علامه مصباح یزدی: بینش صحیح و انگیزه قوی، دو عنصر مهم برای انجام صحیح تکلیف است

 

حضرت آیت‌الله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در دیدار با جمعی از دانش‌آموختگان دوره «طرح ولایت» ضمن ابراز خرسندی از حضور در این جمع، اظهار داشت: برخي سئوالات برای انسان مطرح است که تا آنها حل نشوند، دليل متقن و منطقی برای کارهایمان نخواهيم داشت. از جمله اين‌ که چه لزومی دارد که انسان به تکالیف و مسئولیت‌هایش فکر کند؟ چرا محرك ما در رفتارهايمان مثل غالب انسان‌ها، رفع نیازهای مادی نباشد، و بر خلاف ديگران به دنبال انجام تکلیف شرعی خود باشیم؟

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به این که وجوب شکر منعم و دفع ضرر محتمل، اقتضا می‌کند كه انسان به دنبال شناختن وظیفه و تکلیفش باشد، ادامه داد: فرض این است که ما باور داریم بايد در مقابل کسی که به ما نعمت داده، پاسخگو باشیم؛ در این صورت کسانی که از نعمت‌های بیشتری برخوردارند، باید بیشتر پاسخگو باشند؛ لذا نخبگان، که درک بیشتری دارند، مسئولیت مضاعفي نیز دارند.

استاد اخلاق حوزه علميه قم این دنیا را عالم امتحان دانست، و گفت: ملاک مسئولیت را باید از دین شناخت؛ همان دینی که آن را با عقل پذیرفته‌ایم؛ یعنی دین به ما می‌گوید که خداوند چرا ما را خلق کرده و از ما چه می‌خواهد. در این صورت عمل به تکلیف سبب رسیدن به سعادت می‌شود.

وی با اشاره به این که گاهی گفته می‌شود خدا به ما نیازی نداشته، بلکه برای بخشش، انسان را آفریده است، ادامه داد: در این صورت این سؤال مطرح می‌شود که چرا همه انسان‌ها را در بهشت نیافرید؛ بلکه در دنیایی آفرید که سرشار از سختی‌ها، مشکلات، کشتار افراد مظلوم و بیگناه، و جنگ‌ها است؟ البته خدا ما را بیهوده نیافریده، و اهداف بلندی از خلقت ما داشته است. لذا باید ببینیم چرا خلق شدیم، دین از ما چه خواسته، و برای رسیدن به هدف در چه مسیری باید قدم بگذاریم، و موانع و خطرات این مسیر چیست؟ تا پاسخ این سؤالات برای ما روشن نشود، دليل منطقی برای کارهای خود نخواهیم داشت.

اين مفسر قرآن كريم با استناد به آیاتی از قرآن کریم در مذمت کسانی که نمی‌اندیشند، اظهار داشت: حتی در روز قیامت  جهنمیان می‌گویند ای کاش اندیشیده بودیم و به سخنان حق گوش فرا داده بودیم.

وی با بیان این که این سؤالات مسائلي بنیادین و بسیار مهم هستند، ادامه داد: ما چه اندازه با خود در باره این سؤالات اندیشیده‌ایم و مطالعه کرده‌ایم، و این مسائل چه قدر برایمان حل شده است؟

استاد اخلاق حوزه علمیه قم در بخش دیگری از سخنانش با تأكيد بر این که بايد تصمیم بگیریم که بینش و معرفتمان را افزایش دهیم، و به آنچه می‌دانیم، عمل کنیم، اظهار داشت: در واقع بینش صحیح، و انگیزه و اراده قوی دو عنصر مهم برای انجام صحیح وظیفه است، وتعلیم و تزکیه که مكرراً در قرآن مورد تأکید قرار گرفته، ناظر به همین دو امر است.

آیت‌الله مصباح يزدي با اشاره به این که خودسازی مقدمه‌ای است برای ساختن جامعه، افزود: انبیا برای حرکت دادن دیگران آمدند؛ از همين امر مي‌توان دريافت مرحله بعد از خودسازی، دیگرسازی است.

وي در ادامه افزود: همان گونه که قدم اول برای تزكيه خودمان، شناخت بود، براي ساختن جامعه نيز باید به دنبال رشد فکری جامعه و تعمیق شناخت افراد باشیم؛ هم‌چنین باید بیندیشیم كه برای تربیت دیگران و ایجاد انگیزه در آنها برای انجام وظیفه، چه باید کرد؟

عضو جامعه مدرسين حوزه علميه قم تأمین نیازهای مادی افراد جامعه را مقدمه‌ای برای فراهم شدن زمینه شناخت و انجام وظیفه دانست، و خاطر نشان كرد: تا زماني كه نیازهای اولیه بشر تأمین نشود، انگیزه برای شناخت وظیفه و عمل بر اساس آن زیاد نیست و نمی‌توان توقع داشت همه مردم با شکم گرسنه در پي تکامل معنوی و انجام وظیفه باشند.

وی ایجاد تمدن اسلامی در جامعه را کامل‌ترین مرحله برای رشد اسلامی جامعه دانست، و افزود:  ما باید از محله و شهر خودمان شروع کنیم؛ ما نه فقط نسبت به محله و شهرمان مسئولیم، بلکه نسبت به سایر مردم دنیا نیز مسئولیت داریم؛ اما متأسفانه هنوز به وظیفه خود در شهر خودمان نیز عمل نکرده‌ایم.

آیت‌الله مصباح یزدی با اشاره به تفکر برخي مسئولین و سیاست‌گزاران کشور، اظهار داشت: متأسفانه کسانی که باید خود را موظف به فعاليت در جامعه اسلامی در این زمینه بدانند، اصلاً آن را باور ندارند و گاهی تصریح کرده‌اند که آخرت مردم به ما ربطی ندارد؛ حتی یکی از رؤسای جمهور اسبق صراحتاً گفته بود که اوج تفکر بشری برای جامعه امروز لیبرالیسم است!

وی ادامه داد: در عمق دل بسیاری از مسئولان این است که ای کاش ایران نیز مانند یکی از ایالت‌های آمریکا بود! اگر واقعاً هدف چنین است، پس چرا انقلاب کردیم، و چرا صدها هزار جوان برومند جانشان را براي پيروزي و حفظ اين انقلاب فدا کردند؟

اين استاد برجسته حوزه علميه قم افزود: متأسفانه امروز که 40 سال از پيروزي انقلاب می‌گذرد، برخی از فرهیختگان و خواص می‌گویند روزگاری بود که مردم امام(ره) را دوست داشتند و از او پیروی می‌کردند؛ اما امروز شرایط تغيير کرده، و دموکراسی مشخص کننده همه چیز است؛ لذا معنا ندارد که رهبری جامعه مادام‌العمر باشد.

آیت‌الله مصباح یزدی اظهار داشت: باید طرح کاملی برای انجام وظیفه تا رسیدن به هدف ارائه شود و افراد بدانند که در کجای نقشه قرار دارند، تا بتوانند مسیر آینده را به خوبی بشناسند و فعالیت‌هایشان را ارزیابی کنند.

منبع: هدانا برگرفته از پایگاه اطلاع رسانی حضرت آیت الله مصباح یزدی.