آيا از مردان حاضر در كربلا غير از امام سجاد(ع) شخص يا اشخاص ديگرى زنده ماندند يا خير؟
با مراجعه به منابع تاريخى، مىتوان زنده ماندن عدهاى را به دست آورد، در دو بخش بنى هاشم و اصحاب ديگر معرفى مىكنيم:
يك. بنى هاشم:
1 امام سجاد (ع)
2 حسن بن حسن معروف به حسن مثنّى
او در روز عاشورا در حالىكه مجروح بود، اسير شد و در حالىكه اسماء بن خارجه قصد كشتن او را داشت، عمربن سعد نگذاشت كشته شود. او با فاطمه دختر امام حسين (ع) ازدواج كرد و در 35 سالگى دار فانى را وداع گفت. او مدتى متولى اوقاف و صدقات حضرت على (ع) بود.(1)
حسن بن حسن پدر عبدالله بن حسن (معروف به عبدالله محض)، پدر محمد بن عبدالله (معروف به نفس زكيه) است و به جهت آنكه اولين علوىاى بود كه از پدر و مادر علوى به دنيا آمده بود، به اين لقب ملقب شد.
3 زيد بن حسن (ع)
او نيز از فرزندان امام حسن (ع) بود كه بعضى منابع، گزارش حضور او را در كربلا ذكر كردهاند.(2) او مدّت نود سال زيست و از بزرگان بنىهاشم به حساب مىآمد كه مدّتها متولّى صدقات پيامبر اكرم (ص) بود.(3)
4 عمرو (عمر) بن حسن (ع)
گزارش حضور او در كربلا و زنده ماندنش پس از اين واقعه در بعضى از منابع ذكر شده است.(4)
5 محمد بن عقيل
6 قاسم بن عبدالله بن جعفر(5)
دو. اصحاب ديگر:
1 عقبه بن سمعان
او غلام رباب همسر امام حسين (ع) بود كه در روز عاشورا اسير گرديد و به نزد عمر بن سعد برده شد. هنگامى كه عمر شنيد او برده است، دستور آزادى او را داد.(6)
2 ضحاك بن عبدالله مشرقى
او با امام حسين (ع) چنين شرط كرده بود: تا مادامى كه آن حضرت يار و ياورى دارد، در كنار او باشد و هنگامى كه امام (ع) تنها شد، بتواند آن حضرت را ترك كند. از اين رو در روز عاشورا و در آخرين لحظات به نزد امام (ع) آمد و شرط خود را يادآور شد. امام (ع) او را تصديق كرده اما پرسيد: چگونه خود را نجات مىدهى؟ سپس فرمود: اگر بتوانى خود را نجات دهى، از نظر من مانعى ندارد.
او پس از شنيدن اين سخن، سوار بر اسب خود شد و با جنگ و كشتن دو نفر از سپاه دشمن و شكافتن صف آنها، توانست به طور معجزه آسا خود را نجات دهد.(7) مورخان بعدها از او به عنوان يكى از راويان حوادث مختلف عاشورا بهره بردند.(8)
3 غلام عبدالرحمن بن عبدالله انصارى
او در صحنه كربلا حضور داشته و ناقل برخى از روايات بوده است. او مىگويد: هنگامى كه ديدم ياران كشته شدند، من از صحنه فرار كرده و خود را نجات دادم.(9)
4 مرقع بن ثمامه اسدى
5 مسلم بن رباح مولى على(10)
همانگونه كه ذكر شد، تعداد فراوانى از روايات واقعه كربلا كه در كتابهاى تاريخى به يادگار مانده، با واسطه يا بىواسطه از اين افراد نقل شده است.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
با مراجعه به منابع تاريخى، مىتوان زنده ماندن عدهاى را به دست آورد، در دو بخش بنى هاشم و اصحاب ديگر معرفى مىكنيم:
يك. بنى هاشم:
1 امام سجاد (ع)
2 حسن بن حسن معروف به حسن مثنّى
او در روز عاشورا در حالىكه مجروح بود، اسير شد و در حالىكه اسماء بن خارجه قصد كشتن او را داشت، عمربن سعد نگذاشت كشته شود. او با فاطمه دختر امام حسين (ع) ازدواج كرد و در 35 سالگى دار فانى را وداع گفت. او مدتى متولى اوقاف و صدقات حضرت على (ع) بود.(11). 167
حسن بن حسن پدر عبدالله بن حسن (معروف به عبدالله محض)، پدر محمد بن عبدالله (معروف به نفس زكيه) است و به جهت آنكه اولين علوىاى بود كه از پدر و مادر علوى به دنيا آمده بود، به اين لقب ملقب شد.
3 زيد بن حسن (ع)
او نيز از فرزندان امام حسن (ع) بود كه بعضى منابع، گزارش حضور او را در كربلا ذكر كردهاند.(12). 109 او مدّت نود سال زيست و از بزرگان بنىهاشم به حساب مىآمد كه مدّتها متولّى صدقات پيامبر اكرم (ص) بود.(13). 165
4 عمرو (عمر) بن حسن (ع)
گزارش حضور او در كربلا و زنده ماندنش پس از اين واقعه در بعضى از منابع ذكر شده است.(14). 109
5 محمد بن عقيل
6 قاسم بن عبدالله بن جعفر(15). 109
دو. اصحاب ديگر:
1 عقبه بن سمعان
او غلام رباب همسر امام حسين (ع) بود كه در روز عاشورا اسير گرديد و به نزد عمر بن سعد برده شد. هنگامى كه عمر شنيد او برده است، دستور آزادى او را داد.(16). 454
2 ضحاك بن عبدالله مشرقى
او با امام حسين (ع) چنين شرط كرده بود: تا مادامى كه آن حضرت يار و ياورى دارد، در كنار او باشد و هنگامى كه امام (ع) تنها شد، بتواند آن حضرت را ترك كند. از اين رو در روز عاشورا و در آخرين لحظات به نزد امام (ع) آمد و شرط خود را يادآور شد. امام (ع) او را تصديق كرده اما پرسيد: چگونه خود را نجات مىدهى؟ سپس فرمود: اگر بتوانى خود را نجات دهى، از نظر من مانعى ندارد.
او پس از شنيدن اين سخن، سوار بر اسب خود شد و با جنگ و كشتن دو نفر از سپاه دشمن و شكافتن صف آنها، توانست به طور معجزهآسا خود را نجات دهد.(17). 569 مورخان بعدها از او به عنوان يكى از راويان حوادث مختلف عاشورا بهره بردند.(18)
3 غلام عبدالرحمن بن عبدالله انصارى
او در صحنه كربلا حضور داشته و ناقل برخى از روايات بوده است. او مىگويد: هنگامى كه ديدم ياران كشته شدند، من از صحنه فرار كرده و خود را نجات دادم.(19). 422
4 مرقع بن ثمامه اسدى
5 مسلم بن رباح مولى على(20). 338
همانگونه كه ذكر شد، تعداد فراوانى از روايات واقعه كربلا كه در كتابهاى تاريخى به يادگار مانده، با واسطه يا بىواسطه از اين افراد نقل شده است.
(1) بحارالانوار، ج 44، ص 166 و. 167
000 (2) مقاتل الطالبيين، ص 119 به نقل از: شهيد جاويد، ص. 109
000 (3) بحارالانوار، ج 44، ص 163-. 165
000 (4) تاريخ طبرى، ج 4، ص 359 به نقل از: شهيد جاويد، ص. 109
000 (5) سير اعلام النيلاء، ج 3، ص 203 به نقل از: شهيد جاويد، ص. 109
000 (6) وقعه الطف، مقدمه، ص 32 به نقل از: تاريخ طبرى، ج 5، ص. 454
000 (7) الكامل فى التاريخ، ج 2، ص. 569
000 (8) وقعه الطف، ص 34 و 35 (مقدمه).
000 (9) وقعه الطف، ص 35 مقدمه به نقل از: تاريخ طبرى، ج 5، ص 421 و. 422
000 (10) شهيد جاويد، ص 109 به نقلاز: تاريخ طبرى، ج 4، ص 347 و تهذيب تاريخ ابنعساكر، ج 4، ص. 338
000 (11) بحارالانوار، ج 44، ص 166 و
000 (12) مقاتل الطالبيين، ص 119 به نقل از: شهيد جاويد، ص
000 (13) بحارالانوار، ج 44، ص 163-
000 (14) تاريخ طبرى، ج 4، ص 359 به نقل از: شهيد جاويد، ص
000 (15) سير اعلام النيلاء، ج 3، ص 203 به نقل از: شهيد جاويد، ص
000 (16) وقعه الطف، مقدمه، ص 32 به نقل از: تاريخ طبرى، ج 5، ص
000 (17) الكامل فى التاريخ، ج 2، ص
000 (18) وقعه الطف، ص 34 و 35 (مقدمه).
000 (19) وقعه الطف، ص 35 مقدمه به نقل از: تاريخ طبرى، ج 5، ص 421 و
000 (20) شهيد جاويد، ص 109 به نقلاز: تاريخ طبرى، ج 4، ص 347 و تهذيب تاريخ ابنعساكر، ج 4، ص/ پرسمان.
