امام سجاد علیه السلام از نگاه علمای اهل سنت

کان له جلالة عجیبة، و حق له واللّه ذلک، فقد کان اهلا للامامة العظمی، لشرفه، و سؤدده، و علمه، و تألُّهه، و کمال عقله

علی بن الحسین علیه السلام به خاطر شرافت، سیادت، علم، خداترسی، خداشناسی و کمال عقل برای امامت عظمای امت اسلامی اهلیت داشت.

سیر اعلام النبلاء، ج 4، ص 3984

با رجوع به کتاب هاى مورّخین و صاحبان تراجم و رجال پى مى بریم که امام سجاد(علیه السلام) نزد آنان از جلالت و احترام خاصى برخوردار بوده است. در اینجا به برخى از این عبارات اشاره مى کنیم:
1 ـ ابن عساکر شافعى دمشقى
او مى گوید: «کان على بن الحسین ثقة مأموناً، کثیر الحدیث، عالیاً، رفیعاً، ورعاً…»(1)؛ (على بن الحسین مردى ثقه، امین، کثیر الحدیث، عالى، رفیع و پرهیزکار بود…).
2 ـ محمّد ابن سعد
او نیز همین عبارت را در مورد امام سجاد(علیه السلام) آورده است.(2)
3 ـ ابن حجر عسقلانى
«على بن الحسین بن على بن ابى طالب، زین العابدین، ثقة، ثبت، عابد، فقیه، فاضل، مشهور. قال ابن عیینه عن الزهرى: ما رأیت قرشیاً افضل منه»(3)؛ (على بن الحسین بن على بن ابى طالب، زین العابدین، ثقه، ثبت، عابد، فقیه، فاضل و مشهور بود. ابن عیینه از زهرى نقل کرده که من در میان قریش، کسى را افضل از او ندیدم).
4 ـ ابن حجر هیتمى
«و زین العابدین هذا هو الّذی خلف اباه علماً وزهداً وعبادة… وکان زین العابدین عظیم التجاوز والعفو والصفح…»(4)؛ (و زین العابدین; او کسى است که جانشین پدرش در علم و زهد و عبادت بود… او زینت عبادت کنندگان بوده و بزرگوار، و داراى گذشت و بخشش بود…).
5 ـ یعقوبى
«کان افضل الناس واشدّهم عبادة، وکان یسمّى «زین العابدین»، وکان یسمّى ایضاً «ذا الثّفنات» لما کان فی وجهه اثر السجود»(5)؛ (على بن الحسین(علیه السلام) ، افضل مردم و عابدترین آنان بود، لذا او را زین العابدین نامیدند. و نیز او را صاحب پینه ها (ذوالثفنات) نامیده اند، به جهت این که در پیشانى او آثار سجده بود).
6 ـ محیى الدین بن یحیى بن شرف نووى
«واجمعوا على جلالته فی کل شىء»(6)؛ (بزرگان بر جلالت قدر او ـ زین العابدین(علیه السلام) ـ در هر چیزى اجماع نموده اند).
7 ـ نسّابه معروف به ابن عنبه
«و فضائله اکثر من ان تحصى او یحیط بها الوصف»(7)؛ (فضایل او بیش از آن است که به شمارش درآید یا مردم از آن مطّلع شوند).
8 ـ شبراوى
«کان ـ (رضی الله عنه) ـ عابداً، زاهداً، ورعاً، متواضعاً، حسن الاخلاق»(8)؛ (او انسان عابد، زاهد، باورع، متواضع و داراى حُسن اخلاق بود).
9 ـ ابن تیمیه حرّانى
«امّا على بن الحسین فمن کبار التابعین وساداتهم علماً ودیناً… وله الخشوع وصدقة السرّ وغیر ذلک من الفضائل ما هو معروف»(9)؛ (امّا على بن الحسین؛ او بزرگ ترین تابعین و سادات آنان در علم و دیانت بود… او در خشوع و صدقه پنهانى و دیگر فضایل به حدّى رسیده بود که نزد همه معروف بود).
10 ـ محمّد بن طلحه شافعى
«هذا زین العابدین، قدوة الزاهدین وسید المتقین وامام المؤمنین شیمته تشهد له انّه من سلالة رسول الله(صلى الله علیه وآله)، و سمته یثبت قربه من الله. وثفناته تسجل له کثرة صلاته وتهجّده. واعراضه عن متاع الدنیا ینطق بزهده فیها…»(10)؛ (او زین العابدین، مقتداى زاهدین و سید متقین و امام مؤمنین بود. کسى که رفتارش گواهى مى داد که از سلاله رسول خدا(صلى الله علیه وآله) است. نشانه اش ثابت مى کرد که او مرتبط با خدا است. و پینه هاى پیشانى اش سند کثرت نماز و تهجّدش بود. و اعراض او از متاع دنیا، بر زهد او از دنیا گویا بود…) (11).
پی نوشت: (1). تاریخ دمشق، ج 36، ص 142.
(2). الطبقات الکبرى، ج 5، ص 222.
(3). تقریب التهذیب، ج 2، ص 35.
(4). صواعق المحرقة، ص 119.
(5). تاریخ یعقوبى، ج 3، ص 46.
(6). تهذیب اللغات و الأسماء، ج 1، ص 343.
(7). عمدة الطالب، ص 193.
(8). الاتحاف بحبّ الأشراف، ص 49.
(9). منهاج السنة، ج 2، ص 133، چاپ اول.
(10). مطالب السؤول، ج 2، ص 41.
(11). گردآوري از کتاب: اهل بیت از دیدگاه اهل سنت، على اصغر رضوانى، مسجد مقدس جمکران، قم ، 1385 ه.ش، ص 61.