيت ـ عليهم السلام ـ» صفحه 43-45»، سپس آقاي محمدي اشتهاردي ادامه مي دهد «ماجراي فوق را مرحوم آيت الله سيد شهاب الدين مرعشي به طور مكرر براي افراد مختلف نقل كرده است. يكي از شاگردان آيت الله نجفي مي گفت: ايشان در درس خود مي فرمود: علت آمدن من به قم، همين مطلب بود.»(12) و در مورد رؤياي مذكور ايشان مي نويسد: «با توجه به اينكه مرجع تقليدي اين رؤيا را از پدر مجتهدش نقل مي كند و خواب ديدن امام معصوم ـ عليه السلام ـ ، دليل بر صدق آن خواب است.»(13)

در پايان مي توان نتيجه گرفت كه شهرت لقب «كريمه اهل بيت» براي حضرت فاطمه ـ سلام الله عليها ـ بعد از رؤياي صادقه اي است كه مرحوم آيت الله سيدمحمود مرعشي نجفي آن را نقل كرده است. انشاءالله خداوند توفيق زيارت، همراه با معرفت اين بانوي بزرگوار را به همه عاشقان عنايت فرمايد.

——————————————————————————–
پاورقی:
1. دختران امام موسي بن جعفر ـ عليه السلام ـ .
2. قمي، عباس، منتهي الامال، قم، انتشارات هجرت، چاپ پنجم، 1412 هـ ، ج2، ص 430.
3. در كتاب «انوار المشعشعين» به غير از دو لقب «معصومه» و «كريمه اهل بيت» ده لقب ديگر در زيارتنامه اي، براي حضرت معصومه ـ سلام الله عليها ـ نقل شده است. مراجعه شود به كتاب: مهدي پور، علي اكبر، كريمه اهل بيت، قم، نشر حاذق، چاپ اول، 1374، به نقل از انوار المشعشعين، ج 1، ص 211.
4. مهدي پور، علي اكبر، در حريم حضرت معصومه ـ سلام الله عليها ـ ، انتشارات رسالت، چاپ دوم، 1417 هـ ، ص 11.
5. محمدبيگي، الياس، فروغي از كوثر، قم، انتشارات زائر، چاپ دوم، 1379، ص 43.
6. مؤلف مي نويسد: اين ترديد از مرعشي نجفي است مراجعه شود به مهدي پور، علي اكبر، كريمه اهل بيت، قم، نشر حاذق، چاپ اول، 1374، ص 43.
7. مهدي پور، علي اكبر، كريمه اهل بيت ـ عليها السلام ـ ، قم، نشر حاذق، چاپ 1، 1374، ص43.
8. مرعشي نجفي، سيدشهاب الدين، كه در كتابخانه بي نظيرش در قم مدفون مي باشد.
9. مهدي پور، علي اكبر، پيشين، ص45.
10. شهاب، محمدعلي و باقري، حسن، حرم فاطميون، قم، نشر نذير، چاپ اول، 1381، ص40.
11. محمدي اشتهاردي، محمد، حضرت معصومه فاطمه دوم، قم، انتشارات علاقه، چاپ اول، 1375، ص138.
12. همان، ص140.
13. همان، ص141.

پاسخ به شبهات قم/.