حجامت
فهرست این نوشتار:
اهميّت حجامت
1. در روايتى صحيح مى‌خوانيم كه امام صادق عليه السلام فرمود: «دارو ودرمان چهار چيز است: حجامت، چكاندن دارو در بينى، حقنه كردن، قى كردن».[1]
2. از امام باقر عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر بيمارى براى رسول خدا صلى الله عليه و آله بروز مى‌كرد به حجامت پناه مى‌برد».[2]
3. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «جبرئيل براى حضرت رسول صلى الله عليه و آله مسواك وحجامت را به ارمغان آورد».[3]
زمان مناسب براى حجامت
1. در حديث است كه امام صادق عليه السلام بعد از نماز عصر حجامت مى‌كردند.[4]
2. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «حجامت را در آخر روز به جا آوريد».[5]
3. در روايتى آمده است: بسيار اتّفاق مى‌افتاد كه حضرت رضا عليه السلام در اثناى شب احساس مى‌كرد كه خون اضافه دارد، همان زمان حجامت مى‌كرد.[6]
4. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «بهتر است در ماه رمضان در شب حجامت كنند».[7]
5. از امام کاظم عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كس مى‌خواهد حجامت كند، روز شنبه حجامت كند».[8]
6. در حديث است كه حضرت صادق عليه السلام بر گروهى كه حجامت مى‌كردند عبور كرد فرمود: «چه مى‌شد اگر اين كار را تا عصر روز يكشنبه به تأخير مى‌انداختيد كه درد را بيشتر از بدن مى‌كشد».[9]
7. از امام کاظم عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «حجامت كردن در روز يكشنبه، دواى هر دردى است».[10]
8. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «حجامت ما در روز يكشنبه وحجامت شيعيان ما در روز دوشنبه است».[11]
9. در حديثى ديگر فرمود: «حضرت رسول صلى الله عليه و آله عصر روز دوشنبه حجامت مى‌كرد وبه حجامت‌كننده به عنوان اجرت، گندم مى‌داد».[12]
10. نيز در روايتى فرمود: «حضرت رسول صلى الله عليه و آله روز دوشنبه بعد از عصر حجامت مى‌كرد ومى‌فرمود: حجامت در آخر روز دوشنبه، درد را از بدن مى‌كشد».[13]
11. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «روز سه شنبه روز خون گرفتن است».[14]
12. در حديثى مى‌خوانيم كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمود: «هر كس در روز سه‌شنبه هفدهم يا چهاردهم يا بيست ويكم ماه حجامت كند، از همه دردها در آن سال شفا پيدا مى‌كند».[15]
13. در حديث است كه كسى مشاهده كرد امام هادى عليه السلام در روز چهارشنبه حجامت مى‌كند. عرض كرد: اهل مكّه ومدينه از حضرت رسول صلى الله عليه و آله روايت كرده‌اند كه هر كس در روز چهارشنبه حجامت كند ومبتلا به پيسى شود، كسى را جز خود ملامت نكند. حضرت فرمود: اين روايت جعلى است ونقل‌كنندگان آن «دروغ مى‌گويند».[16]
14. از حضرت رضا عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كس در چهارشنبه آخر ماه براى ردّ بر كسانى كه فال بد مى‌زنند حجامت كند، از هر بلايى محفوظ مانده ومحلّ حجامتش سبز نشود».[17]
15. در حديثى ديگر فرمود: «هر كس در ابتداى روز پنجشنبه آخر ماه حجامت كند، دردها را از بدنش مى‌كشد».[18]
16. از امام کاظم عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «روز پنجشنبه حجامت كنيد».[19]
17. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «در روز پنجشنبه خون در محلّ حجامت جمع مى‌شود وبه هنگام ظهر در بدن متفرّق مى‌شود؛ بنابراين، پيش از ظهر حجامت كنيد».[20]
18. در روايتى معتبر آمده است كه امام کاظم عليه السلام در روز چهارشنبه حجامت كرد تب برطرف نشد، لذا در روز جمعه حجامت كرد وتب برطرف شد.[21]
19. در حديثى مى‌خوانيم كه امام کاظم عليه السلام فرمود: «هر كس در نخستين سه‌شنبه آذرماه رومى (كه مصادف با اوّل بهار است) حجامت كند، باعث صحّت بدن او مى‌شود».[22]
20. ودر روايتى ديگر فرمود: «در روز هفتم ماه حزيزان رومى كه در اوايل تابستان است حجامت كنيد، اگر نشد در چهاردهم آن ماه».[23]
(توضيح اينكه: مفهوم روايات بالا اين است كه حجامت كردن در هر يك از روزهاى هفته، تأثير خاصّى دارد).
اوقات نامناسب
1. در روايتى آمده است كه هرگاه روز چهارشنبه قمر در عقرب باشد نبايد حجامت كرد.[24]
2. در حديث است كه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله از حجامت كردن در روز چهارشنبه
نهى كرد.[25]
3. در حديثى مى‌خوانيم كه امام صادق عليه السلام از حجامت كردن در هنگام ظهر روز جمعه نهى كرد.[26]
4. در حديثى ديگر فرمود: «هر كس در ظهر روز جمعه حجامت كند وبلايى به او برسد، كسى را جز خود ملامت نكند».[27]
5. نيز در روايتى فرمود: «حجامت در روز شنبه باعث ضعف مى‌شود».[28]
توجّه:
رواياتى كه زمان‌هاى مناسب ونامناسب حجامت را بيان كرده، هيچ‌كدام جنبه لزوم ووجوب ندارد بلكه رواياتى كه سفارش به حجامت كرده، جنبه استحباب وروايات نهى‌كننده، جنبه كراهت دارد؛ بنابراين، حجامت در هر زمان وساعتى از شبانه روز جايز است؛ هر چند ممكن است در برخى روزها يا ساعات بهتر باشد. ازاين‌رو، در روايتى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم كه فرمود : «آية الكرسى را بخوان ودر هر روزى كه بخواهى حجامت كن».[29]
ودر حديث ديگرى آمده است: كسى امام کاظم عليه السلام را ديد كه در روز جمعه حجامت مى‌كند. عرض كرد: فدايت شوم روز جمعه حجامت مى‌كنى؟ فرمود : «هر زمان خون اضافه داشتى، خواه شب باشد يا روز، آية الكرسى را بخوان وحجامت كن».[30]
ودر روايت است كه كسى به امام صادق عليه السلام عرض كرد: مردم حجامت در روز شنبه وچهارشنبه را بد مى‌دانند (نظر شما چيست؟) فرمود: «حضرت رسول صلى الله عليه و آله فرمود: انسان هر زمان با اضافه خون روبه‌رو شد، بايد همان وقت حجامت كند تا منتهى به مرگش نشود».[31]
نتيجه اينكه تعارضى بين روايات مورد بحث وجود ندارد.
محلّ حجامت
1. از حضرت صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «حضرت رسول صلى الله عليه و آله در قسمت سر وميان هر دو كتف ودر پشت گردن، حجامت مى‌كرد. يكى را نافعه (سودمند) وديگرى را مغيثه (به فريادرسنده) وسومى را منقذه (خلاص‌كننده از بلاها) مى‌ناميد».
در روايتى ديگر فرمود: «منقذه آن است كه از سر بينى به سمت بالا يك وجب كرده، به هر جا كه رسيد همان‌جا را حجامت كنيد».[32]
2. از حضرت رسول صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «حجامت در گودى پشت سر، موجب غلبه فراموشى است».[33]
3. از حضرت صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «حجامت سر به فرياد رسنده وبراى هر دردى جز مرگ، مفيد است؛ بنابراين، از دو طرف ابرو به
سمت پشت سر يك وجب كرده وآنجا را كه هر دو انگشت به هم مى‌رسد حجامت كنيد».[34]
4. در حديثى از امام صادق عليه السلام مى‌خوانيم كه پيامبر خدا صلى الله عليه و آله نخست پشت گردن را حجامت مى‌كرد، سپس جبرئيل بر آن حضرت نازل شد وبه وى امر كرد
كه ميان دو كتف را حجامت كند.[35]
5. در روايتى آمده است كه امام جواد عليه السلام طبيبى طلبيد واز وى خواست كه رگ كف دستش را بگشايد.[36]
آداب حجامت
شاید این مطالب را هم بپسندید:
آداب قبل از حجامت
1. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «مبادا ناشتا حجامت كنيد، بلكه اندك چيزى بخوريد كه خون بيشترى از بدن بيرون آيد وقوّت بدن بيشتر شود، زيرا هرگاه پس از غذا خوردن حجامت كنيد، خون بدن جمع شده وخون فاسد را بيرون مى‌كند واگر قبل از خوردن غذا حجامت كند، خون سالم بيرون رفته وخون فاسد در بدن مى‌ماند».[37]
2. در كتاب فقه الرّضا آمده است كه هرگاه قصد حجامت كردى چهار زانو نزد حجامت‌كننده بنشين واين دعا را بخوان: بِسْمِ اللهِ الرَّحْمنِ الرَّحِيمِ. اَعُوذُ بِاللهِ الْكَريمِ في حِجامَتي مِنَ الْعَيْنِ فِى الدَّمِ وَمِنْ كُلِّ سُوءٍ وَاَعْلالٍ وَاَمْراضٍ وَاَسْقامٍ وَاَوْجاعٍ وَاَسْأَلُکَ الْعافِيَةَ وَالْمُعافاةَ وَالشِّفاءَ مِنْ كُلِّ داءٍ.[38]
آداب هنگام حجامت
همان‌گونه كه در حديثى از امام صادق وامام كاظم عليهما السلام گذشت، خواندن آية الكرسى به هنگام حجامت كردن سفارش شده است.[39]
2. در كتاب مكارم الأخلاق آمده است: «هرگاه حجامت كردى وخون از محلّ حجامت خارج شد، قبل از آنكه بر زمين بريزد اين دعا را بخوان: بِسْمِ اللهِ الرَّحمـنِ الرَّحيمِ، اَعُوذُ بِاللهِ الْكَريمِ في حِجامَتي، مِنَ الْعَيْنِ فِى الدَّمِ وَمِنْ كُلِّسُوءٍ[40] ، زيرا هنگامى كه اين دعا را بخوانى همه خيرات را جمع كرده‌اى، چون خداوند متعال در قرآن مجيد فرمايد: (وَلَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ الْغَيْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ الْخَيْرِ وَمَا مَسَّنِىَ السُّوُءُ)».[41]
3. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هنگامى كه حجامت كردى وخون از محلّ حجامت بيرون آمد، پيش از آنكه حجمه[42] را بريزند بگو: بِسْمِ اللهِ الرَّحمـنِ الرَّحيمِ، اَعُوذُ بِاللهِ الْكَريمِ في حِجامَتى مِنَ الْعَيْنِ فِى الدَّمِ وَمِنْ كُلِّ سُوءٍ».[43]
آداب پس از حجامت
1. در حديث است پس از آنكه امام صادق عليه السلام حجامت كرد، سه دانه قند با نبات طلبيد وتناول كرد وفرمود: «خونى صاف توليد وحرارت را قطع مى‌كند».[44]
2. در حديث است كه زيد شحام مى‌گويد خدمت امام صادق عليه السلام بودم كه حجّام را طلبيد وفرمود: «محجمه خود را بشوى وآويزان كن!» سپس انارى تناول فرمود وحجامت كرد. پس از حجامت، انار ديگرى تناول كرد وفرمود : «خوردن انار در اين وقت، صفرا را فرو مى‌نشاند».[45]
3. در روايتى مى‌خوانيم كه امام صادق عليه السلام فرمود: «حضرت رسول صلى الله عليه و آله پس از حجامت با آب سرد غسل مى‌كرد تا حرارت خون فرو نشيند».[46]
4. از امام هادى عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «انار شيرين بعد از حجامت، خون را ساكن وصاف مى‌كند».[47]
5. در حديثى مى‌خوانيم كه امام باقر عليه السلام از ابوبصير پرسيد: مردم پس از حجامت چه مى‌خورند؟ گفت: برگ كاسنى وسركه. حضرت فرمود: «اشكالى ندارد».[48]
فوايد حجامت
1. از حضرت على عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «حجامت، بدن را صحيح وسالم وعقل را تقويت مى‌كند».[49]
2. از رسول خدا صلى الله عليه و آله روايت شده است كه فرمود: «اگر در چيزى شفا باشد، در شيشه حجّام وخوردن عسل است».[50]
3. نيز در حديثى فرمود: «حجامت، عادت پسنديده‌اى است كه ديده را جلا مى‌دهد ودردها را از ميان مى‌برد».[51]
4. در حديثى ديگر فرمود: «هر كس به نخستين حجمه‌اى كه از خون او بريزند نگاه كند، تا حجامت بعدى از درد چشم امان مى‌يابد».[52]
5. و در گفتارى فرمود: «حجامت انسان را از سردرد، دندان درد، خوره، ديوانگى وپيسى شفا مى‌بخشد».[53]
6. از امام باقر عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «حجامت سر شفاى همه دردها جز مرگ است».[54]
7. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «حجامت سر براى بيمارى‌هاى ديوانگى، خوره، پيسى ودندان درد سودمند است».[55]
8. در حديثى ديگر فرمود: «حجامت سر براى تاريكى چشم ودرد سر وجلوگيرى از پرخوابى مؤثّر است».[56]
9. كسى از درد جگر به امام صادق عليه السلام شكايت كرد. حضرت به وى سفارش كرد پايش را فصد كند (رگ بزند). كسى ديگر از خارش بدن شكايت كرد. حضرت فرمود: «سه مرتبه هر دو پا را حجامت كن، قسمت پشت پا، يا ميان كعب وبند پا».[57]
10. كسى از كچلى به حضرت موسى عليه السلام شكايت كرد، فرمود: «پاى راست را فصد كن (رگ بزن) وبه مقدار دو درهم روغن بادام شيرين به روى آب كشك بريز وبخور وماهى وسركه نخور».[58]
11. در حديث است كه كسى از كچلى به حضرت صادق عليه السلام شكايت كرد، حضرت سفارش كرد كه رگ اكحل[59] را بگشايد.[60]
- [1] . خصال، ج 1، ص 229، ح 99؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 108، ح 1.
[2] . طبّ الأئمّه، ص 56.
[3] . كافى، ج 6، ص 376، ح 2. در مصدر «خلال» نيز آمده است.
[4] . خصال، ج 2، ص 150؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 114، ح 16.
[5] . مكارم الأخلاق، ص 75.
[6] . همان، ص 73.
[7] . همان.
[8] . همان، ص 74.
[9] . خصال، ج 2، ص 147، ح 47؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 108، ح 2.
[10] . مكارم الأخلاق، ص 74.
[11] . همان، ص 73.
[12] . خصال، ج 2، ص 148، ح 48؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 109، ح 3.
[13] . خصال، ج 2، ص 148، ح 48؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 109، ح 4 و5.
[14] . علل الشرايع، ج 2، ص 598، باب 385، ح 44.
[15] . خصال، ج 2، ص 149، ح 49؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 110، ح 7.
[16] . خصال، ج 2، ص 149، ح 50؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 110، ح 7.
[17] . خصال، ج 2، ص 150، ح 50؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 114، ح 15.
[18] . خصال، ج 2، ص 151، ح 51؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 111، ح 10.
[19] . خصال، ج 2، ص 153؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 116، ح 23.
[20] . مكارم الأخلاق، ص 75؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 125، ح 73.
[21] . خصال، ج 2، ص 149، ح 50؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 113، ح 14.
[22] . طبّ الأئمّه، ص 56.
[23] . مكارم الأخلاق، ص 75.
[24] . همان.
[25] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 5.
[26] . مكارم الأخلاق، ص 75.
[27] . كافى، ج 8، ص 166، ح 225.
[28] . طبّ الأئمّه، ص 136.
[29] . مكارم الأخلاق، ص 75؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 126، ح 76 وص 131، ح 99.
[30] . خصال، ج 2، ص 152، ح 52؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 109، ح 6.
[31] . طبّ الأئمّه، ص 56.
[32] . معانى الأخبار، ص 247؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 112، ح 12.
[33] . مكارم الأخلاق، ص 76.
[34] . كافى، ج 8، ص 141، ح 160.
[35] . طبّ الأئمّه، ص 58.
[36] . مكارم الأخلاق، ص 76.
[37] . همان، ص 73.
[38] . ترجمه: «به نام خداوند بخشنده مهربان. پناه مى‌برم به خداوند در اين حجامتم از چشم زخم واز هر بدىواز بيمارى‌ها وناراحتى‌ها ودردها واز تو عافيت وشفاى از هر دردى را خواهانم». فقه الرّضا، ص 394.
[39] . فقه الرّضا 7، ص 394؛ خصال، ج 2، ص 152، ح 52.
[40] . ترجمه: «به نام خداوند بخشنده مهربان. در اين حجامتم از چشم زخم و هرگونه آثار بد به خداوند كريم پناهمى‌برم». مكارم الأخلاق، ص 82.
[41] . ترجمه: «اگر از غيب باخبر بودم، سود فراوانى براى خود فراهم مى‌كردم وهيچ بدى (وزيانى) به مننمى‌رسيد». سوره اعراف، آيه 188.
[42] . «حجمه» ظرفى است كه خون را در آن جمع مى‌كنند.
[43] . ترجمه: «به نام خداوند بخشنده مهربان. در اين حجامت از چشم زخم وهرگونه آثار بد به خداوند كريم پناهمى‌برم». مكارم الأخلاق، ص 74.
[44] . طبّ الأئمّه، ص 59؛ مكارم الأخلاق، ص 74.
[45] . مكارم الأخلاق، ص 74.
[46] . طبّ الأئمّه، ص 58.
[47] . همان، ص 59.
[48] . مكارم الأخلاق، ص 74.
[49] . خصال، ج 2، ص 400، ح 1؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 114، ح 18.
[50] . مكارم الأخلاق، ص 165.
[51] . معانى الأخبار، ص 247.
[52] . طبّ الأئمّه، ص 58.
[53] . خصال، ج 2، ص 149، ح 49؛ بحارالأنوار، ج 62، ص 127، ح 85.
[54] . طبّ الأئمّه، ص 57.
[55] . مكارم الأخلاق، ص 76.
[56] . همان.
[57] . همان، ص 77.
[58] . همان.
[59] . «اكحل» نام رگى است در ذراع كه آن را فصد مى‌كنند. در فارسى رگ چهار اندام را گويند (فرهنگ عميد).
[60] . مكارم الأخلاق، ص 77 - منبع: هدانا برگرفته از حلیه المتقین ، با ویرایش آیت الله مکارم شیرازی
ــــــــــــــــــــــــــ
- چرا گوشت خوک حرام است
- علم اسماء چیست
- نگاهی به کلیسا و قدرت طلبی پاپ ها
- رابطه قران و نجوم
- اعجاز قرآن در بیان خلقت شب و روز
یا خونگیری حجامت یا بادکش حجامت لاله گوش حجامت لاغری حجامت لاله گوش نوزاد حجامت لگن حجامت لک صورت حجامت لبنیات حجامت در لس انجلس لیوان حجامت لیوان حجامت شعبانی لوازم حجامت حجامة الراس حجامت ایران حجامت از سر حجامت از نظر علمی حجامت الرژی حجامت افزایش قد حجامت اصفهان حجامت از نظر اسلام حجامت اپارات حجامت احتقان حجامت تهران حجامت تیروئید حجامت تورنتو حجامت تخمدان حجامة تحت الذقن حجامت تهرانپارس حجامت تخمدانها حجامت تبریز حجامت تخمدان چگونه است حجامت تجریش حجامت نوزاد حجامت نقره حجامت نوزادان حجامت نوزاد برای زردی حجامت نقره چیست حجامت نماز حجامت نعوظ حجامت نقاط مختلف بدن حجامت نت برگ حجامت نوزاد زردی حجامت مشهد حجامت ماستوئید حجامت ماستوئيد حجامت معده حجامت میگرن حجامت ماستویید حجامت مچ پا حجامت مفید یا مضر حجامت مرکز حجامت مضرات حجامت گوش حجامت گرم حجامت گوش نوزاد حجامت گرم تخمدان حجامت گرم و خشک حجامت گرم چیست حجامت گونه ها حجامت گلو حجامت گوش نوزاد برای زردی حجامت گمانه حجامت کبد حجامت کبد چگونه انجام میشود حجامت کمر چه فوایدی دارد حجامت کمر حجامت کودکان حجامت کف پا حجامت کبد چیست حجامت کبد چگونه است حجامت کرج حجامت کبدی ظهوریان حجامت حجامت زیر چانه حجامت زانو حجامت زنان حجامت زیر شکم حجامت زردی نوزاد حجامت
