خاتميت پيامبر اسلام از منظر آیت الله جوادی آملی

قرآن، خاتميت پيغمبر اسلام را مسجّل كرده است/رسول اكرم (ص) زيور همه انبيا و خاتم آنان است

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی مرقوم داشتند: قرآن، خاتميت پيغمبر اسلام را مسجّل كرده، هم در باره گذشته تاريخ اظهار نظر، و هم در باره آينده تاريخ، داوري قاطع مي‏ كند، همان گونه كه مي‏تواند بگويد از بامداد آفرينش انسانيت تا زمان پيغمبر خاتم هيچ كس هم سطح و هم‏سنگ پيغمبر نيامده، مي‏تواند داوري كند كه از عصر نبي اكرم تا شامگاه خلقت انسانها، احدي همتاي پيغمبر اسلام نخواهد آمد؛ آنگاه تنها حضرت رسول، چنانكه امام همه پيامبران الهي بوده، شاهد جهانيان، شاهد شهدا و شهيد شاهدان خواهد بود.
 
دوازدهم ربیع الاول، به نقلی، سالروز ولادت حضرت رسول اکرم صلی الله علیه و آله وسلم و آغاز هفته وحدت می باشد، خجسته میلادی که با وقایع و برکات ارضی و سماوی همراه بوده است.

حضرت آیت الله العظمی جوادی آملی دربخشی از کتاب «سیره رسول اکرم (ص) در قرآن» به بیان ویژگی ها و عظمت خاتم رسولان پرداخته اند که در این مجال به گوشه ای از آن اشاره می شود.

ايشان يكي از مزایای رسول اکرم صلی الله علیه و آله و سلم را، خاتمیّت پیامبر می دانند و مرقوم داشته اند:

از مزاياي رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم خاتميّت اوست، قرآن كريم در اين مورد مي فرمايد: ﴿ما كان محمد أبا أحد من رجالكم و لكن رسول الله و خاتم النبيين﴾[1]. گذشته از اين، شواهد ديگري نيز دلالت قطعي بر خاتميت رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم دارد كه صحيفه نبوت پيامبران به وسيله آن حضرت، به پايان رسيد. مقصود از خاتميت، هم تأخر و خاتميّت زماني و هم خاتميّت رتبي در قوس صعود است.

 

معظم له با بیان اینکه رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم زيور همه انبيا و خاتم آنان بوده، مرقوم داشتند:

  «خاتم» يعني مُهر، كه در پايان نوشته ها قرار مي گيرد؛ وقتي نويسنده هر آنچه لازم بود بيان داشت و مقاصد خود را عنوان كرد، پايان نوشتار خود را مهر كرده، ختم آن را اعلام مي دارد؛ خداي سبحان كه با جهانيان سخن مي گويد، از راه فرستادن وحي براي هدايت انسانها برنامه دارد لذا نه تنها عيساي مسيح، بلكه همه انبيا كلمات الهي هستند منتها در باره حضرت يحيي آمده است كه: ﴿مصدّقاً بكلمة من الله﴾[2] و در باره حضرت عيسي آمده است كه: ﴿يبشرك بكلمة منه اسمه المسيح عيسي آبن مريم﴾[3] انبيا كتاب حقّ و كلام حقّند.

خداي سبحان با فرستادن آنها براي جوامع بشري پيام مي فرستد. پس از پايان گفتار و كلماتش، سلسله نبوتشان را با فرستادن پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم ختم، و صحيفه رسالت آنان را با وجود مبارك خاتم المرسلين مهر كرده است پس هرگز جا براي نبوت و رسالت ديگري نيست لذا مي فرمايد: رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم زيور همه انبيا و خاتم آنان بوده، و سلسله نبوت، با آن حضرت مهر شده و پايان پذيرفته است.

 

ايشان ادامه دادند: پس همان طور كه رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم در قوس نزول سر سلسله انسان هاي كامل است چون «أوّل ما خلق الله»[4] است، در قوس صعود نيز، اوج و قلّه غايي رسالت است چون خاتم انبياست. ازاين جمله، نه تنها استفاده مي شود كه پيغمبر اكرم صلي الله عليه و آله و سلم واجد همه مزاياي مشترك، و مزاياي فرد فرد انبيا، و بعضي از خصايص ويژه است كه انبياي قبلي فاقد آن بوده اند بلكه نكته ديگري هم استفاده مي شود كه تا روز قيامت احدي بهتر از پيغمبر اسلام نخواهد آمد، زيرا رسول خدا انسان كامل است و هر چند ميليونها سال بگذرد كاملتر از او نخواهد آمد، و اگر كاملتر از وي يافت مي شد، حتماً او به مقام خاتميّت مي رسيد نه رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم، و چون تالي باطل است پس مقدّم هم، به شرحي كه مي آيد، باطل خواهد بود.

 

ايشان در اثبات خاتمیت پیامبر، همچنین بیان داشتند:

اثبات اين مطلب، به صورت «قياس استثنايي» قابل تبيين است به اين نحو كه: اگر برتر از پيغمبر خاتم، انساني تا روز قيامت ظهور كند، قطعاً پيغمبر اسلام، پيغمبر خاتم نيست، زيرا اگر خدا انساني بيافريند كه علماً و عملاً اكمل و افضل از پيغمبر اسلام باشد هر گز آن انسان اكمل و افضل، از اين انسان كامل و فاضل پيروي نكرده جزو امت او نيست چون اگر انساني كمالي برتر داشت مطاع و متبوع خواهد بود و ديگران را نيز به مقام خود و آن كمال برتر، هدايت مي كند، و او بايد شاهد جهانيان و اسوه امتها باشد نه پيغمبر اسلام ! لذا اگر تا روز قيامت انساني كاملتر از پيغمبر اسلام بيايد ديگر رسول اكرم صلي الله عليه و آله و سلم، خاتم الأنبيا نيست و چون آن حضرت به طور قطعي خاتم پيامبران است پس افضل از آن حضرت وجود نخواهد يافت.

 

آیت الله العظمی جوادی آملی نتیجه گیری فرمودند: بر اين اساس، قرآن خاتميت پيغمبر اسلام را مسجّل كرده، هم در باره گذشته تاريخ اظهار نظر، و هم در باره آينده تاريخ، داوري قاطع مي كند، همان گونه كه مي تواند بگويد از بامداد آفرينش انسانيت تا زمان پيغمبر خاتم هيچ كس هم سطح و هم سنگ پيغمبر نيامده، مي تواند داوري كند كه از عصر نبي اكرم تا شامگاه خلقت انسانها، احدي همتاي پيغمبر اسلام نخواهد آمد؛ آنگاه تنها حضرت رسول، چنانكه امام همه پيامبران الهي بوده، شاهد جهانيان، شاهد شهدا و شهيد شاهدان خواهد بود.

خداي سبحان مي فرمايد: ﴿فكيف إذا جئنا من كل اُمة بشهيدٍ و جئنا بك علي هؤلاء شهيداً﴾[5]: ما در قيامت از هر امتي شاهدي بر اعمال آنها آورده (كه در دنيا حوادث را تحمّل كرده، در آخرت شهادت مي دهد) و تو را به عنوان شاهد همگان مي آوريم. يعني امت ها هر چه در دنيا انجام داده اند، تو مشاهده كرده شهادت خواهي داد، تو بر بينش همه انبيا سيطره داري و گواهي مي دهي، تو نه تنها شهيد امت خود، بلكه شهيد انبيا و امتهاي آنان هستي.

 

ــــــــــــــــــــــــــــــ

[1]  ـ سوره احزاب، آيه 40.
[2]  ـ سوره آل عمران، آيه 39.
[3]  ـ همان، آيه 45.
[4]  ـ قال رسول الله صلي الله عليه و آله و سلم: «أوّل ما خلق اللهُ نوري» (بحار، ج1، ص97، ح7)
[5]  ـ سوره نساء، آيه 41.

منبع: سایت هدانا، برگرفته از سایت معظم له/سیره رسول اکرم(ص) در قرآن، ص 23