زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود

نكته: برخي از مراجع مصرف فطريه را همانند مصرف زكات، در هشت مورد جايز مي دانند اما برخي ديگر، فقط مصرق برای فقرا جايز مي دانند.

مصرف زکات فطره

مسأله 2014 اگر زکات فطره را به یکی از هشت مصرفی که سابقاً (1) برای زکات مال گفته شد برسانند کافی است (2) ولی احتیاط مستحب ّ (3) آن است که فقط به فقرای شیعه بدهد (4)

(1) (زنجانی): در مسأله 

(2) (بهجت): بنا بر أظهر ..

(3) (بهجت): احتیاط ..

(4) (زنجانی): احتیاط مستحب ّ آن است که فقط به فقرای شیعه بلکه فقط به مساکین (یعنی فقرای بسیار نیازمند) بدهند.

(گلپایگانی )، (صافی): مسأله احتیاط واجب آن است که زکات فطره را به فقراء شیعه اثنی عشری بدهد اگر چه در شهر دیگر باشند و چون نقل این زکات به شهر دیگر خلاف احتیاط است اگر در شهر خودش فقیر شیعه نباشد مال خود را به شهر دیگر ببرد و در آنجا به قصد زکات به شیعه بدهد.

(سیستانی): مسأله زکات فطره را بنا بر احتیاط واجب باید فقط به فقرا داد و منظور، فقرای شیعه است که دارای شرایط گذشته در مستحقین زکات مال هستند و چنانچه در شهر از فقرای شیعه کسی نباشد، می تواند آن را به فقرای دیگر مسلمانان داد، ولی در هر صورت نباید به ناصبی داده شود.

(مکارم): مسأله زکات فطره را بنا بر احتیاط واجب باید فقط به فقرا و مساکین بدهند مشروط بر این که مسلمان و شیعه دوازده امامی باشند.

مسأله اختصاصی

(بهجت): مسأله 1583 بنا بر أظهر جایز است زکات فطره را به فقیر مستضعف ، یعنی کسی که نه اهل ولایت است و نه دشمن شیعه ، بدهند.

[مصرف زکات برای طفل فقیر]

مسأله 2015 اگر طفل شیعه ای فقیر باشد، انسان می تواند فطره را (1) به مصرف او برساند، یا بواسطه دادن به ولی ّ طفل ، ملک طفل نماید.

(1) (گلپایگانی )، (صافی): با اذن ولی ّ شرعی او .. (زنجانی): با رضایت ولی ّ طفل ..

[عدالت و گنه کار نبودن فقیر در دریافت فطریه]

مسأله 2016 فقیری که فطره به او می دهند، لازم نیست عادل باشد (1) ولی احتیاط واجب (2) آن است که به شرابخوار و کسی که آشکارا معصیت کبیره می کند (3) فطره ندهند (4)

این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست

(1) (خوئی): ولی دادن به شرابخوار جایز نیست و احتیاط واجب آن است که به بی نماز و کسی که آشکارا معصیت می کند فطره ندهند.

(زنجانی): ولی بنابر احتیاط به کسی که مرتکب گناه کبیره شده ، تا توبه نکرده فطره ندهند.

(2) (اراکی): احتیاط مستحب ّ ..

(3) (اراکی )، (گلپایگانی )، (فاضل )، (صافی): کسی که آشکارا معصیت می کند ..

(4) (تبریزی )، (سیستانی): احتیاط واجب آن است که به شرابخوار و بی نماز و کسی که آشکارا معصیت می کند ( (تبریزی ): برای امر به معروف و نهی از منکر) فطره ندهند.

[مصرف فطره در معصیت!]

مسأله 2017 به کسی که فطره را در معصیت مصرف می کند نباید فطره بدهند.

این مسأله ، در رساله آیت اللّه (بهجت ) نیست

[مقدار فطریه ]

مسأله 2018 احتیاط واجب آن است که به یک فقیر بیشتر از مخارج سالش و کمتر از یک صاع که تقریباً سه کیلو است فطره ندهند.

(اراکی ): مسأله احتیاط واجب آن است که به یک فقیر کمتر از یک صاع که تقریباً سه کیلو است فطره ندهند، ولی بیش از آن مانع ندارد.

(خوئی )، (گلپایگانی )، (صافی )، (تبریزی )، (زنجانی): مسأله احتیاط واجب آن است که به یک فقیر کمتر از یک صاع ( (زنجانی): که مقدار آن در مسأله [1991] گفته شد) فطره ندهند، ولی اگر بیشتر بدهند اشکال ندارد.

(بهجت): مسأله به یک فقیر نباید بیشتر از مخارج سالش فطره بدهند و بنا بر احتیاط واجب کمتر از یک صاع (تقریباً سه کیلو) نیز فطره ندهند.

(سیستانی): مسأله احتیاط مستحب ّ آن است که به یک فقیر کمتر از یک صاع فطره ندهند، مگر اینکه به فقرایی که جمع شده اند، نرسد، ولی اگر بیشتر بدهند هیچ اشکال نداد.

• توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل،  اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

---

استفتاء اختصاصی سايت هدانا از دفتر مقام معظم رهبري

شماره استفتاء: 558395

مصرف فطریه همان مصرف زکات* است؛ ولی احتیاط مستحب این است که به فقرای مؤمن داده شود.

منبع: استفتاء سایت هدانا از دفتر رهبری.
ـــــــــــــــــــــــــــــــ
* انسان مى‏ تواند زكات را در مورد ذيل مصرف كند:
اول: فقير شيعه، و فقير كسى است كه مخارج سال خود و عيالاتش را ندارد و كسى كه صنعت يا ملك يا سرمايه‌‏اى دارد كه مى‏ت‌واند مخارج سال خود را بگذراند فقير نيست.
دوم: مسكين شيعه، و مسکين كسى است كه از فقير سخت‏تر مى‌‏گذراند.
سوم: كسى كه از طرف امام عليه السلام يا نائب امام مأمور است كه زكات را جمع و نگهدارى نمايد و به حساب آن رسيدگى كند و آن را به امام عليه السلام يا نائب امام يا فقرا برساند.
چهارم: كافرهايى كه اگر زكات به آنان بدهد به دين اسلام مايل مى‏شوند، يا در جنگ به مسلمانان كمك مى‏‌كنند.
پنجم: بدهكارى كه نمى‏‌تواند قرض خود را بدهد.
ششم: سبيل اللَّه، يعنى كارى كه مانند ساختن مسجد منفعت عمومى دينى دارد، يا مثل ساختن پل و اصلاح راه كه نفعش به عموم مسلمانان مى‏رسد و آنچه براى اسلام نفع داشته باشد به هر نحو كه باشد.
هفتم: ابن السبيل، يعنى مسافرى كه در سفر درمانده شده‏ است.

---

مصرف زکات فطره

مسأله ۲۶۶۴. زكات فطره را – بنابر احتیاط واجب، فقط – باید به فقرای شیعه که شرایط مذکور در مستحقّین زکات مال را دارا هستند، پرداخت کرد و در سایر مصارف زکات مال نمی‌توان مصرف نمود و چنانچه در شهر از فقرای شیعه كسی نباشد می‌تواند آن را به فقرای دیگر مسلمانان بدهد ولی در هر صورت، نباید به ناصبی داده شود.

مسأله ۲۶۶۵. اگر طفل شیعه‏ای فقیر باشد، انسان می‌تواند فطریه را به مصرف او برساند، یا اینکه به ولیِّ او بدهد تا آن را ملکِ طفل نماید.

مسأله ۲۶۶۶. فقیری كه فطریه به او می‌دهند، لازم نیست عادل باشد، ولی همان طور که در زکات مال گفته شد احتیاط واجب آن است كه به شراب‌خوار و بی‌نماز و كسی كه معصیت را آشكارا به جا می‌آورد و متجاهر به فسق است، فطریه ندهند همچنین به كسی كه فطریه را در معصیت مصرف می‌كند، نباید فطریه بدهند.

مسأله ۲۶۶۷. احتیاط مستحب آن است كه به یک فقیر كمتر از یک صاع فطریه ندهند، مگر اینكه به فقرایی كه جمع شده‏اند نرسد ولی اگر چند صاع به یک فقیر بدهند، اشكال ندارد.

مسأله ۲۶۶۸. كسی كه سید نیست، نمی‌تواند به سید زكات فطره بدهد، حتّی اگر سیدی نان‌خور او باشد، نمی‌تواند فطریه او را به سید دیگری بدهد امّا فردی که سید است می‌تواند زکات فطره خویش را به فقیر سید یا غیر سید بپردازد حتّی اگر کسانی که نان‌خور او محسوب می‌شوند و زکات فطره آنان بر سید مذکور واجب شده، سید نباشند.

رساله توضيح المسائل جامع آيت الله سيستاني .

۷پرسش: مؤسسه خیریه ای که جهت کمک به خانواده های محروم و مستضعفین تحت پوشش خود از فطریه و کمکهای مردمی استفاده می نماید ، آیا می تواند از این هزینه ها جهت امور اقتصادی خیریه مثل : داروخانه ، درمانگاه ، موادغذایی و مکانهای ورزشی استفاده نماید و سود حاصله را برای این خانواده خرج نماید ؟
پاسخ: بنا بر احتیاط واجب فطریه را فقط می توان به فقرا داد و صرف در مصالح عامه فی سبیل الله محل اشکال است.

منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.

---

مصرف زكات فطره

مسأله ۲۰۲۲. احتياط واجب آن است كه زكات فطره را به فقراي شيعه اثنا عشري  بدهد اگر چه در شهر ديگر باشند، و چون نقل اين زكات به شهر ديگر خلاف احتياط است اگر در شهر خودش فقير شيعه نباشد مال خود را به شهر ديگر ببرد و در آنجا به قصد زكات به شيعه بدهد.

مسأله ۲۰۲۳. اگر طفل شيعه‎اي فقير باشد، انسان مي‎تواند فطره را با اذن وليّ شرعي او به مصرف او برساند، يا به واسطه‌دادن به ولي طفل، ملك طفل نمايد.

مسأله ۲۰۲۴. فقيري كه فطره به او مي‎دهند، لازم نيست عادل باشد ولي احتياط واجب آن است كه به شراب‌خوار و كسي كه آشكارا معصيت مي‎كند فطره ندهند.

مسأله ۲۰۲۵. به كسي كه فطره را در معصيت مصرف مي‎كند نبايد فطره بدهند.

مسأله ۲۰۲۶. احتياط واجب آن است كه به يك فقير كمتر از يك صاع كه تقريباً سه كيلو است فطره ندهند، ولي اگر بيشتر بدهند اشكال ندارد.

مسأله ۲۰۲۷. اگر از جنسي كه قيمتش دو برابر قيمت معمولي آن است، مثلاً از گندمي كه قيمت آن دو برابر قيمت گندم معمولي است، نصف صاع كه معناي آن در مسأله پيش گفته شد بدهد كافي نيست، و اگر آن را به قصد قيمت فطره هم بدهد اشكال دارد.

مسأله ۲۰۲۸. انسان نمي‎تواند نصف صاع را از يك جنس مثلاً گندم و نصف ديگر آن را از جنس ديگر مثلاً جو بدهد، و اگر آن را به قصد قيمت فطره هم بدهد اشكال دارد.

مسأله ۲۰۲۹. مستحب است در دادن زكات فطره، خويشان فقير خود را بر ديگران مقدم بدارد و بعد همسايگان فقير را، بعد اهل علم فقير را ولي اگر ديگران از جهتي برتري داشته باشند، مستحب است آن‌ها را مقدم بدارد.

مسأله ۲۰۳۰. اگر انسان به خيال اين‌كه كسي فقير است به او فطره بدهد و بعد بفهمد فقير نبوده، چنان‌چه مالي را كه به او داده از بين نرفته باشد، بايد پس بگيرد و به مستحق بدهد، و اگر نتواند پس بگيرد، بايد از مال خودش فطره را بدهد، و اگر از بين رفته باشد، در صورتي كه گيرنده فطره مي‎دانسته آنچه را گرفته فطره است، بايد عوض آن را بدهد، و اگر نمي‎دانسته، دادن عوض بر او واجب نيست، و انسان بايد دوباره فطره را بدهد.

مغرب شب عيد فطر بميرد، بايد فطره او و عيالاتش را از مال او بدهند، ولي اگر پيش از مغرب بميرد، واجب نيست فطره او و عيالاتش را از مال او بدهند. رساله توضيح المسائل آيت الله صافي گلپايگاني.

---

مسأله 1710ـ زکات فطره را بنابر احتیاط واجب باید فقط به فقرا و مساکین بدهند مشروط بر این که مسلمان و شیعه دوازده امامى باشند و به اطفال شیعه که نیازمند هستند نیز مى توان فطره داد، خواه به مصرف آنها برسانند یا از طریق ولى طفل به آنها تملیک کنند. رساله توضيح المسائل آيت الله مكارم شيرازي.

---

---

كليد: زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود  زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود  زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود  زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود خرج فطريه در محل مصرف فطريه موارد مصرف زکات فطره مصرف زکات فطره فطریه را به چه کسی باید پرداخت کرد زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود زكات فطره در چه اموري بايد استفاده شود