این حدیث حضرت زهرا(س) «بهترين زن كسى است كه مردى او را نبيند» با جامعه فعلی چطور تفسیر می شود

 

حضرت زهرا(س) فرمودند: «بهترين زن كسى است كه مردى او را نبيند و نه او مردى را ببيند». اين گفته را با جامعه فعلى چگونه بررسى مى كنيد؟

جواب: با تحسين از روحيه پرسشگرى شما خاطر نشان مى گردد كه: هرگز مفاد حديث مويد برداشت شما نيست چه اين كه اولا: فضاى فرهنگى جامعه اى كه اين حديث مطرح شده است بايد در فهم صحيح حديث در نظر گرفته شود. در فضايى كه حتى قرآن به زنانى كه در خانه پيامبر هستند و ساليان سال افتخار همسرى آن حضرت را مى كرده اند، انديشه ها و رفتارهايى دارند كه خداى متعال براى حفظ حرمت و قداست رسول اكرم به آنان نهيب زده و با لحن توبيخ گونه مى فرمايد:

«يا نساءالنبى لستن كاحد من النساء ان تقيتن فلا تخضعن بالقول فيطمع الذى فى قلبه مرض و قلن قولا معروفا و قرن فى بيوتكن و لا تبرجن تبرج الجاهليه الاولى و اقمن الصلاه و اتين الزكوه و اطعن الله و رسوله انما يريدالله ليذهب عنكم رجس اهل البيت و يطهركم تطهيرا» (32 و 33 احزاب)

يعنى اى زنان پيامبر نيستيد چون احدى از زنان اگر پرهيز گارى نكنيد و نرمى نكنيد به گفتار پس طمع كند آنكه در دلش مرض است و سخن نيك بگوييد و در خانه هايتان قرار گيريد و زيورآلات خود را ظاهر نسازيد بر مردان بيگانه و بر پا داريد نماز را و بدهيد زكات را و اطاعت كنيد خدا و رسولش را جز اين نيست كه از شما مى برد بدى را اهل بيت و پاك گرداند شما را پاك گردانيدنى.

ثانيا: اگر منظور از حديث همان باشد كه شما ذكر كرديد، چگونه با ساير آموزه هاى دينى سازگار خواهد بود كه ناچار زنان بايد خود كفا باشند و از مراجعه به مردان به جز موارد اضطرار منع شده اند مثلا اگر خواهر پزشك نداشته باشيم به ناچار بايد نزد پزشك مرد رفت و آنگاه اگر نياز به لمس كردن باشد حرام است پس اگر اسلام اين كار را جز در موارد اضطرار حرام دانسته است بايد طبق قاعده بانوان پزشك و متخصص داسته باشيم.

ثالثا: مقصود از حديث به قرائن مذكور و نيز آنچه كه از محتواى آن استفاده مى شود، نكوهش از اختلاط زنان با مردان و روابط اجتماعى، غفلت از زنان از وظايف مهم مادرى و تربيتى و آنچه كه باعث انسجام و حفظ روابط خانوادگى مى شود است.

اسلام مانند ديگر اديان آسمانى احياگر شخصيت زن و حافظ كرامت انسانى اوست، اسلام به زن مانند مرد استقلالاقتصادى داده است اسلام به زن همانند مرد حقوق اجتماعى قايل است و زن مانند مرد مى‏تواند با رعايت قوانين ومقررات اسلامى در فعاليت‏هاى اجتماعى و اقتصادى و سياسى و فرهنگى شركت كند بلكه در بسيارى از موارد، شركت زنان در جامعه و به عهده گرفتن مسؤوليت‏هاى عمومى مانند مردان واجب است مانند تصدى امور بانوان درجامعه و امر به معروف و نهى از منكر البته شركت در فعاليت‏هاى عمومى و به عهده گرفتن مسؤوليت‏ها در صورتى امرمثبت و سازنده است كه در چارچوب مقررات الهى و دين باشد. زيرا معيار در فعاليت‏هاى فردى و عمومى حفظارزش‏هاى اسلامى و قتوا است و در اين فرقى بين زن و مرد وجود ندارد. متفكر شهيد استاد مطهرى در اين موردمى‏فرمايند: [آنچه موجب فلج كردن نيروى زن و حبس استعدادهاى اوست حجاب به صورت زندانى كردن زن ومحروم ساختن او از فعاليت‏هاى فرهنگى و اجتماعى و اقتصادى است و در اسلام چنين چيزى وجود ندارد. اسلام نهمى‏گويد كه زن از خانه بيرون نرود و نه مى‏گويد حق تحصيل علم و دانش ندارد بلكه علم و دانش را فريضه مشترك زنو مرد دانسته است و نه فعاليت اقتصادى خاصى را براى زن تحريم مى‏كند، اسلام هرگز نمى‏خواهد زن بيكار و بى‏عاربنشيند و جورى عاطل و باطل درآيد، پوشانيدن بدن به استثناء وجه و كفين مانع هيچگونه فعاليت فرهنگى واجتماعى يا اقتصادى نيست. آنچه موجب فلج كردن نيروى اجتماع است آلوده كردن محيط كار به لذت‏جويى‏هايشهوانى است‏].

از اين رهگذر است كه فاطمه زهرا (س) مى‏فرمايد: صلاح زنان در اين است كه طورى زندگى نمايند كه نه مردانبيگانه را ببينند و نه چشم بيگانگان بدان بيفتد و الا خود فاطمه زهرا (س) در متن مسائل سياسى اجتماعى قرار داشتو همواره از حق و اسلام و اهل بيت دفاع مى‏كرد بعد از رحلت پيامبر (ص) در آن شرايط حساس و دشوار بحرانى كهفتنه و دشمن تماميت اسلام و قرآن را تهديد مى‏كرد. فاطمه زهرا بود كه با شركت خود در صحنه سياسى واجتماعى ازمقام ولايت و رهبرى دفاع مى‏كرد. با توجه به مطالب فوق ديدگاه حضرت زهرا (س) در مورد حضور زن در صحنه‏هاياجتماعى و سياسى روشن مى‏شود. اگر از فاطمه زهرا (س) نقل شده ويژگى زن مسلمان اين است كه نه مرد نامحرم اورا ببيند و نه او مرد نامحرم را ببيند [قال النبى (ص) لها اى شى خيرٌ للمرأه قالت لاترى رجلاً ولايراها رجل‏] هرگز بهمعناى انزوا و گوشه‏نشينى زن مسلمان نيست بلكه يا منظور اين است كه در فعاليت‏هاى اجتماعى بايد آنچنان مقرراتاسلامى را رعايت كند كه موجب نگاه حرام نامحرمان نشود وبالعكس و يا به آن معناست كه در مديريت امور بانوانخود زنان بايد عهده‏دار باشند تا نيازى به تماس با مرد نامحرم نباشد.

اگر كمى دقيق‏تر بينديشيم اين سخن حضرت زهرا (س) بهترين الگو براى دنياى امروز است و چند كاركرد اساسيدارد:

1- تأمين سلامت و بهداشت معنوى جامعه.

2- رشد و استقلال و خودكفايى جامعه زنان. زيرا اگر قرار باشد زن را مردان نامحرم نبينند، لازمه‏اش اين است كه آنانداراى خودكفايى علمى در امور لازم خود مانند پزشكى و… باشند و اين بهترين عامل رشد جامعه زنان است. پس دوربودن از نامحرم به معناى گوشه‏نشينى نيست، بلكه فعاليت و تلاش علمى و عملى و رسيدن به خودكفايياست.

براى آگاهى بيشتر ر. ك:

1- مسأله حجاب شهيد مرتضى مطهرى

2- فلسفه حقوق قدرت اللّه خسروشاهى- مصطفى دانش‏پژوه

3- فاطمه بانوى نمونه اسلام ابراهيم امينى

4- زندگانى حضرت فاطمه سيد هاشم رسولى محلاتى

پرسمان