آيا خطاب قرآن ناطق به حضرت على(ع) صحيح است؟

آيا خطاب قرآن ناطق به حضرت على(ع) صحيح است؟

بر اساس روايات فراوانى كه ذكر شده است حضرت على (ع) و همچنين فرزندان او لسان و كتاب ناطق الهى و قرآن ناطق هستند.

ابوبصير گويد: درباره آيه‏ «هَذَا كِتابُنا ينطقُ عَلَيكُم بالحق»(1) از امام صادق (ع) پرسش كردم، ايشان فرمودند: «قرآن سخن نمى‏گويد: ليكن محمد و اهل بيت او (ع) ناطق به كتاب- يعنى قرآن- مى‏باشند. امام صادق (ع) در حديثى ديگر فرمود: «امير المؤمنين (ع) مى‏فرمايد: من علم خداوند و… زبان گوياى خداوند… هستم.(2) همچنين تعبيرهاى «لِسانُهُ النّاطِقُ»(3)- ما زبان ناطق خداوند هستيم، «أنَا الكِتابُ النّاطِقُ»(4) «أَنَا كَلامُ اللَّهِ النّاطِقِ»(5) «النّاطِقُ بِالقُرآنِ»(6) «النّاطِقُ عَنِ القُرانِ»(7) و نظاير آن كه درباره امام على (ع) و ديگر پيشوايان معصوم (ع) در روايات آمده است، مى‏فهماند كه آنان مفسر واقعى قرآن، مظهر علم الهى و عالم به كليه علوم مربوط به قرآنند چنان‏كه به مناسبت‏هاى مختلف روايات گوناگونى درباره تفسير، تأويل و غير آن اظهار فرموده‏اند. از اين‏روست كه شيعيان به اهل‏بيت عصمت و طهارت (ع) قرآن ناطق مى‏گويند و اطلاق اين گونه تعبير بر آن بزرگواران صحيح مى‏باشند.

در روايات اهل سنت نيز آمده است كه: «مَن عِندَهُ عِلمُ الكِتابِ»(8) على بن ابى‏طالب است كه به تفسير، تأويل، ناسخ، منسوخ، حلال و حرام قرآن عالم بود.(9) از آن حضرت نيز نقل شده است كه فرمود: «فَوَالذى نفسى بِيَدهِ ما نَزَلت آيه الاّ وَ أَنَا أَعلَمُ بِها أَينَ نَزَلَتَ وَ فيمَن نَزَلَت…»(10) قسم به كسى كه جانم به دست اوست هيچ آيه‏اى نازل نشده است، مگر اين كه من مى‏دانم كجا نازل شده و درباره چه كسى نازل شده است و….

آن حضرت در حديث ديگرى مى‏فرمايد: «پيامبر به من هزار باب علم آموخت، كه از هر بابى هزار باب ديگر گشوده مى‏شد، تا اين كه به علم گذشته و آينده تا روز قيامت آگاه شدم».(11) همچنين در روايت آمده است: «حضرت على (ع) شب تا صبح براى ابن عباس تفسير باء بسم اللَّه را مى‏گفت و فرمود: «لو شئت لا وقرت من تفسير الفاتحه سبعين بعيرا»(12) اگر بخواهى از تفسير فاتحه هفتاد شتر بار مى‏كنم و در جاى ديگر فرمود: «أَنَا تَرجُمان وَحىِ اللَّهِ»(13) من ترجمان وحى الهى مى‏باشم.

رسول خدا نيز درباره آن حضرت مى‏فرمايد: «أَنتَ بابُ عِلمى وَ الإِيمانُ مِخالِط لَحمَكَ وَ دَمَكَ كَما خالَطَ لَحمى وَ دَمى»(14) تو* علم منى… و ايمان با گوشت و خون تو درآميخته، همان سان كه با گوشت و خون من در آميخته است. بنابراين كسى كه اين گونه به كتاب خدا آگاه باشد و قرآن و ايمان با تمام وجود او آميخته باشد، قولاً و عملاً چيزى جز قرآن از او صادر نخواهد شد و اطلاق قرآن ناطق بر او بدين لحاظ درست و صحيح مى‏باشد.

به نقل از مؤسسه آموزشى پژوهشى مذاهب اسلامى، پرسمان.

(1) بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 23، ص 198- 197، ح 29، (مؤسسه الوفا، بيروت) تأويل الايات الظاهره، سيدشريف‏الدين استرآبادى، ص 560- 559، (انتشارات جامعه مدرسين، قم).
000 (2) التوحيد، شيخ صدوق، ص 164، (انتشارات جامعه المدرسين) بحارالانوار، ج 24، ص 198، ح 25، (مؤسسه الوفا، بيروت).
000 (3) الكافى، كلينى (ره)، ج 1، ص 144، ح 1، (دارالكتب الاسلاميه) التوحيد، شيخ صدوق (ره)، ص 152، ح 9، (انتشارات جامعه مدرسين، قم).
000 (4) بحارالانوار، علامه مجلسى، ج 39، ح 5، ص 272، (مؤسسه الوفاء، بيروت).H
(5) همان، ج 79، ص. 199
000 (6) عيون اخبار الرضا (ع)، شيخ صدوق (ره)، ج 1، ص 54، ح 20، (انتشارات جهان).
000 (7) همان، ج 2، ص 121، ح. 1
000 (8) سوره رعد، آيه. 43 كسى كه علم كتاب (و آگاهى بر قرآن) نزد اوست.
000 (9) ينابيع المودّه، القندوزى، ج 1، ص 308، ح 11، (دارالاسوه) شواهد التنزيل، الحاكم الحسكانى، ج 1، ص 405، ح 427، (نشر مجمع احياء الثقافه الاسلاميه).
000 (10) شواهد التنزيل، همان، ج 1، ص 42- 40، ح. 35
000 (11) ينابيع الموده، ج 1، ص 231، ح. 70
000 (12) ينابيع الموده، همان، ج 3، ص 209، باب. 69
000 (13) احقاق الحق، التسترى، ج 4، ص 332، (دارالكتاب الاسلامى، بيروت). به نقل از المناقب المرتضويه، محمدصالح الحنف الترمذى، ص 135، (طبع بمبئى).
000 (14) ينابيع الموده، ج 1، ص 392، ح. 4 /پرسمان.