درمان نگرانی از آینده
يه مشكل بزرگ دارم اون هم اين كه فكرم واسه خودش همه جا ميره گاهى نمى تونم كنترلش كنم گيج مى شم بيشتر هم به آينده فكر مى كنم مثلا اگه هفته ديگه مى خوام با دوستام برم كوه از الآن فكر مى كنم چى بپوشم يا چى مى شه چى نمى شه؟ راهنمايى كنيد.
بهتر است پاسخ را با اين روايت آغاز كنيم: ((ما فات مضى و ما سيائتيك فاين قم فاغتنم الفرصه بين العدمين» گذشته گذشت و از آينده هم هنوز خبرى نيست پس فرصت را بين دو امرى كه موجود نيستند مغتنم شمار)). شما از آينده خبر نداريد تا در باب آن نگران و مائيوس باشيد. از طرفى نيز آينده ريشه در زمان حال دارد. پس اگر در صدد اصلاح امور آينده خود هستيد بايد آنچه امروز وظيفه شماست با دقت و به خوبى انجام دهيد. و اين تنها راهى است كه آينده شما را تامين خواهد كرد. در يك كلام وقت خود را صرف امرى كنيد كه در دسترس شماست و آن زمان حال است. هر روز از زندگى انسان فرصتى است كه بايد از آن استفاده نمود. چرا خوشى ها و آسايشى را كه امروز در اختيار داريم به خاطر آينده اى كه خبرى از آن نداريم مكدر سازيم؟ حضرت على (ع) مى فرمايد: ((نگرانى هاى سال را بر نگرانى امروزت اضافه مكن براى امروز مشكلات خودش كافى است.))، (وسائل الشيعه ج 17 باب 13 ص 50 روايت 21952)
البته تدبير و آينده نگرى لازمه زندگى عاقلانه و سالم براى همه انسانها است و اسلام اين موضوع را با اهميت شمرده است، ولى آينده نگرى با نگرانى از آينده تفاوت دارد. ما بايد به فكر آينده خود و فرزندانمان باشد آ اما نبايد از آينده هراسى داشته باشيم، زيرا ترس و نگرانى از آينده، ما را از زندگى در حال باز مىدارد و نيروى جسمى و روحى ما را تضعيف مىكند.
روانشناسان زيستن در زمان حال را كليد شادى و خرسندى ذكر كردهاند. ديل كارنگى مىگويد: «ما در حال حاضر در نقطه تلاقى گذشته و آينده معدوم قرار گرفتهايم و محال است حتى براى يك ثانيه هم بتوانيم در يكى از اين دو زمان غير موجود زندگى كنيم. هر چه در اين راه بكوشيم و به خود زحمت بدهيم جز در هم شكستن فكر و جسم نتيجهاى نخواهيم گرفت. پس چرا به يگانه زمانى كه در آن زندگى مى كنيم راضى نباشيم.؟»
[1 اولياى اسلام، ترس از آينده را از جمله عوامل نگرانى برشمرده و همگان را از انديشه افراطى درباره آينده باز داشتهاند. امام على (ع) مىفرمايد: «نگرانى هاى سال را بر نگرانى امروز اضافه مكن. براى امروز مشكلات خودش كافى است.»
[2 امام صادق (ع) فرمود: «ايام زندگى سه روز است: روزى كه گذشته و برگشت ندارد. روزى كه اكنون موجود است و بايد آن را مغتنم شمرد و فردايى كه نيامده و تنها آرزوى آن در دست مردم است.»
[3 سعديا، دى رفت و فردا هم چنان معلوم نيست
درميان اين و آن فرصت شمار امروز را
دغدغه از رزق و روزى در آينده چه بسا از سوء ظن انسان به خداوند حكايت داشته باشد، زيرا خداوند تضمين روزى را به صراحت بيان داشته است. قرآن مجيد مىفرمايد: «هيچ جنبندهاى در زمين نيست جز آن كه روزى آن بر خدا است.» [[4 امام على (ع) مىفرمايد: «آفريده ها همه روزى خوار اويند كه روزى همه را تضمين كرده و قوت همه را به اندازه، مقدر فرموده است.» [[5
بر اين اساس حضرت فرمود: «اى فرزند آدم، روزى دو گونه است: يكى آن كه تو در جست و جوى آن هستى و ديگرى آن كه تو را مىجويد كه اگر به دنبال آن نروى، به سراغ تو مىآيد. فكر و اندوه سال آينده را به فكر و اندوه امروز اضافه مكن. رسيدگى به مشكلات هر روز براى آن روز كافى است. اگر سال آينده جزء عمرت باشد، خداوند هر روز روزى تازه مى دهد و اگر از عمرت نيست، چراغم و اندوه چيزى را بخورى كه مربوط به تو نيست؟ بدان كسى پيش از تو به روزى تو نمىرسد و آن را از دست تو بيرون نتواند آورد و آن چه براى تو مقدر شده، هرگز نمىتواند آن را به تأخير اندازد.» [[6
رزق مقسوم برات است نباشى مغموم
در سرو عده وصول است برات مقسوم
ما و اين رزق مقدر پى هم مىگرديم
تا كجا دست بيابيم به وقت معلوم
دلائل مختلفى مىتواند باعث اين مشكل شود و هر كدام راهكار خاص و مناسب خود را مىطلبد، ولى آن چه كه به عنوان كلياتى مىتواند به شما كمك كند امور زير است:
1 توانمندىهاى خود را براى خود برجسته كنيد و خود را مردى توانا و بااستعداد تلقى كنيد.
2 خاطرات تلخ گذشته يا عدم موفقيتهاى خود را حتى المقدور فراموش كنيد.
3 از منفى گرايى و افكار منفى كه احتمالاً به ذهنتان مىرسد، دورى كنيد و به جاى آن افكار مثبت را جايگزين كنيد. بدين منظور موضوعات مختلفى را در ذهن يا دفترچهاى داشته باشيد و به محض ورود افكار نااميد كننده ذهنتان را به آنها منعطف كنيد.
4 ورزش به خصوص ورزش دستهجمعى داشته باشيد.
5 با افراد با نشاط و اميدوار بيشتر رفت و آمد كنيد.
6 روابط خود را با دوستان منفىنگر و نااميد… كمتر و يا حذف كنيد.
7 براى اوقات شبانهروز خود برنامهريزى نموده و طبق آن عمل كنيد.
8 هر روز صبح خود را موفق و كامياب تلقى كنيد و به خود بگوئيد روز خوب و موفقيتآميزى را آغاز كردم.
9 كتابهايى كه در زمينه شادكامى، رمز موفقيت و راز موفقيت مردان بزرگ نوشته شده با دقت مطالعه كنيد.
10 در اوقات فراغت به تفصيل دربارهى نعمتهاى الهى و الطاف خاص او نسبت به خود فكر كنيد و از خداوند و ائمه اطهار (ع) كمك بطلبيد كه ذكر خدا آرامبخش است و بدانيد كه محبت خداوند نسبت به بندگانش بيشتر از هر چيزى است كه ما تصور مىكنيم.
11- به خدا توكل داشته باشيد و از آينده به هيچ وجه نگران نباشيد. آينده و نتيجه را به خداوند واگذار كنيد، در هر كارى تلاش بكنيد، ولى سعى كنيد از نتيجه راضى باشيد.
12- ايمان خود را به خداوند تقويت نماييد، زيرا قرآن كريم در وصف مومنين گفته است: لا خوف عليهم و لا هم يحزنون. آنها نه نسبت به گذشته هراسناكند و نه از آينده حزنى به دل راه مى دهند.
[[1 محمد تقى فلسفى، اخلاق، ج 2
238 [[2 نهج البلاغه، قصار
371 [[3 نهج البلاغه، قصار
371 [[4 هود (11) آيه
6 [[5 نهج البلاغه، خطبه 90 فيض الاسلام.
[[6 همان، خطبه 371 فيض الاسلام.
