وظیفه کسی که سال ها روزه نگرفته است

روزه‌هاى اوایل تکلیف

سوال: شخصى اوایل بلوغ بدون عذر و از روى علم و عمد مثلاً به علت نادانى و بى‌اعتنایى یا بى‌توجهى و کوتاهى پدر و مادر روزه‌ها را نگرفته وظیفه او چیست؟

پاسخ: همه مراجع: هر مقدار از روزه‌ها را که نگرفته، باید قضا کند و براى هر روز نیز باید کفّاره بدهد؛ یعنى، براى هر روز دو ماه روزه بگیرد یا شصت فقیر را سیر کند و یا به هر کدام یک مدّ (تقریباً ۷۵۰ گرم) طعام (گندم یا جو و مانند آن) بدهد.

منبع: سایت هدانا، پرسمان، امام، استفتاآت، ج ۱، بخش روزه، س ۷۹ و۸۰؛ خامنه‌اى، استفتاآت جدید، س ۳۸۵؛ مکارم، استفتاآت، ج۱، س ۲۹۷ و ۲۹۸؛ صافى، ۲۴۰ سؤال پیرامون روزه، س ۲۸؛ بهجت، استفتاآت، س ۱۳۶۶.

قضاى نماز و روزه ترک شده و كفّاره آن

377. اينجانب متأسفانه به دليل كاهلى و… نتوانسته ام برخى از روزه و نمازهاى سال‌هاى قبل را قضا نمايم اكنون و در حال حاضر چگونه مى‌‌توانم قضاى روزه‌ها و نمازها را به جاى آورم؟

ج) روزه‌هايى كه از روى عذر خوردهايد قضاى آن واجب است و در فرض مذكور كه تا رمضان آينده قضا نكردهايد واجب است علاوه بر قضا براى هر روز يك مدّ طعام (هفتصد و پنجاه گرم گندم، جو، آرد و مانند آن را) به فقير بدهيد و روزه‌هايى كه عمداً نگرفتيد واجب است ضمن قضاى آنها براى هر روز يا شصت روز روزه بگيريد يا شصت مسكين را اطعام كنيد.

چنانچه در شهر خود دسترسى به شصت فقير نداريد واجب است كفاره را به شهر ديگرى ببريد و اگر آن هم ميسّر نيست واجب است منتظر بمانيد تا در آينده به شصت فقير در شهر خود دسترسى پيدا كنيد. و اگر كمتر از عددى كه مى‌خواهيد وجود داشت، مى‌توانيد بطور مكرر طعام را به آنان بدهيد تا عدد را تكميل كنيد و احتياط آن است كه تكرار را در ايام متعدد انجام دهيد.و اما نمازهايى كه به هر جهت فوت شده واجب است قضا شود و كفاره ندارد.

۳۵۴٫ شخصى به مدت ده سال بر اثر جهل نماز نخوانده و روزه نگرفته است، فعلاً توبه نموده و به سوى خدا بازگشته و تصميم بر جبران آن‌ها گرفته است، ولى توانايى قضاى همه روزه‌هاى فوت شده را ندارد و مالى هم ندارد که با آن کفّاره‌هايش را بپردازد، آيا صحيح است که فقط به استغفار اکتفا کند؟

ج) قضاى روزه‌هاى فوت شده در هيچ صورتى ساقط نمى‌‏شود، و نسبت به کفّاره افطاره عمدى روزه ماه رمضان، چنانچه قدرت بر روزه دو ماه و يا اطعام شصت مسکين براى هر روز نداشته باشد، بايد به هر تعداد فقير که قادر است غذا بدهد و احتياط آن است که استغفار نيز بکند و اگر به هيچ وجه قادر به دادن غذا به فقرا نيست فقط کافى است که استغفار کند يعنى با دل و زبان خود بگويد: «استغفرالله (از خداوند بخشايش مى‌‏طلبم)».

س 811: شخصی به مدت ده سال بر اثر جهل نماز نخوانده و روزه نگرفته است، فعلاً توبه نموده و به سوی خدا بازگشته و تصمیم بر جبران آنها گرفته است، ولی توانایی قضای همه روزه‏ های فوت شده را ندارد و مالی هم ندارد که با آن کفّاره‏هایش را بپردازد، آیا صحیح است که فقط به استغفار اکتفا کند؟

ج: قضاى روزه ‏هاى فوت شده در هيچ صورتى ساقط نمى ‏شود، ولى نسبت به کفّاره افطاره عمدى روزه ماه رمضان، چنانچه قدرت بر روزه دو ماه و يا اطعام شصت مسکين براى هر روز نداشته باشد، بايد به هر تعداد فقير که قادر است غذا بدهد و احتياط آن است که استغفار نيز بکند و اگر به هيچ وجه قادر به دادن غذا به فقرا نيست فقط کافى است که استغفار کند يعنى با دل و زبان خود بگويد: «استغفرالله (از خداوند بخشايش مى‏طلبم)».

س 812: من به علّت عدم قدرت مالی و بدنی نتوانستم برای انجام کفّاره‌هایی که بر من واجب شده بود روزه بگیرم و یا به مساکین اطعام نمایم و در نتیجه، استغفار نمودم لکن به لطف الهی اکنون توان روزه گرفتن یا اطعام نمودن دارم، وظیفه‏ام چیست؟

ج: در فرض مرقوم، انجام کفّاره لازم نيست گر چه احتياط مستحب آن است که انجام داده شود.

س 818: کسی که در اوائل سن تکلیف بر اثر ضعف و عدم توانایی، نتوانسته روزه بگیرد، آیا فقط قضا بر او واجب است یا قضا و کفّاره با هم بر او واجب است؟

ج: اگر گرفتن روزه براى او حرجى نبوده و عمداً افطار کرده، علاوه بر قضا، کفّاره نيز بر او واجب است و اگر خوف داشته باشد که اگر روزه بگيرد مريض شود، فقط قضاى روزه ‏ها بر عهده او مى‏ باشد. 

اجوبه الاستفتائات آيت الله خامنه اي .