چه گناهانی را خداوند نمی بخشد
همه گناهان را خدا مي‌آمرزد چه شرك، چه كفر، چه معاصي ديگر؛ امّا با توبه، نه بي‌توبه.براي بي‌توبه است، فرمود: بي‌توبه، شرك آمرزيده نمي‌شود.
چه گناهانی را خداوند نمی بخشد
توبه، هم از شرك و كفر است، هم از معاصي ديگر. براي اينكه از دو گروه خدا نام برد: يكي كفّار و ديگري غيركفّار. اينكه فرمود: ﴿ لِلَّذِينَ يَعْمَلُونَ السَّيِّئاتِ حَتَّي إِذَا حَضَرَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ قَالَ إِنِّي تُبْتُ الآنَ وَلاَ الَّذِينَ يَمُوتُونَ وَهُمْ كُفَّارٌ وَلَيْسَتِ التَّوْبَةُ ﴾ معلوم مي‌شود كه اگر كفّار به حالت كفر نميرند، بلكه قبل از مرگ توبه كنند، توبه آنها مقبول است. البته توبه از هر كسي، در هر شرايطي مقبول هست اين حُكم كلامي اوست. توبهٴ مرتدّ فطري از نظر بحثهاي كلامي مقبول هست؛ منتها از نظر بحثهاي فقهي احكام خاصّ خود را دارد. اصلِ توبه را ذات اقدس الهي بر همه، در همه شرايط واجب كرده است.
در سورهٴ مباركهٴ «زمر» آيه 53 و 54 اين است: ﴿قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذِينَ أَسْرَفُوا عَلَي أَنفُسِهِمْ لاَ تَقْنَطُوا مِن رَحْمَةِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَمِيعاً إِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِيمُ﴾؛ همه گناهان را خدا مي‌آمرزد چه شرك، چه كفر، چه معاصي ديگر؛ امّا با توبه، نه بي‌توبه. براي اينكه در آيه بعد فرمود: ﴿وَأَنِيبُوا إِلَي رَبِّكُمْ وَأَسْلِمُوا لَهُ مِن قَبْلِ أَن يَأْتِيَكُمُ الْعَذَابُ ثُمَّ لاَ تُنصَرُونَ﴾؛ بنابراين شما اِنابه كنيد و مُنقاد بشويد يعني توبه كنيد.
اينجا سخن از دو موجبهٴ كليه است، جميعِ گناهان را از جميعِ گنهكاران، خدا صرف‌نظر مي‌كند با توبه. هيچ گناهي نيست كه با توبه بخشيده نشود، همه مشركين اگر مسلمان بشوند و همهٴ كافران اگر مؤمن بشوند، توبهٴ آنها قبول است. لذا در آيه محلّ بحث فرمود كه آنهايي كه كافراً مي‌ميرند، توبهٴ آنها مقبول نيست يعني اگر آن كفار، قبل از مرگ توبه كنند، توبهٴ آنها پذيرفته است.
بخشيده شدن کليه گناهان در اثر توبه
پس آنچه در سورهٴ «زمر» آمده دوتا موجبه كليه است؛ همه گناهان را از همه گنهكاران چه شرك و كفر، چه معاصي ديگر با توبه خدا مي‌بخشد. ولي آنچه در سورهٴ «نساء» آیات48 و 116 آمده است اين براي بي‌توبه است: ﴿إِنَّ اللّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ﴾؛ خدا شرك را نمي‌آمرزد يعني بي‌توبه، چون همه مشركين در صدر اسلام آنهايي كه توبه كردند توبهٴ آنها قبول شد. الآن هم اگر مشركي توبه بكند خب يقيناً توبهٴ او پذيرفته است. اگر كسي بميرد، بدون توبه و مشرك باشد مغفور نيست: ﴿إِنَّ اللّهَ لاَ يَغْفِرُ أَن يُشْرَكَ بِهِ﴾ اين (يك)، اين سالبهٴ كليه است كه هيچ شركي را بدون توبه خدا نمي‌آمرزد.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
بعد فرمود: ﴿وَيَغْفِرُ مَا دُونَ ذلِكَ لِمَن يَشَاءُ﴾، اين ﴿مَا دُونَ ذلِكَ﴾ مي‌شود موجبهٴ جزئيه؛ آن قيد ﴿لِمَن يَشَاءُ﴾ هم مي‌شود موجبهٴ جزئيه.
دوتا موجبهٴ جزئيه را وعده داد: يكي اينكه بعضي از گناهان يعني آن گناههاي بزرگ مثل شرك و كفر نه، مادون شرك و كفر اينها را خدا مي‌آمرزد، نه همه گناهان حتي شرك و كفر، اين يكي كه از اين جهت موجبهٴ جزئيه است؛ اما ﴿لِمَن يَشَاءُ﴾[سوره نساء ، آيات 48و 116 .] نه از همه.
خدا جميع گناهان، شرك، كفر و معاصي ديگر را با توبه مي‌آمرزد در سورهٴ «زمر». در سورهٴ «نساء» [سوره نساء ، آيات 48و 116 .] براي بي‌توبه است، فرمود: بي‌توبه، شرك آمرزيده نمي‌شود اين(يكي). پس بعضي از گناهان كبيره، مثل شرك بي‌توبه آمرزيده نمي‌شود. مادون شرك مي‌شود معاصي ديگر. اينها را خدا مي‌آمرزد؛ البته بي‌توبه ـ چون با توبه شرك را هم مي‌آمرزد ولي موجبهٴ جزئيه ديگر اين است كه ﴿لِمَن يَشَاءُ﴾ نه همهٴ گناهان غير شرك را از هر گنهكاري مي‌آمرزد. اين ﴿لِمَن يَشَاءُ﴾ مي‌شود مثل قضيه مُهمله كه در قوّه قضيه موجبه جزئيه است. از چه كسي مي‌آمرزد معلوم نيست.
مشيئتش برابر با حكمت است، گاهي در اثر داشتن آبا و اجدادي كه جزء صدّيقين و صُلحاست، خدا مي‌آمرزد. گاهي در اثر اينكه فرزندان خوبي بعداً از اين شخص به دنيا مي‌آيند، مي‌آمرزد.گاهي مصالح مستوري است كه ديگران نمي‌دانند، مي‌آمرزد. اين است كه اين آيه فقط انسان را اميدوار مي‌كند، نه اينكه انسان را جَري بكند بين خوف و رجا به سر مي‌برد. شايد آن كسي را كه خدا مصلحت مي‌داند ما نباشيم ديگري باشد، لذا در سورهٴ «تحريم» توبه را بر همه واجب كرده است: ﴿يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا تُوبُوا إِلَي اللَّهِ تَوْبَةً نَصُوحاً﴾،[ سوره تحريم ، آيه 8] اين هم يك مطلب.
منبع: تقریرات و یادداشتهای حجت الاسلام مهدی طاها از جلسه تفسیر سوره نساء حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی؛ سایت هدانا.
سلام ?
اینکه خدا همه گناهان رو می بخشه رو همه جا شنیدم.که عجیب ترین اونها توضیحات حضرت حاج اسماعیل دولابی درمورد غفاریت خداست.
پس چرا بعضی از ایات قران از کسایی حرف میزنه ک خدا نه تنها انها را نمی بخشه بلکه دیگه حتی نگاهشون هم نمیکنه با حتی بدتر،زمینه گناهان بیشتری رو برای اونها فراهم میکنه.(نعوذ بالله )؟
من خودم همیشه احساس میکنم خدا داره سنت استدراجشو رو من اجرا میکنه!!!
از کجا بفهمم من جزو اون افراد نیستم؟
سلام علیکم
قطعا لطف خداوند نسبت به همه انسانها هست، اما کسی که در گناه اصرار کند و نسبت به دستورات خدا با فرعونیت درونی مقابله کند و مثلا بگوید بی خیال نماز، حجاب، و سایر دستورات؛ این افراد دچار استدراج می شوند.
اما مومنانی مثل شما که در حالت خوف و رجا هستید، و امیدتان به خداست و زندگی را بر اساس دستورات دین قرار داده اید و هر گاه ناخواسته گناهی رخ داد سریع توبه کنید قطعا ان شاالله در مسیر هدایت هستید. راه شناخت اینکه در چه مسیری هستید این است که اول به قلب خود نگاه کنید که دستورات خدا چه جایگاهی در نزد شما دارد و در مرحله اعمال چقدر به دین عمل می کنید. لذا اگر کسی تمام تلاش خود را در راه خوب بودن قرار داد سنت های دیگر خداوند شامل حال او می شود، زمینه هدایت های دیگر و توفیقات روز افزون برای چنین شخصی است.
وفقکم الله لکل الخیر
با سلام گاهی در احادیث برخی گناهان را بدون توبه معرفی می کنند مثلا بدعت آیا این گناه و گناهان دیگر نیز در صورت توبه بخشیده می شوند ؟و تکلیف کسانی که نرتکب این گونه اعمال شده اند چیست ؟آیا بروند ناامید از رحمت خداوند شوند که این خود گناه خیلی بزرگی است؟با تشکر
سلام علیکم
توبه از هر گناهی متناسب با همان گناه است. مثلا کسی که دزدی کرده باید تمام اموال حرام را به صاحبانش پس بدهد.
هیچ کسی نباید از گناه ناامید شود که ناامیدی بزرگترین گناه است. کسی که بدعت گذاشته علاوه بر توبه باید تمام تلاش خود را برای برطرف کردن بدعت انجام بدهد.
وفقکم الله لکل الخیر