سجده های واجب قرآن و احکام آن
فهرست این نوشتار:
در سجده واجب قرآن، لازم نیست تمام شرایط سجده نماز که در ادامه مطرح می شود حفظ شود، اما اینگونه نیست که شخص بتواند مهر را به پیشانی بچسباند بلکه باید سجده نماید، به گونه ای که اگر کسی مشاهده کرد بگوید در حالت سجده است در این حالت قرار گرفتن هفت عضو بر زمین ضرورت ندارد، هر چند بهتر است همانند سجده نماز سجده کند. علاوه بر این سجده باید بر روی مهر یا چیزی که سجده بر روی آن صحیح است باشد، نمی توان بر روی فرش و مانند آن سجده کرد.
سجده واجب قرآن
مسأله 1093 در هر یک از چهار سوره «و النجم، اقرء، الم تنزیل و حم سجده» یک آیه سجده است (1) که اگر انسان بخواند یا گوش به آن دهد، بعد از تمام شدن آن آیه، باید فوراً سجده کند (2) و اگر فراموش کرد، هر وقت یادش آمد باید سجده نماید (3).
(1) (زنجانی:) آیه های: 15 سوره سجده و 37 سوره فصلت و 62 سوره نجم و 19 سوره علق آیات سجده واجب است..
(2) (زنجانی:) هر چند هنگام خواندن یا گوش دادن، به قرآن بودن آن توجه نداشته باشد..
(3) (خوئی، تبریزی، سیستانی:) و (خوئی، تبریزی: ظاهر این است که) در شنیدن بدون اختیار، سجده واجب نیست اگر چه بهتر سجده نمودن است.
(مکارم:) و اگر گوش ندهد بلکه آیه سجده به گوشش بخورد، بنا بر احتیاط واجب باید سجده کند.
(زنجانی:) و کسی که گوش نمی دهد ولی آیه را می شنود بنا بر احتیاط مستحب سجده کند.
(گلپایگانی، صافی:) مسأله در هر یک از چهار سوره الم تنزیل «(32)» و حم سجده «41» و النجم «53» و اقرأ «96» یک آیه سجده است که اگر انسان بخواند یا استماع کند بعد از تمام شدن آیه باید فوراً سجده کند و اگر فراموش کرد هر وقت یادش آمد باید سجده نماید و فرق نیست در استماع بین این که از خود گوینده بشنود یا به وسیله بلندگو و رادیو بشنود و هم چنین است حکم در سماع بنا بر احتیاط.
(فاضل:) مسأله در چهار سوره از قرآن مجید آیه سجده است «سوره های وَ النَّجم 53 اقرَأ 96 الم تنزیل 32 و حم سجده 41» و هر گاه انسان آیه سجده را بخواند یا گوش کند باید فوراً به سجده رود و اگر فراموش کرد هر زمان یادش آید سجده واجب است و اگر گوش ندهد بلکه آیه سجده به گوشش بخورد بنا بر احتیاط واجب باید سجده کند.
[اگر انسان موقعی که آیه سجده را می خواند]
مسأله 1094 اگر انسان موقعی که آیه سجده را می خواند، از دیگری هم بشنود (1) چنانچه گوش داده دو سجده نماید و اگر به گوشش خورده یک سجده کافی است (2).
(1) (گلپایگانی، صافی:) بنا بر احتیاط واجب، باید دو سجده نماید.
(فاضل:) باید دو سجده انجام دهد. (مکارم:) یک سجده کافی است.
(2) (بهجت:) اگر چه احتیاط در دو سجده است. و اگر انسان چند دفعه آیه سجده را شنید و یا خود، قرائت کرد، اگر بعد از اوّلی سجده کرد، واجب است باز هم برای دفعات بعد سجده کند؛ و اگر سجده نکرد، بنا بر احتیاط واجب برای هر قرائت یا شنیدن آیه، سجده کند.
(خوئی، تبریزی، سیستانی، زنجانی:) مسأله اگر انسان موقعی که آیه سجده را گوش می دهد خودش نیز بخواند، (خوئی، تبریزی، زنجانی: بنا بر احتیاط واجب) باید دو سجده نماید.
[در غیر نماز اگر در حال سجده آیه سجده را بخواند]
مسأله 1095 در غیر نماز اگر در حال سجده آیه سجده را بخواند (1) یا به آن گوش بدهد باید سر از سجده بردارد و دوباره سجده کند.
(1) (گلپایگانی، صافی:) یا بشنود ((خوئی، زنجانی، تبریزی:) یا گوش کند) باید سر از سجده بردارد و دوباره سجده کند. (زنجانی: و حکم خواندن و گوش دادن آیات سجده در حال نماز، در مسائل [(983) (985)] گذشت).
[اگر آیه سجده را از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد بشنود]
مسأله 1096 اگر آیه سجده را از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، بشنود، یا از مثل گرامافون (1) آیه سجده را بشنود لازم نیست سجده نماید (2)، ولی اگر از آلتی (3) که صدای خود انسان را می رساند (4) بشنود واجب است سجده کند.
(1) (اراکی:) و ضبط صوت.. (بهجت:) از ضبط صوت..
(2) (اراکی:) بنا بر احتیاط واجب باید سجده نماید..
(3) (اراکی، بهجت:) اگر از مثل بلندگو..
(4) (نوری:) در حال خواندن آیه سجده و یا ضبط کرده است..
(گلپایگانی، صافی:) مسأله اگر انسان از بچّه غیر ممیّز که خوب و بد را نمی فهمد یا از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، آیه سجده را بشنود، احتیاط واجب آن است که سجده کند و هم چنین است اگر از مثل نوار آیه سجده را بشنود.
(خوئی، تبریزی:) مسأله اگر انسان از گرامافون (خوئی: یا ضبط صوت) یا از بچّه غیر ممیّز که خوب و بد را نمی فهمد یا از کسی که قصد خواندن قرآن ندارد، آیه سجده را بشنود یا گوش دهد سجده واجب نیست و هم چنین است رادیو اگر به طور نوار و ضبط صوت باشد ولی اگر شخصی در ایستگاه رادیو آیه سجده را به قصد این که از قرآن است بخواند و انسان به وسیله رادیو گوش دهد سجده واجب است.
(زنجانی:) مسأله اگر آیه سجده توسط ضبط صوت و مانند آن، یا بچه غیر ممیز که خوب و بد را نمی فهمد، خوانده شود، بنا بر احتیاط واجب باید کسی که آن را گوش می کند سجده نماید و هم چنین است پخش رادیویی یا تلویزیونی اگر صدای قرآن قبلًا ضبط شده و پخش گردد؛ ولی اگر شخصی در ایستگاه رادیو یا تلویزیون آیه سجده را بخواند و به طور مستقیم پخش شود، بر کسی که به آن گوش می دهد سجده واجب است.
(فاضل:) مسأله اگر آیه سجده را از صدا و سیما یا ضبط صوت یا رایانه بشنود، لازم نیست سجده کند، بلی اگر به صورت مستقیم از صدا و سیما پخش شود مثل این که از بلندگو بشنود باید سجده کند.
(سیستانی:) مسأله اگر انسان از شخص خواب یا دیوانه یا از بچّه ای که قرآن را تشخیص نمی دهد آیه سجده را بشنود یا گوش دهد سجده واجب است ولی اگر از گرامافون یا ضبط صوت بشنود، سجده واجب نیست و هم چنین است رادیو اگر به طور نوار ضبط صوت باشد، ولی اگر شخصی در ایستگاه رادیو آیه سجده را بخواند و انسان به وسیله رادیو گوش دهد، سجده واجب است.
(مکارم:) مسأله هر گاه آیه سجده را از مثل نوار یا رادیو گوش کند، احتیاط آن است که سجده کند.
مسأله از 1097 تا 1098 اختصاصی
اشاره
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(بهجت:) مسأله 902 در وجوب سجده برای کسی که آیه سجده را می شنود، فرق نمی کند که قرائت کننده مکلّف باشد یا نباشد؛ و آن که قرائت کننده خودش هم سجده کند یا نکند؛ و آن که صحیح قرائت کند یا غلط، امّا به صورتی که معلوم و مشخّص باشد که آیه سجده را تلاوت کرده؛ و همین طور فرق نمی کند که به صورت حرام، مثل غنا بخواند یا نه؛ و آن که شنیدن، به صورت حرام باشد، مثل التذاذ از صدای اجنبیّه یا نه؛ و باز هم فرق نمی کند که وقت گوش دادن، بداند که به آیه سجده گوش می دهد و یا بعد از گوش دادن، بفهمد آیه سجده بوده است. و امّا اگر قرائت کننده، طفل غیر ممیّز باشد و یا از شخص ِ خواب بشنود، سجده واجب نمی شود؛ و هم چنین است اگر شنونده، کلمات و حروف را تشخیص ندهد و فقط همهمه ای بشنود.
[در سجده واجب قرآن نمی شود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد]
مسأله 1097 در سجده واجب قرآن نمی شود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد (1)، ولی سایر شرایط سجده را که در نماز است لازم نیست مراعات کنند.
(1) (مکارم:) در سجده واجب قرآن باید پیشانی را بر چیزی بگذارد که سجده نماز بر آن جایز است بنا بر احتیاط واجب؛ و هم چنین ستر عورت و غصبی نبودن را رعایت کند..
(گلپایگانی، اراکی، صافی:) مسأله در سجده واجب قرآن باید جای انسان غصبی نباشد (اراکی: و جای پیشانی او از جای زانوها و سر انگشتانش بیش از چهار انگشت بسته بلندتر نباشد) ولی لازم نیست با وضو یا غسل و رو به قبله باشد و عورت خود را به پوشاند و بدن و جای پیشانی او پاک باشد و نیز چیزهایی که در لباس نمازگزار شرط می باشد در لباس او شرط نیست امّا اگر لباس او غصبی است چنانچه سجده کردن تصرّف در آن لباس باشد سجده باطل است.
(خوئی، تبریزی، سیستانی:) مسأله در سجده واجب قرآن باید جای انسان غصبی نباشد و (خوئی: بنا بر احتیاط واجب) جای پیشانی او از جای سر انگشتانش بیش از چهار انگشت بسته بلندتر نباشد ولی لازم نیست با وضو یا غسل و رو به قبله باشد و عورت خود را به پوشاند و بدن و (خوئی: جای) پیشانی او پاک باشد و نیز چیزهایی که در لباس نمازگزار شرط می باشد در لباس او شرط نیست.
(سیستانی:) در سجده واجب قرآن بنا بر احتیاط واجب باید جای انسان غصبی نباشد و بنا بر احتیاط مستحب ّ جای پیشانی او از جای زانوها و سر انگشتانش بیش از چهار انگشت بسته بلندتر یا پست تر نباشد..
(فاضل:) مسأله بنا بر احتیاط واجب در سجده واجب قرآن، نمی شود بر چیزهای خوراکی و پوشاکی سجده کرد ولی سایر شرایطی که در سجده نماز لازم است در این سجده واجب نیست.
(زنجانی:) مسأله در سجده واجب قرآن بنا بر احتیاط مستحب، باید جای انسان غصبی نباشد و جای پیشانی از جای پای او بیش از چهار انگشت بسته بلندتر یا پست تر نباشد؛ لکن با وضو یا غسل بودن، و رو به قبله بودن، و پوشاندن بدن، و پاک بودن جای پیشانی و رعایت شرائط لباس نماز گزار در سجده واجب لازم نیست، اما اگر لباس او غصبی است چنانچه سجده کردن تصرف در آن لباس باشد، بنا بر احتیاط مستحب سجده باطل است.
(بهجت:) مسأله در سجده واجب قرآن باید نیّت سجده کردن را داشته باشد و مکان هم مباح باشد و طوری باشد که اگر مردم دیدند، بگویند سجده کرد؛ ولی سایر شرایطی که در سجده نماز معتبر است، لازم نیست مانند پوشانیدن عورت و پاک بودن مهر یا چیزی که بر آن سجده می کنند و بلندتر نبودن محل ّ سجده از محل ّ پا و گذاشتن دستها و زانوها و نوک انگشتان بزرگ پا بر زمین و مانند اینها، اگر چه رعایت این امور، مورد احتیاط است.
[در سجده واجب قرآن]
مسأله 1098 در سجده واجب قرآن باید طوری عمل کند که بگویند سجده کرد (1).
این مسأله، در رساله آیت اللّه مکارم نیست.
(1) (فاضل:) یعنی نیّت و صورت ظاهری سجده کفایت می کند.
(بهجت:) رجوع کنید به ذیل مسأله 1097.
(خوئی، زنجانی:) مسأله احتیاط واجب آن است که در سجده واجب قرآن پیشانی را بر مهر یا چیز دیگری که سجده بر آن صحیح است گذاشته و جاهای دیگر بدن را به دستوری که در سجده نماز گفته شد بر زمین بگذارد.
(تبریزی:) باید در سجده واجب قرآن..
گلپایگانی، (صافی، سیستانی:) و بنا بر احتیاط مستحب ّ..
مسائل از 1099 تا 1750 اختصاصی
اشاره
(مکارم:) مسأله 985 در سجده قرآن رو به قبله بودن شرط نیست و به هر سوی می تواند سجده کند ولی بهتر رو به قبله بودن است.
(فاضل:) مسأله 1119 سجده واجب قرآن، تکبیره الإحرام، تشهّد و سلام ندارد و احتیاط واجب آن است که پس از سر برداشتن از سجده تکبیر بگوید.
[هر گاه در سجده واجب قرآن]
مسأله 1099 هر گاه در سجده واجب قرآن پیشانی را به قصد سجده به زمین بگذارد، اگر چه ذکر نگوید کافی است و گفتن ذکر، مستحب است (1) و بهتر است بگوید (2): «لا إِله َ إِلَّا اللّه ُ حَقّا حَقّا لَا إِله َ الّا اللّه ُ ایماناً وَ تَصدِیقاً لَا إِله َ إِلَّا اللّه ُ عُبُودِیَّهً وَ رِقًّا سَجَدت ُ لَک َ یا رَب ِّ تَعَبُّداً وَ رِقًّا لَا مُستَنکِفاً وَ لَا مُستَکبِراً بَل أَنَا عَبدٌ ذَلِیل ٌ ضَعِیف ٌ خَائِف ٌ مُستَجِیرٌ».
(1) (گلپایگانی، صافی:) و مطابق با احتیاط است..
(2) (مکارم:) برای سجده واجب قرآن کافی است به سجده رود و ذکر گفتن واجب نمی باشد، امّا بهتر است ذکر بگوید و بهتر است این ذکر را انتخاب کند..
(زنجانی:) مسأله برای سجده واجب قرآن اگر با شرایطی که گفته شد پیشانی را بر زمین بگذارد کافی است هر چند ذکر نگوید و گفتن ذکر مستحب است و بهتر آن است که این ذکر را بگوید: ” سَجَدت ُ لَک َ تَعَبُّداً وَ رِقَّاً، لا مُستَکبِراً عَن عِبادَتِک َ وَ لا مُستَنکِفاً وَ لا مُتَعَظِّماً، بَل أَنَا عَبدٌ ذَلِیل ٌ خائِف ٌ مُستَجِیرٌ “.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
آیات سجده
۱. آیه‌ی ۱۵ از سوره‌ی ۳۲ (سجده)
۲. آیه‌ی ۳۷ از سوره‌ی ۴۱ (فصلت)
۳. آیه‌ی ۶۲ از سوره‌ی ۵۳ (النجم)
۴. آیه‌ی ۱۹ از سوره‌ی ۹۶ (علق)
اگر به آیه‌ی سجده‌یی که از رادیو یا تلویزیون یا ضبط صوت و امثال آن پخش میشود، گوش دهد سجده واجب است.
در سجده‌ی واجب قرآن باید بر چیزهایی سجده کند که در نماز می‌تواند بر آنها سجده کند، ولی دیگر شرایط سجده‌ی نماز، مانند رو به قبله بودن، با وضو بودن و امثال آن در این سجده لازم نیست.
در سجده‌ی واجب قرآن، گذاشتن پیشانی بر زمین کافی است و لازم نیست در آن ذکر گفته شود، ولی گفتن ذکر در آن مستحب است، و بهتر است این ذکر را بگوید: «لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ حَقّاً حَقّاً، لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ اِیمَاناً وَ تَصْدِیقاً، لاَ اِلَهَ اِلاَّ اللهُ عُبُودِیَّةً وَ رِقّاً، سَجَدْتُ لَکَ یَا رَبِّ تَعَبُّداً وَ رِقّاً، لاَ مُسْتَنْکِفاً وَ لاَ مُسْتَکْبِراً، بَلْ اَنَا عَبْدٌ ذَلِیلٌ ضَعِیفٌ خَائِفٌ مُسْتَجِیرٌ». رساله آموزشی رهبری.
لینک کوتاه مطلب: http://goo.gl/6o6wkk
*- ضمنا شما می توانید از اینجا مشترک خبرنامه سایت شوید و جدید ترین مطالب را دریافت کنید.
- مستحبات و مکروهات سجده چیست
- سجده برای غیر خدا چه حکمی دارد
- هر گاه بفهمد بر چیز باطل سجده کرده است
- اگر در نماز مهر گم شود یا بچه بردارد
- اگر مهر به پیشانی بچسبد
- اگر چیزی برای سجده کردن در دسترس نباشد
کلید: سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن و احکام آن سجده های واجب قرآن سجده هاى واجب ومستحب درقرآن كريم كدامند؟ احکام و شرایط خاص برای خواندن سوره های سجده دار قرآن چیست آیات سجده دار سجده واجب چگونه است ذکر سجده واجب سوره های قرآن احکام سجده واجب سجده مندوبه دانلود ذکر سجده واجب کدام جزء قران سجده واجب دارد لا اله الا الله حقا حقا
باسلام
لطفا اگر سجده واجب قران با گذاشتن هفت موضع محقق میشود
این را به عنوان تذکر بیاورید.
چون عده ای نمیدانند و طبق متن فتاوا که کامل توضیح نداده و فقط نوشته پیشانی؛این افراد در حال نشسته مهر را به پیشانی نزدیک میکنند و۷ موضع را بر زمین نمیگذارند!!!!
سلام علیکم
چشم انشاالله به نوشتار اضافه خواهد شد.
هنگام سجده باید به گونه ای سجده کند، که بگویند سجده کرده و چسباندن مهر به پیشانی صحیح نیست.
وفقکم الله لکل الخیر