توجه آیت الله قاضی به مسائل اجتماعی/ از لزوم بازنگری کتب حوزه تا وحدت کشورهای اسلامی

«شيوه ايشان همان عبوديت مخلصانه و نيكوكارى به مردم بود. اعتقادى به رياضت‏هاى غيرشرعى و سخت نداشت، اما اهل مراقبه و تفكر بود و ساعت‏ها در وادى ‏السلام به تفكر مى‏پرداخت … توصيه او به هركس كه نزد او مى‏ آمد اين بود كه برو و آنچه از نيكى مى‏ دانى درست عمل كن و بدان كه تو عارف خواهى بود. (كيهان فرهنگى: 10) خيلى دلش مى‏خواست اشياى اطرافش مرتب و منظم باشد و هر چيزى سر جاى خودش باشد، به گفتن تنها هم اكتفا نمى‏كرد … (همان: 15) «يكى از خصوصيات ايشان در نماز اين بود كه نمازهاى واجب و حتى نمازهاى مستحبى را هم با آداب كامل، با توجه و لباس كامل، عبا، عمامه و عطرزده و حتى با جوراب مى‏خواند. تعجب نكنيد چون جوراب‏پوشيدن در نجف مرسوم نبود. (همان: 11)

توصيه ‏هاى ايشان به‏ طور كلى عمل به واجبات و مستحبات و دورى از محرمات و خواندن نماز اول وقت بود. يك چيزهايى را هم به ترتيب سفارش مى‏كردند: يكى روخوانى قرآن كريم و مى‏ فرمودند: قرآن را خوب و صحيح بخوانيد. توصيه ديگرشان درباره تاريخ بود. مى‏ گفتند: يك دوره تاريخ اسلام را از ولادت حضرت رسول تا سال 250 يا 256 هجرى، ولادت حضرت حجت عج الله ‏فرجه بخوانيد. بعد از عمل به اينها سفارش مى‏ كرد كه نماز شب بخوانيد. تأكيد مى‏كردند كه شب‏هاى جمعه دعاى كميل بخوانيد و روزهاى جمعه زيارت جامعه كبيره. زيارت قبر امامان و امامزادگان و علما و بزرگان را هم سفارش مى‏كردند (همان: 14)

در مسائل اجتماعى نيز اين دو نكته بسيار قابل توجه است، در زمان آقاى قاضى سر و صداى زيادى درباره مسئله وحدت عربى به راه افتاد. آقاى قاضى موضعش اين بود كه بايد وحدت ثغور باشد نه وحدت عربى. آخر وحدت‏عربى با كدام ملاك؟ ملاك زبان، نژاد، همسايگى، چه چيزى؟ وحدت ثغور يعنى اين‏كه مرزهاى كشورهاى اسلامى بايد محترم و محفوظ باشد … اين ديدگاه سياسى ايشان بود و مى‏گفت: اينها مى‏خواهند با شعار وحدت عربى دولت ايران را كنار بگذارند و ايران را از دايره كشورهاى اسلامى دور كنند. پدرم به وحدت اسلامى اعتقاد داشت. (همان: 13)

پدرم از سيستم حوزه انتقاد داشت، مثلًا اين كه معلوم نيست طلبه چه وقت بايد به حوزه بيايد و تا چه مدت بايد در حوزه بماند. انتقاد ديگر در كتاب‏هاى درسى بود. پدرم عقيده داشت كه آن كتاب‏ها نوعاً قديمى ‏اند و بايد كتاب‏هاى جديد نوشت. چون سبك‏ها و روش‏ها عوض شده.

پدرم حتى شيخ عباس قوچانى را واداركرد كه جواهرالكلام را از نو تحرير كند و به شاگردان زبده ‏اش مى‏گفت: شما سيره نبوى شيعى بنويسيد و به قلم امروز، چون سيره ‏ها نوعاً از غيرشيعه است.

مرحوم قاضى براى اين كار از علامه طباطبايى و ميرزا ابراهيم شريفى خواست كه اين كار را انجام بدهند. البته خود آنها هم داوطلب بودند. (همان: 12) همين نگرش بود كه شاگرد ديگرش مرحوم مظفر را وادار نمود تا كتاب‏هايى چون اصول فقه و منطق مظفر را بنويسد و دانشكده فقه نجف را تأسيس نمايد. همكارى فرزندان مرحوم قاضى با آن دانشكده و شركت در برنامه آموزشى آن نيز نشانه تأييد عملى مرحوم قاضى از آن برنامه ‏هاست.

هدانا برگرفته از کتاب اخلاص مند اخلاص كيش، ص: 17