صله رحم در اسلام
فهرست این نوشتار:
اهمّيّت صله رحم وفوايد آن در دنيا
1. از حضرت رسول صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «هيچ عملى ثوابش زودتر از صله رحم به صاحب آن نمى‌رسد».[1]
2. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «صله رحم ومعاشرت نيكو با همسايگان، خانه‌ها را آباد وعمر انسان‌ها را زياد مى‌كند».[2]
3. در احاديث فراوانى آمده است كه: نيكى به خويشاوندان باعث قبولى اعمال وزياد شدن اموال ودور شدن بلاها وطولانى شدن عمر وآسان شدن حساب روز قيامت مى‌شود.[3]
4. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «چيزى مانند صله رحم بر عمر نمى‌افزايد، به گونه‌اى كه گاه از عمر كسى سه سال بيشتر نمانده كه به سبب صله رحم، سى وسه ساله مى‌شود وگاه از عمر كسى سى وسه سال مانده كه به سبب قطع صله رحم، سه ساله مى‌شود».[4]
5. در حديثى معتبر مى‌خوانيم كه رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود: «من براى كسى كه صله رحم كند چند چيز را ضمانت مى‌كنم: خداوند او را دوست مى‌دارد، روزى‌اش بسيار مى‌شود، عمرش طولانى مى‌شود، وارد بهشت مى‌گردد».[5]
6. از حضرت على عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هرگاه خويشاوندان به يكديگر بدى كنند، مالشان به دست بدكاران مى‌افتد».[6]
7. در روايتى صحيح مى‌خوانيم كه امام باقر عليه السلام فرمود: «سه چيز است كه هر كس مرتكب آن شود پيش از مردن سزاى آن را مى‌بيند: ظلم وقطع رحم ودروغ. وبسيار اتّفاق مى‌افتد كه مال وفرزندان جماعتى بدكردار به سبب صله رحم بسيار مى‌شود. وقسم دروغ وقطع صله رحم، خانه‌ها را از اهلش خالى ونسل را نابود مى‌كند».[7]
فوايد صله رحم براى آخرت
شاید این مطالب را هم بپسندید:
1. در چندين حديث معتبر آمده است كه: «پيوند خويشاوندى در روز قيامت به عرش الهى چنگ مى‌زند ومى‌گويد: پروردگارا، هر كه مرا در دنيا صله كرده، تو امروز او را به رحمتت متّصل فرما وهر كه مرا در دنيا قطع كرده، تو امروز او را از رحمت خود قطع كن».[8]
2. از حضرت رسول صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «دو سمت پل صراط، امانت وصله رحم است. كسى كه در امانت مردم خيانت نكرده وبا خويشاوندانش نيكى كرده، به آسانى از صراط عبور مى‌كند و زود وارد بهشتمى‌شود. وكسى كه در امانت خيانت وقطع رحم كرده، اعمال ديگر سودى به حالش ندارد وصراط او را در آتش مى‌افكنَد».[9]
3. در حديثى ديگر فرمود: «هر كس با پاى خود به خانه خويشان براى ديدار با آنها برود، يا به آنها كمك مالى كند، خداوند متعال ثواب صد شهيد به او كرامت مى‌كند. ومعادل هر قدمى كه برمى‌دارد چهل هزار حسنه در نامه اعمالش مى‌نويسد وچهل هزار گناه از گناهانش محو مى‌كند وچهل هزار درجه در بهشت بر درجاتش مى‌افزايد. وچونان كسى است كه صد سال خدا را با اخلاص عبادت كرده است».[10]
4. در روايتى ديگر فرمود: «هر كس حقّ خويشاوندانش را مراعات كند، خداوند متعال در بهشت هزار درجه به وى كرامت كند كه از هر درجه تا درجه ديگر صد سال راه باشد. يك پلّه از نقره وديگرى از طلا وديگرى از مرواريد وديگرى از زمرّد وديگرى از زبرجد وديگرى از مشك وديگرى از عنبر وديگرى از كافور وهمچنين از ساير چيزهايى كه خداوند در بهشت خلق
كرده است».[11]
5. نيز در حديثى فرمود: «بوى بهشت از هزار سال راه به مشام مى‌رسد، ولى عاقّ پدر ومادر وقطع‌كننده پيوند خويشاوندى وپيرمرد زناكار آن را استشمام نمى‌كنند».[12]
6. در سخنى ديگر فرمود: «سه كس وارد بهشت نمى‌شود: شرابخوار، جادوگر، كسى كه پيوند خويشاوندى را قطع كند».[13]
حقّ صله رحم
1. در روايتى معتبر آمده است كه شخصى از حضرت امام صادق عليه السلام پرسيد : بستگانى دارم كه شيعه نيستند، آيا حقّى بر من دارند؟ فرمود: «آرى. حقّ رحم را هيچ چيز قطع نمى‌كند؛ اگر شيعه باشند دو حق دارند: يكى رحم وديگرى حقّ اسلام». وفرمود: «صله رحم ونيكى با برادران مؤمن، حساب قيامت را آسان مى‌كند وانسان را از گناه حفظ مى‌كند؛ پس صله رحم ونيكى با برادران خود را ترك نكنيد، اگرچه به سلام كردن ونيكو جواب سلام دادن باشد».[14]
2. از حضرت رسول صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «در شب معراج ديدم كه شخصى از يكى از خويشاوندان خود شكايت مى‌كند. به اذن پروردگار از او پرسيدم: در چند پشت نسبت تو واو به هم مى‌رسد؟ گفت: در چهل پشت».[15]
رعايت حقوق خادمان
1. در روايتى صحيح مى‌خوانيم كه امام باقر عليه السلام فرمود: «هر كس داراى چهار صفت باشد خداوند او را در اعلى علّيّين، در برترين غرفه‌هاى شرف، سكنى مى‌دهد: يتيمى را پناه دهد واز او مراقبت كند وبرايش همچون پدرى مهربان باشد، بر ضعيفان ترحّم وبه آنها كمك كند، مال خود را صرف نيازهاى پدر ومادرش كند وبا آنها مدارا كند وبه والدين خود نيكى كند وآنها را آزرده خاطر نسازد، با خدمتكار خود خشن رفتار نكند ودر خدماتش او را يارى دهد ووادار بر كارهايى نكند كه برايش سخت ودشوار است».[16]
2. در روايتى از رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‌خوانيم كه به اصحابش فرمود: «دوست داريد بدترين مردم را به شما معرّفى كنم؟» گفتند: آرى اى رسول خدا. فرمود : «كسى كه تنها سفر رود وعطاى خود را از مردم منع كند وخادم خود را كتك بزند».[17]
[1] . كافى، ج 2، ص 152، ح 15.
[2] . همان، ح 14.
[3] . همان، ص 150، ح 4.
[4] . همان، ص 152، ح 17.
[5] . عيون اخبار الرّضا 7، ج 2، ص 37، ح 93.
[6] . كافى، ج 2، ص 348، ح 8.
[7] . كافى، ج 2، ص 347، ح 4؛ خصال، ج 1، ص 139، ح 99.
[8] . كافى، ج 2، ص 151، ح 7، 8 و10.
[9] . عدّة الدّاعى، ص 81.
[10] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 9.
[11] . تفسير امام حسن عسكرى 7، ص 333، ح 202.
[12] . كافى، ج 7، ص 261، ح 5.
[13] . خصال، ج 1، ص 177، ح 208؛ بحارالأنوار، ج 79، ص 211، ح 6.
[14] . كافى، ج 2، ص 157، ح 31.
[15] . عيون اخبار الرّضا 7، ج 1، ص 254، ح 5.
[16] . امالى مفيد، ص 167.
[17] . محاسن، ص 356، ح 60؛ كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 2، ص 181، ح 808.
منبع: کتاب حلیه المتقین علامه مجلسی با بازنگری تحت نظر حضرت آیت الله مکارم شیرازی
