چرایی تاکید بر دعاى جوشن كبير و دعاى سحر در ماه رمضان
چرا در ماه مبارك رمضان به دعاى سحر بسيار تأكيد شده و در شب هاى قدر به خواندن دعاى جوشن كبير خيلى تأكيد مى شود؟
نکته:
مهم ترين آموزه هاى اين دو دعاى عظيم القدر در ماه مبارك رمضان، معرفى اسماء حسنى الهى و نقش آن در نظام هستى است. تحليلى كوتاه از اسماء الهى ما را در فهم محتواى اين دو دعا مدد كار خواهد بود.
كل خلقت ظهورات است از اسما و صفات حق و اصلاً وجود جلوه حضرت حق مى باشد. اين وجود و هستى در واقع بلوات، مظاهر و مجالى صفات حق اند. از آن نظر كه اين چنين است كل وجود جلوه خداوند متعال بوده و اسماى الهى منشاء و سرچشمه عالم هستى مى باشد و به همين جهت اسماى حسناى الهى نقش زيادى و بسزايى در وجود دارند.
اگر در آيات قرآن و دعاهاى مأثوره دقت شود، در مى يابيم كه خداى متعال در مقام بيان خلق و تدبير آن، و در مقام بيان انحاء مختلف افاضات و همچنين در مقام بيان بازگشت وجود، و مرگ بعد از مر و شر و نشر و حساب و كتاب و جزاء و نظاير اين ها به اسماى حسناى خويش اشاره فرموده: و هر امرى از امور را به خود به اسم خاصى از اسماء خود كه مناسب آن امر است نسبت مى دهد.
چند شاهد:
1. «اللّهُ خالِقُ كُلِّ شَيْءٍ وَ هُوَ عَلى كُلِّ شَيْءٍ وَكِيلٌ»[166]؛
«خداى متعال خالق هر چيز است و اوست وكيل بر هر چيز» در اين آيه خلقت و ايجاد هر چيز را به خود با اسم «خالق» نسبت مى دهد. و به بيانى ديگر خداوند در اين آيه مى فرمايد، خدا به اسم «خالق» خود همه چيز را خلق مى كند.
2. «اللّهُ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ»[167]؛
«جز خداى متعال معبودى نيست، خدايى كه حى است، قيوم است و قوام همه وجود به اوست».
در اين آيه قوام همه وجود را به خود با اسم «قيوم» نسبت مى دهد و مى فرمايد خدا با اسم «قيوم» خود لحظه به لحظه مخلوق را قوام مى دهد و نگه مى دارد.
3. «قُلْ أَ غَيْرَ اللّهِ أَبْغِي رَبًّا وَ هُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ»[168]؛
«اى پيامبر! بگو: آيا براى خود غير از خداى متعال پروردگارى اتخاذ كنم، در حالى كه اوست پروردگار همه، خير و ربوبيت همه به دست اوست».
شاید این مطالب را هم بپسندید:
در اين آيه ربوبيت يعنى تدبير امر هر مخلوقى را به خود با اسم «رب» نسبت مى دهد و مى فرمايد خدا با اسم «رب» خود همه موجودات را ربوبيت مى كند.
4. «وَ مِنْ آياتِهِ أَنَّكَ تَرَى الْأَرْضَ خاشِعَةً فَإِذا أَنْزَلْنا عَلَيْهَا الْماءَ اهْتَزَّتْ وَ رَبَتْ إِنَّ الَّذِي أَحْياها لَمُحْيِ الْمَوْتى إِنَّهُ عَلى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ»[169]؛
«و از آيات الهى است اينكه زمين را خاشع مى بينى، و وقتى آب را بر آن فرود آورديم، به احتزاز مى آيد و نمو مى كند خدايى كه زمين را احيا كرد، مرده ها را به خود با اسم «محيى» نسبت داده و مى فرمايد خدا با اسم محيى خويش زمين مرده و انسان هاى مرده و هر موجود مرده را احياء مى كند و زنده مى گرداند».
5. «لِيَجْزِيَ اللّهُ كُلَّ نَفْسٍ ما كَسَبَتْ إِنَّ اللّهَ سَرِيعُ الْحِسابِ»[170]؛
«تا خداى متعال جزا دهد به هر كس آنچه را كسب نموده است، خدا سريع الحساب است».
در اين آيه كه در خصوص روز قيامت است، حساب اعمال در آن روز را به خود با اسم «سريع الحساب» نسبت مى دهد و مى فرمايد: آنجا كه وقت حساب يعنى روز قيامت رسيد، خدا به اسم «سريع الحساب» خويش همه آنچه را كه انسان كسب كرده است، حساب خواهد كرد.
نکته:
ملاحظه مى كنيد كه آيات گوناگون قران كه ما تنها بخشى از آن را مطرح ساختيم حكايتگر اين حقيقت است كه خداى متعال همه آنچه را كه در نظام وجود مى گذرد، با اسماء خود انجام مى دهد و هر امرى از امور را به اسم مناسب آن و از اين رو همه آثار اسماء خداست. در حقيقت آن كه وجود را تربيت مى كند يعنى حركت مى دهد، در مسير پيش مى برد و تكميل مى سازد، اسماى خداوند است.
با اين توضيح مختصر روشن مى شود كه چرا دعاى جوشن كبير كه در حدود 1000 اسم از اسماء الهى در آن مطرح شده است داراى چنان جايگاهى است و نيز معلوم مى گردد كه چرا با اسماى الهى او را مى خوانيم و از او مدد مى جوييم، دعاكننده در اين دعا با هر اسمى از اسماى الهى آثار و بركات و جلوات همان اسم را از خداوند طلب مى كند و از او مى خواهد تا خداوند با همان اسم آن صفت را براى او پديدار سازد و با همان اسم او را به حضرت حق نزديك سازد.[171]
از خدا مى خواه تا زين نكته ها***در نلغزى و رسى در منتها[172]
[166]. زمر 39، آيه 62.
[167]. بقره2، 255.
[168]. انعام6، 164.
[169]. فصلت41، آيه 39.
[170]. ابراهيم14، آيه 51.
[171]. در خصوص آشنايى با اسماء حسنى الهى نگا: اسماء حسنى، محمد شجاعى. موضوع كتاب.
[172]. مثنوى، دفتر سوم.
منبع: هدانا برگرفته از پرسش ها و پاسخ ها«دعا و توسل».
