در ازدواج چقدر باید به خواسته دل توجه کرد

دل پسندى در خواستگارى

پرسش 8 . براى مسئله ازدواج چقدر بايد به خواسته دل (پسنديدن و نپسنديدن) بها داد و چقدر بايد به عقل و توجيهات و دلايل آن براى رد كردن يا پذيرفتن خواستگار بايد توجه كرد؟ به كدام يك بايد بيشتر توجه كرد تا درست تصميم بگيريم؟ من اين نكته را مى دانم كه هيچ كس از آينده خبر ندارد و همچنين هيچ كس كامل نيست حتى من خودم هم كاستى هايى دارم كه نمى دانم، مى تواند آن شخص با من كنار بيايد يا نه. البته از نظر خود آدمى رفتارهاى منطقى است ولى بقيه شايد نمى پذيرند و مى شود كاستى. با اين موضوع چه طور برخورد كنم؟

نيازهاى عاطفى و غرايز در ايام جوانى، آدمى را به سوى «دوست داشتن و عشق ورزيدن» سوق مى دهد كه البته اين يك امر طبيعى و غريزى است و كمتر مى توان راهى براى گريز از آن پيدا كرد. آنچه در اين مقوله اهميت دارد، كنترل عقلايى احساسات و پرهيز از مخاطراتى است كه ممكن است فرد را به گرفتارى هاى مختلف روحى و جسمى دچار سازد.

گفتنى است در ازدواج نبايد قبل از انتخاب، عاشق و دلباخته كسى شد (نه پسر نسبت به دختر و نه دختر نسبت به پسر). البته علاقه در حدّى كه انگيزه اى شود براى انتخاب اشكالى ندارد بلكه لازم است، اما اگر اين علاقه تبديل به عشق شد مشكلات زيادى از جمله فقدان شناخت درست و واقع بينانه از طرف مقابل را به دنبال خواهد داشت؛ زيرا روح حاكم بر اين گونه احساسات و علاقه مندى ها، عشق ورزى كور است نه خردورزى. پاى خرد و عقل در  ميدان عاشقى لنگ است.

پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله)  مى فرمايند: «حبّك للشّى ء يعمى و يصمّ»[4]؛ «دوست داشتن چيزى انسان را كور و كر مى كند». در حالى كه اين عواطف، زودگذر است و با اندك حادثه اى از بين مى رود. به همين جهت مولوى مى گويد:
عشق هايى كز پى رنگى بود

عشق نبود عاقبت ننگى بود

راه هاى شناخت قابل اعتماد :

1. شناخت از راه صحيح و به دور از انگيزه هاى احساسى باشد.

2. منابعى كه جهت كسب آگاهى به آنها مراجعه مى شود بايد صداقت آنها تأييد شده باشد. حداقل اين است كه آنها ذى نفع نباشند.

3. بايد از امورى كسب آگاهى نمود كه در آينده براى زندگى شما ضرورى است و جهل و ناآگاهى از آنها موجب سردرگمى و يا شكست زندگى مى شود.

4. بايد تدبيرى انديشيد كه اطلاعات به دست آمده را محك زند و آنها را از افكار رؤيا گونه، دروغ پردازى ها دور ساخت. لذا بايد از افراد صاحب تجربه و قابل وثوق كمك گرفت.

بى ترديد اگر دختر و پسر قبل از آگاهى از اصالت خانوادگى، ميزان اعتقاد فردى و خانوادگى و شناخت ويژگى هاى جسمى و سابقه هاى بيمارى احتمالى، به سراغ محيطى كه محبت و احساس در آن موج مى زند، به گفت و گو بپردازند، به احتمال زياد به ازدواج نسنجيده منتهى مى شوند؛ چرا كه ريسمان عشق را نمى توان بعد از اين ارتباط و گفت وگو به آسانى گسست. بنابراين بايد ويژگى هاى گفت وگوى شناختى را به خوبى بازشناخته و براساس آن اقدام  شود. گفت وگوى شناختى، صحبتى است كه به منظور شناخت دختر و پسر از يكديگر صورت مى گيرد، تا بر اساس شناخت و آگاهى به دست آمده، درباره زندگى مشترك، تصميم گرفته شود. اين صحبت ها با رعايت شرايط زير مى تواند به هدف خود دست يابد، وگرنه در صورت تخلّف، نه تنها هدف خود را تأمين نمى كند؛ بلكه رهزن دختر و پسر نيز خواهد شد.

نكات مهم و راه گشا :

1. نياز به دوست داشته شدن از جانب ديگران از نيازهاى اساسى انسان است اما بدانيم اين نياز بايد از راه صحيح آن ارضاء شود.

2. در مسير ازدواج جز بر عقل تكيه نمودن خطا است. ابتدا بايد تعقل نمود و فارغ از دوستى و محبت، بامشورت و تحقيق فرد مورد نظر را برگزيد و آن گاه خالصانه ترين عشق و ناب ترين دوستى ها را بدون منت به دوست برگزيده (همسر خود) تقديم نمود.

بايد زندگى مشترك را پس از ازدواج با عشق عاقلانه آغاز كرد؛ يعنى بايد در ابتدا با عقل خود سنجيد كه مهر چه كسى را به خانه دل خود راه مى دهيم؛ زيرا دل، خانه پاكى است كه هر كسى را نبايد به درون آن راه داد و در ادامه بايد سعى كرد از عشق به عنوان مكمل، در ازدواج بهره گرفت نه اين كه تنها دليل ازدواج ابراز عشق بى مقدمه و بى شناختى باشد كه ممكن است هر لحظه رنگ ببازد.

3. فراموش نكنيم اگر پسنديدن بر پايه عقل باشد استوارتر و عميق تر خواهد بود و اگر بر پايه احساسات باشد تبديل به نفرت و كدورت خواهد شد.

4. دل بستگى قبل از فراهم شدن مقدمات ازدواج منجر به گرفتارى خواهد شد.

5. در جلسه گفتگو مى توانيد خصوصيات اخلاقى خود را بيان كنيد تا  خواستگار، با آگاهى بيشتر اقدام كند.

[4]. مجلسى، بحارالانوار، ج 74، ص 135.

• منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، کتاب پرسش و پاسخ خواستگارى .

ویژه نامه مشاوره و زندگی دینی