آیا امامان در کودکی نیاز به معلم داشته اند
آيا امامان ما در كودكى معلمان غير معصوم داشتند يا از كودكى از داشتن معلم بى نياز بودند؟
براى پاسخ به اين پرسش بايد به سه واقعيت معرفت پيدا كرد.
1. پيامبران و امامان) ع (داراى اراده بشرى اند مانند ديگر مردم زندگى مىكنند براى تحصيل هر چه بيشتر مقامات معنوى مىكوشند و اهل صبر و جهاد و زهد و تقوايند.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
2. خداوند متعال به قابليت ممتاز پيامبران و امامان براى تحصيل مقامات معنوى و شايستگى آنان براى به عهده گرفتن مسؤوليت هدايت جامعه علم دارد. درحقيقت همان قابليت و شايستگى آنان موجب گزينش آنان مىشود. آيات و روايات فراوانى بر اين دو واقعيت گواهى مىدهد:» وجعلنا منهم ائمة يهدون بامرنا لما صبروا و كانوا بايتنا يوقنون و چون شكيبايى كردند و به آيات ما يقين داشتند، برخى از آنان را پيشوايانى قرار داديم كه به فرمان ما] مردم را [هدايت مىكردند. «1» اللّه اعلم حيث يجعل رسالته خداوند بهتر مىداند رسالتش را كجا قرار دهد. «2
3. سپردن هر مسؤوليتى با دادن امكانات لازم همراه است. امامت جامعه از اين قاعده مستثنا نيست. از اين رو، خداوند آنان را از علم لازم براى به عهده گرفتن مسؤوليت امامت بهرهمند مىگرداند. اين ويژگى هنگام به عهده گرفتن مسؤوليت براى امامان) ع (محسوس مىشود چنان كه درباره امام هادى) ع (مىخوانيم:» يكى از ياران ايشان به نام» هارون به فضيل «در كنارشان بود كه ناگاه امام فرمودند:» انالله و انا اليه راجعون «ابى جعفر] امام جواد) ع ([در گذشت. به حضرت عرض شد: از كجا دانستيد؟ فرمود: در برابر خدا فروتنى و خضوعى در دلم افتاد كه برايم سابقه نداشت. 3 در اوايل دعاى ندبه به مجموع اين سه واقعيت نورانى اشاره شده است:» بعد ان شرطت عليهم الزهد فى درجات هذه الدنيا الدنيه و زخرفها و زبرجها فشرطوا لك ذلك و علمت منهم الوفاء به فقبلتهم و قربتهم و قدمت لهم الذكر العلى و الثناء الجلى و اهبطت عليهم ملائكتك و كرمتهم بوحيك و رفدتهم بعلمك] آنان را برگزيدى [… بعد از آن كه بر آنها شرط كردى نسبت به دنيا و زينت زيورها زهد بورزند، آنان نيز اين شرط را پذيرفتند و دانستى كه آنان به آن شرط وفا دارند.
پس آنها را پذيرفتى و به خود نزديك ساختى و ياد بلند و ستايش ارجمند را براى ايشان پيش فرستادى و فرشتگانت را بر آنان فرو فرستادى و به وحى خود آنان گرامى داشتى و آنان را به بخشش علم خود ميهمان كردى…. «البته اين امتياز) علم و عصمت موهبتى (پايه و شرط اوليه امامت است و معصومان با اراده خويش و تلاش و عبادت به مقامات عالىترى از علم و عصمت دست مىيابند چنان كه در قرآن مجيد از زبان پيامبر) ص (مىخوانيم:» و قل رب زدنى علما و بگو پروردگارا بردانشم بيفزاى. «4 و همين عبادتها و صبر و جهادهاى بيشتر كه با اختيار و اراده انجام مىشود، موجب برترى برخى از پيامبران برديگر پيامبران مىگردد:» تلك الرسل فضلنا بعضهم على بعض برخى از آن پيامبران را بر برخى ديگر برترى بخشيديم…. «5 ناگفته نماند، ازآنچه گفتيم استفاده ميشود كه امامان ما معلمان معمولي مثل آنچه در مكتب و مدرسه رسم است نداشته اندبلكهه معلم علي عليه السلام پيامبربوده است كه از راه تنوير دروني هزاران با رعلم را به او آموخته و علي) ع (و امام حسن و هر امامي به امام بعد از خودش علوم الهي را از راه تنويردروني انتقال داده اند و بخشي از علوم نيز از راه الهام به انها اعطا شده است. در عين حال اين منافي آن نيست كه به دلايل خاصي در موارد خاص و محدودي برخي از امامان يا يامبران از معلمان بشري مطالبي را آموخته باشند.(1)
(1) پىنوشت: 1. سجده) 23): 42. 2. انعام) 6): 421. 3. اصول كافى، ج 2، ص 812. 4. طه) 02): 411. 5. بقره (253: (2 /پرسمان
