حکم تقلید صدا و لهجه از نظر مراجع
پرسش: حکم تقلید صدای دیگران که سبب خندیدن دیگران شود چیست ؟ اگر آن شخص مرده باشد حکمش چیست ؟
حکم تقلید صدا و لهجه از نظر مراجع
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
پرسش: حکم تقلید صدای دیگران که سبب خندیدن دیگران شود چیست ؟ اگر آن شخص مرده باشد حکمش چیست ؟
پاسخ: اگر موجب تمسخر و توهین به شخص و یا اشخاصی از مؤمنین شود جایز نیست.
سوال: «متأسفانه یک کار زشتی در بین مردم رایج است که از لهجههای بعضی از ولایات تقلید می‌کنند؛ این آیا غیبت محسوب می شود یا نه؟
این مسلماً حرام است. در حرمت این عمل هیچ شکی نیست. لکن غیبت نیست. چون قیودی که در غیبت ذکر شد -که مقوّم معنای غیبت محرم شرعی است- در این جا وجود ندارد. یکی از قیود، مستور بودن بود. خب، این مستور نیست. علاوه بر این که عیب نیست اصلاً. کسی این را به عنوان عیب ذکر می‌کند، ولی اصلاً عیب نیست! بنابراین وقتی عیب نبود، پس غیبت نیست. مثل این است که مثلاً بگویند: آقا عمامه سرش است؛ این «عمامه به سر بودن» عیب نیست. ذکرش بنابراین غیبت نیست. علاوه بر این که امر ظاهری است، امر واضحی است. پس تعریف غیبت بر این صدق نمیکند. اما مسلماً حرام است.
این از باب تمسخر و از باب استهزاء و اینهاست. اینجا دیگر فرقی نمیکند که علی نحو عام استغراقی مورد نظرش باشد؛ یا نه، مثلا فرض کنید فرد خاصی را مورد نظر قرار بدهد و لهجه‌ی یک شخصی را –به عنوان اینکه لهجه‌ی او، لهجه‌ی عموم است- تقلید بکند. این صور مختلفی دارد. همه‌ی اینها محرّم است. منتها تفاوتش این است که اگر غرض او لهجه‌ی عموم باشد، این میشود اهانت به همه‌ی آن جمعیت؛ که خب طبعا آثار خاص خودش را دارد.
مثلا فرض بفرمایید اگر بخواهد استحلال بکند، بایستی از یکایک اینها استحلال بکند. آنجایی که یک نفر باشد، نه، از یک نفر استحلال می‌کند. این بحث عیبجوئی است.
اگر چنانچه نه، تمسخر وجود نداشت، این از محل کلام خارج است. گاهی از این تقلیدها انجام می گیرد، اما هیچ قصد تمسخری هم نیست. یک وقتی چند سال قبل از این، در رادیو یک گوینده‌ای تقریبا تمام لهجات ایران را در یک برنامه‌ی رادیویی بیان میکرد! بعد هم ما آن شخص را دیدیم. گفتیم بالاخره تو کجایی هستی؟! چون هم ترکی را مثل خود ترکها حرف می‌زد که ما می‌فهمیدیم، هم مشهدی را مثل خود مشهدی‌ها حرف می‌زد! نفهمیدیم بالاخره کجایی است، نگفت آخرش هم که کجایی است؛ گفت من ایرانی هستم.
پس بنابراین گاهی تقلید لهجه به عنوان تمسخر نیست. کما این که تقلید لهجه‌ی یک فرد هم به عنوان تمسخر نیست. یک عمل شیرینی است. خود آن فرد هم گاهی می‌نشیند و تماشا می‌کند که تقلیدش را دارند می‌کنند. خودش هم می خندد، خوشش می آید. پیداست که پس تمسخر نیست. این از محل کلام خارج است. آن جایی که قصد، استهزاء باشد، تمسخر باشد، آن جا میشود محرّم.»
ـــــــــــــــــــــــــــــ
تقلید از لهجههای مناطق مختلف، در صورتی‌‌که برای تمسخر و استهزاء باشد، در حرمت آن هیچ شکی نیست؛ اگرچه غیبت نیست؛ چون این لهجۀ خاص، امر مستوری نیست. علاوه بر اینکه اصلاً عیب نیست؛ ازاین‌‌رو غیبت نیست. امّا اگر از روی تمسخر و استهزاء باشد، حرام است و فرقی هم نمیکند که لهجۀ عمومی منطقه‌‌ای را تقلید کند، یا شخص خاصی را. تنها تفاوت در این است که اگر غرض او تقلید لهجۀ عموم باشد، این اهانت به همۀ آن جمعیت میشود که طبعاً آثار خاص خودش را دارد؛ مثلاً اگر بخواهد استحلال(۲) کند، بایستی از یکایک آنها حلالیت بطلبد. امّا آنجایی که یک نفر باشد، از یک نفر استحلال می‌کند. ولی اگر تقلید لهجه برای تمسخر نیست، حرام نیست. (مکاسب محرمه، ج۳۴۷، ص۳)
منبع: استفتاء سایت هدانا از دفتر مقام معظم رهبری حضرت آیت الله العظمی خامنه ای.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
حکم شرعی برنامه های طنز و تقلید صدا [طنز و فکاهی]
پرسش : لطفا بفرمایید که تماشا کردن برنامه هایی که در آن طنز پردازی می شود و یا تقلید صدای افراد را می کنند چه حکمی دارد؟
پاسخ : هرگونه طنز و تقلید صدا و حرکات که موجب آزار یا اهانت به افراد شود شرعاً جایز نیست ونگاه کردن به آن نیز اشکال دارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی
مطابق نظر آيت الله سيستاني
پرسش: گاهی در بین مردم یا رسانه ها مطالبی به صورت طنز در مورد اقوام، گویشها وفرهنگهای مختلف کشورمان بیان می شود که موجب رنجش خاطر می گردد. حکم این گونه مطالب چیست؟
پاسخ: غیبت نیست ولی اگر مستلزم اهانت وانتقاص باشد از این جهت حرام می شود.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی سیستانی.
