تساوي حقوق زن و مرد در قرآن
جزء 5
سوره نساء، آيه 124
ارزش زن و مرد
«وَ مَنْ يَعْمَلْ مِنَ الصّالِحاتِ مِنْ ذَكَرٍ أَوْ أُنْثى وَ هُوَ مُؤمِنٌ فَأُولئِكَ يَدْخُلُونَ الْجَنَّةَ وَ لا يُظْلَمُونَ نَقِيراً»101؛ «و كسانى كه كارهاى شايسته كنند – چه مرد باشند يا زن – در حالى كه مؤمن باشند، آنان داخل بهشت مى شوند و به قدر گودى پشت هسته خرمايى، مورد ستم قرار نمى گيرند».
پرسش . برخى براى تساوى حقوق زن و مرد به آيه مذكور تمسك مى كنند؛ مراد از اين تساوى چيست؟
با توجه به آيات قرآن و رواياتى كه در اين باره وارد شده، مى توان گفت كه زن و مرد در موارد ذيل، يكسان دانسته شده اند:
1. تساوى در ماهيت انسانى و لوازم آن102.
2. تساوى در امكان انتخاب جناح حق و باطل و كفر و ايمان103.
3. اشتراك در بيشتر تكاليف و مسئوليت ها104.
4. استقلال اجتماعى، سياسى، اعتقادى و حق مشاركت105.
5. استقلال اقتصادى106، (حال آن كه غرب تا چند دهه پيش، زن را مالك هيچ چيز نمى دانست).
6. برخوردارى مادران از حقوق خانوادگى نظير پدران107؛ بلكه حق مادر با توجه به زحمات و تكاليف و مسئوليت هايش، بيشتر است.
7. تساوى در راه تكامل انسانى و قرب به خدا و عبوديت108.
«فَاستَجابَ لَهُم رَبُّهُم أَنِّى لا أُضِيعُ عَمَلَ عامِلٍ مِنكُم مِن ذَكَرٍ أَو أُنثى بَعضُكُم مِن بَعضٍ»109؛ «پس، پروردگارشان دعاى آنان را اجابت كرد [و فرمود:] من عمل هيچ صاحب عملى از شما را، از مرد يا زن كه همه از يكديگريد، تباه نمى كنم».
«مَن عَمِلَ صالِحاً مِن ذَكَرٍ أَو أُنثى وَ هُوَ مؤمن فَلَنُحيِيَنَّهُ حَيوةً طَيِّبَةً وَ لَنَجزِيَنَّهُم أَجرَهُم بِأَحسَنِ ما كانُوا يَعمَلُونَ»110؛ «هر كس – از مرد يا زن – كار شايسته كند و مؤمن باشد، قطعاً او را با زندگى پاكيزه اى، حيات [حقيقى] بخشيم و مسلماً به آنان بهتر از آن چه انجام مى دادند، پاداش خواهيم داد».
«وَ مَن يَعمَل مِنَ الصّالِحاتِ مِن ذَكَرٍ أَو أُنثى وَ هُوَ مؤمن فَأُولئِكَ يَدخُلُونَ الجَنَّةَ وَ لا يُظلَمُونَ نَقِيراً»111؛ «و كسانى كه كارهاى شايسته كنند، مرد باشند يا زن، در حالى كه مؤمن باشند، آنان داخل بهشت مى شوند و به قدر گودى پشت هسته خرمايى، مورد ستم قرار نمى گيرند».
«مَن عَمِلَ سَيِّئَةً فَلا يُجزى إِلاّ مِثلَها وَ مَن عَمِلَ صالِحاً مِن ذَكَرٍ أَو أُنثى وَ هُوَ مؤمن فَأُولئِكَ يَدخُلُونَ الجَنَّةَ يُرزَقُونَ فِيها بِغَيرِ حِسابٍ»112؛ «هر كه بدى كند، جز به مانند آن كيفر نمى يابد و هر كه كار شايسته كند، مرد باشد يا زن، در حالى كه ايمان داشته باشد، آنان داخل بهشت مى شوند و در آن جا بى حساب روزى مى يابند».
پس زن نيز مانند مرد، مى تواند مراحل عالى كمال را طى كند. جايگاه زن در منطق وحى، بسيار بلند و بالاست و در قرآن از آفرينش زنان به عنوان «آيات الهى» ياد شده است؛ «وَ مِنْ آياتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً»113. زن، نشانه رحمت و جمال و قدرت حق تعالى است. زن، تجليگاه جمال الهى خداوند رب العالمين است؛ يعنى مربّى و هدايت كننده موجودات و پرورش دهنده آنهاست. زن، مربّى و هدايت كننده فرد و جامعه است. خداوند، لطيف است و زن نيز مظهر لطف الهى و لطيف است و به همين جهت، انجام كارهاى سنگين و خشن و سخت، مثل جهاد، از آنان برداشته شده است.
پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله فرمود: «نعم الولد البناتُ، مُلَطَّفاتٍ مُجَهَّزاتٍ، مونساتٍ، مباركاتٍ، مُفليّاتٍ114؛ چه خوب فرزندانى هستند دختران؛ زيرا آنان، موجوداتى لطيف و ظريف هستند» (و در آفرينش آنان، نهايت حكمت و ظرافت و لطافت به كار برده شده است).
«مجهّزات»، يعنى زن ها براى خانواده و اجتماع، آماده خدمت هستند. «مونسات»، يعنى زن ها انيس هاى خوبى هستند و موجب انس و آرامشند. «مباركات» يعنى مايه بركت خانواده و اجتماع هستند.
اگر نگرش هاى اسلام نسبت به مسائل زنان به خوبى مورد پژوهش و اجرا قرار گيرند، زنان به حقوق مطلوب و آرمانى خويش خواهند رسيد. نگرش مثبت دين به زنان و كمك در بسترسازى، جهت رشد و پرورش علم و ايمان آنان و تغيير نگرش برخى از مردان نسبت به زنان و همچنين تغييرات اساسى در ساختار فرهنگ ها و سنت هاى غيراسلامى، مى تواند زمينه هاى احقاق حقوق زنان را فراهم سازد.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
با توجه به مطالب مذكور، روشن مى شود كه تساوى و ارزش زن و مرد در انسان بودن و امكان رشد و رسيدن به كمالات در نظام خلقت، توسط خداوند، كاملاً رعايت شده است و برخى تفاوت ها در احكام، مانند ديه و ارث و مشاغلى چون قضاوت، مربوط به مسئوليت هاى هر جنس در اجتماع و شرايط جسمى و روحيات آنان است كه هر يك در جاى خود براى تشكيل و خلق نظام احسن، لازم هستند. نقش زن در نظام آفرينش به عنوان كانون محبت و عاطفه و محور تربيت و آرامش ديده شده و نقش مرد به عنوان مسئول اداره خانواده و مدير امور اجتماعى و انجام دهنده كارهايى كه نيازمند نيروى جسمى زياد است، نگريسته شده است.
در موارد عادى و غيرضرورى، هر يك از دو جنس، خوب است در جاى خود قرار گيرند؛ يعنى مادر، حتما نقش مادرى را ايفا كند و پدر، نقش پدرى را و اگر هر يك در جاى خود قرار نگيرند، جامعه از حالت عادى و متعارف خارج مى گردد و اختلاف توانايى ها، روحيات و مسئوليت ها، ملاك ارزش و عدم آن نمى باشد؛ بلكه قوام بخش نظام احسن در خلقت جهان هستند؛ زيرا اگر همه كاملاً يكسان بودند، در جهان، مشكلات و كمبودهاى فراوانى به وجود مى آمد.
101. نساء 4، آيه 124.
102. ر.ك: نساء4، آيه 1؛ شورى(42)، آيه 11؛ حجرات(49)، آيه 13؛ اعراف(7)، آيه 189 و ….
103. ر.ك: توبه9، آيه 67 و 68؛ نور(24)، آيه 26 و… .
104. ر.ك: بقره2، آيه 183؛ نور(24)، آيه 2، 31 و 32؛ مائده(5)، آيه 38 و … .
105. ر.ك: ممتحنه60، آيه 10 و 12 و … .
106. ر.ك: نساء4، آيه 33.
107. ر.ك: عنكبوت29، آيه 8؛ اسراء(17)، آيه 23 و 24؛ بقره(2)، آيه 83؛ مريم(19)، آيه 14؛ انعام(6)، آيه 151؛ نساء(4)، آيه 36؛ لقمان(31)، آيه 14 و 15؛ احقاف(46)، آيه 15.
108. ر.ك: نساء4، آيه 124؛ نحل(16)، آيه 97؛ توبه(9)، آيه 72؛ احزاب(33)، آيه 35.
109. آل عمران3، آيه 195.
110. النحل 16، آيه 97.
111. نساء 4، آيه 124.
112. غافر 40، آيه 40.
113. روم 30، آيه 21.
114. وسائل الشيعه، ج 21، ص 362 ؛ الكافى، ج 6،
منبع: سایت هدانا برگرفته از پرسمان، تفسیر آیات برگزیده (جلد اول).
تساوي حقوق زن و مرد در قرآن آیه تساوی زن و مرد برابری زن و مرد در اسلام تفاوت حقوق زن و مرد در اسلام تفاوت زن و مرد از دیدگاه اسلام حقوق زن و مرد در ایران حقوق زنان در قران آیات قرآن در مورد حقوق زن تساوی حقوق زن و مرد در غرب
