اشاره قرآن به یک نکته علمی درباره زخم بستر
زخم بستر
در سوره مبارکه کهف، داستان اصحاب کهف بیان شده که در مورد جوانانی است که به پروردگار خویش ایمان آوردند و سپس از دست حکومت ستمگر و مشرک زمان خود از شهر فرار کرده و به غاری پناه بردند و به خواست خداوند به خوابی طولانی رفتند تا نشانهای برای آیندگان باشند. در آیه ۱۸ از این سوره، برخی از جزئیات نحوه خواب این افراد ذکر شده است.
از آن جمله گفته شده است که آنها در این مدت طولانی، از یک پهلو به پهلوی دیگر حرکت داده میشدند: «وَتَحْسَبُهُمْ أَيْقَاظًا وَهُمْ رُقُودٌ وَ نُقَلِّبُهُمْ ذَاتَ الْيَمِينِ وَذَاتَ الشِّمَالِ»؛ «و (اگر به آنها نگاه مى كردى) مى پنداشتى بيدارند در حالى كه در خواب فرو رفته بودند! و ما آنها را به سمت راست و چپ ميگردانديم». توجهی که قرآن در بیان این نکته دارد از نظر علم پزشکی می تواند جالب توجه باشد.
امروزه در پزشکی ثابت شده است که وقتی بدن برای یک مدت طولانی در یک حالت ساکن و بی حرکت قرار بگیرد، همانند وضعی که شخصی به خاطر بیماری، قادر به حرکت نیست و در بستر افتاده است، در پوست و بافتهای زیر پوستی دچار ضایعه ای می شود که به آن «زخم بستر» (Bedsore) یا زخم فشاری (Pressure sore) میگویند. این عارضه به سرعت ایجاد می شود و درمان آن مشکل است. زخم بستر بر اثر فشار ممتد و طولانی مدت بر پوست اغلب در نقاطی از بدن ایجاد می شود که پوست روی یک برجستگی استخوانی قرار گرفته و در بین آنها عضله ای وجود ندارد.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
در کسانی که مدت زیادی در بستر به حالت درازکش به پشت قرار گرفتهاند، زخم بستر بیشتر در این نواحی دیده می شود: پشت سر، پشت استخوانهای کتف، پشت استخوان خاجی درست بین دو برجستگی باسن و پشت پاشنه؛ و در کسانی که مدت زیادی به حالت درازکش به پهلو قرار گرفتهاند، زخم بستر ممکن است در این نواحی دیده شود: کناره های سر، گوشه لاله گوش، روی برجستگی کناری لگن، روی برجستگی کناری زانو و روی پوست قوزک خارجی.
در مورد زخم بستر گفته شده است که پیشگیری از ایجاد آن، آسانتر و موثرتر از درمان آن است. مؤثرترین روش در پیشگیری از ایجاد زخم بستر، تغییر وضعیت دادن مکرر شخص است. این تغییر وضعیت دادن باید به صورت مکرر و مرتب باشد. در حین تغییر وضعیت باید سعی کرد به پوست کشش و آسیبی وارد نشود و باید بدن را در وضعیتهایی قرار داد تا قسمتهایی که بیشتر در معرض زخم بستر هستند تحت فشار کمتری قرار گیرند.
بر اساس این واقعیت علمی، ذکر عبارت «وَ نُقَلِّبُهُمْ ذَاتَ الْيَمِينِ وَذَاتَ الشِّمَالِ»، «و ما آنها را به سمت راست و چپ ميگردانديم» دلالت می کند بر این نکته که برای پیشگیری از دچار شدن اصحاب کهف به زخم بستر در زمان خواب طولانی مدتشان، مدام تغییر وضعیت داده میشدند؛ نکته ظریفی که خداوند قادر متعال از توجه به آن غافل نبوده و برای درسگیری بندگانش، آن را در قرآن مطرح نموده است.
منبع: سایت هدانا برگرفته از قرآن و پزشکی.
