اعجاز علمی قرآن درباره کمبود اکسیژن در لایه های فوقانی جو زمين
پرسش : آیا در قرآندر مورد کمبود اکسیژن در لایه های فوقانی جوّ زمین آیاتی وجود دارد؟
پاسخ اجمالی:
اکتشافات علمی بشر در قرنهای جدید ثابت کرده است که هر قدر از سطح زمین به نقاط مرتفع تری برویم اکسیژن هوا کم و کم تر می شود و نفس کشیدن را سخت می کند. قرآن مجید این حقیقت را 14 قرن پیش در آیه 125 سوره انعام و ذیل تمثیلی که برای هدایت و ضلالت ذکر کرده، تبیین نموده است.
پاسخ تفصیلی:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
در آیه125 سوره انعام مى خوانیم: «فَمَنْ یُرِدِ اللهُ اَنْ یَهدِیَهُ یَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلاِْسْلاَمِ وَمَنْ یُرِدْ اَنْ یُضِلَّهُ یَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَیِّقاً حَرَجاً کَاَنَّمَا یَصَّعَّدُ فِى السَّمَاءِ کَذَلِکَ یَجْعَلُ اللهُ الرِّجْسَ عَلَى الَّذِینَ لاَ یُوْمِنُونَ»؛
(آن کس را که خدابخواهد هدایت کند، سینه اش را براى [پذیرش] اسلام، گشاده مى سازد؛ و آن کس را که [بخاطر اعمال خلافش] بخواهد گمراه سازد، سینه اش را آن چنان تنگ مى کند که گویا مى خواهد به آسمان بالا برود؛ این گونه خداوند پلیدى را بر افرادى که ایماننمى آورند قرار مى دهد).
چه رابطه اى در میان صعود به آسمان و تنگى سینه است؟
بسیارى گفته اند منظور این است همان گونه که صعود به آسمان کار مشکل یا غیر ممکنى شمرده مى شود ایمان آوردن براى کافران لجوج و جاهل متعصّب نیز چنین است(1) برخی نیز گفته اند منظور این است که این گروه از کفار از ایمان دور مى شوند مانند کسى که از کره زمین دور مى شود و به آسمان مى رود.(2)
عدم تناسب این تفسیربا محتواى آیهنیز چندان پوشیده نیست.
امّا با توجّه به اکتشافات اخیر، ثابت شده که هواى اطراف کره زمین در نقاط مجاور سطح زمین کاملا فشرده و براى تنفس انسان مناسب است؛ زیرا اکسیژن کافى دارد و هر قدر از سطح زمین دور شویم، هوا رقیق تر مى شود بطورى که مثلا در ده کیلومترى بالاى زمین، تنفس کردن بدون ماسک اکسیژن، براى انسان بسیار مشکل است؛ و حالت تنگى نفس فوق العاده اى به او دست مى دهد و هر چه بالاتر رود این تنگى نفس بیشتر مى شود و به جایى مى رسد که بر اثر کمبود اکسیژن بی هوش مى گردد؛ بنابراین رابطه نزدیکى در میان تنگى سینه و صعود به آسمان وجود دارد، و این حقیقتى است که در آن روز بر هیچ کس روشن نبود(3)
ولى امروزه بر همه ما واضح است و بارها هنگام سوار شدن هواپیما، این سخن را از مهمان داران هواپیما شنیده ایم که هواى داخل هواپیما با سیستم خاصى تنظیم مى شود و اگر اختلالى در آن رخ دهد باید از ماسک اکسیژن استفاده کرد تا هواپیما به سرعت خود را به طبقات پایین جو که فشرده تر است برساند.
این بحث را با گفتارى از مراغى در تفسیراین آیه به پایان مى بریم؛ او مى گوید:
«خداوندا! منزهى تو، قرآن کریمت مساله اى را بیان کرده که سرّ آن را بشر نمى دانست و هرگز به کنه آن نرسیده بود تا این که حدود چهارده قرن گذشت، و فن پرواز در آسمان پیشرفت نمود، و خلبانان، با تجربه هاى خود صدق آنچه در کتاب تو نازل شده است دریافتند و علوم طبیعى ثابت کرد که فشار جو در طبقات مختلف هوا، متفاوت است.(4)
پی نوشت:
(1). مجمع البيان، روح البيان، قرطبى و تفاسير ديگر، ذيل آيه مورد بحث.
(2). روح البيان، جلد 3، صفحه 1.
(3). درست است كه هنگام بالا رفتن از كوه، گاه انسان گرفتار تنگى نفس مى شود و اين معنا از قديم الايام واضح بوده ولى اين به خاطر فعاليت شديد بدنى است و لذا در جاده صاف به هنگام دويدن نيز اين حالت دست مى دهد قرآن مى گويد: تنگى سينه به خاطر صعود به آسمان پيدا مى شود، نه به خاطر فعاليت شديد بدن.
(4). گردآوري از کتاب: پيام قرآن، آيت الله العظمى ناصر مكارم شيرازى، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1386 ه. ش، ج 8، ص 177.
