بر اساس روایات چه زمانی به حمام برویم

وقت حمّام رفتن

1. از امام کاظم عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «روز چهارشنبه به حمّام برويد».[1] 
2. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر زمان اندك غذايى در معده تو باشد به حمّام برو كه حرارت معده را فرو مى‌نشاند وموجب قوّت بيشتر بدن است. وهرگاه معده پر از غذاست حمّام نرو».[2] 
3. در حديث ديگرى مى‌خوانيم كه هرگاه امام صادق عليه السلام قصد حمّام رفتن داشت اندك چيزى مى‌خورد. راوى عرض كرد: مى‌گويند حمّام رفتن با شكم خالى بهتر است. فرمود: «بايد اندك چيزى بخورى كه صفرا را فرو نشاند وحرارت درون بدن را ساكن سازد».[3] 
4. در روايت ديگرى فرمود: «ناشتا حمّام رفتن بلغم را پاك مى‌كند وحمّام رفتن پس از خوردن مقدارى غذا، صفرا وسودا را پاك مى‌سازد».[4] 
5. نيز فرمود: اگر بخواهى به گوشت بدنت اضافه شود، پس از خوردن مقدارى غذا حمّام برو واگر بخواهى از وزن خود كم كنى ناشتا حمّام برو.[5] 

پوشش عورتين

1. در احاديث معتبر آمده است كه هر كس به خدا وروز قيامت ايمان دارد، نبايد بدون لنگ وارد حمّام شود.[6] 
2. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كس با لنگ حمّام رود، خداوند گناهانش را مى‌پوشاند».[7] 
3. در حديث است كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله از چند كار نهى كرد: «غسل كردن در زير آسمان بدون لنگ، بدون لنگ وارد شدن در نهر آب زيرا نهرها ساكنانى از ملائكه دارند، وارد شدن در حمّام بدون لنگ».[8] 
4. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هر كس وارد حمّام شود ونگاه خود را از عورت ديگران بازدارد، خداوند او را از حميم جهنّم حفظ مى‌كند».[9] 

شستن پا به هنگام خروج از حمّام

1. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هرگاه از حمّام بيرون آمدى (قبل از پوشيدن لباس)، آب سرد بر پايت بريز كه درد را از بدنت مى‌كشد».[10] 
2. در حديثى ديگر فرمود: «پس از خارج شدن از حمّام پاها را بشوييد كه درد شقيقه را زايل مى‌كند».[11] 
پوشش سر
1. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هنگام خروج از حمّام عِمامه بر سر ببنديد».[12] 
2. در حديث ديگرى آمده است كه هرگاه امام باقر وامام صادق عليهما السلام از حمّام بيرون مى‌آمدند، در زمستان وتابستان، عِمامه بر سر مى‌بستند ومى‌فرمودند: «اين كار از سر درد جلوگيرى مى‌كند».[13] 

دعاها و اذكار حمّام رفتن

1. در روايتى معتبر آمده است كه امام صادق عليه السلام فرمود: «هنگامى كه در رختكن حمّام لباس را درمى‌آورى بگو: اَللّهُمَّ إنْزَعْ عَنِّي رِبْقَةَ النِّفاقِ وَثَبِّتْني عَلَى الاْيمانِ[14] وهنگامى كه از حمّام خارج شدى به هنگام پوشيدن لباس بگو: اَللّهُمَّ اَلْبِسْنِى التَّقْوى وَجَنِّبْنِى الرَّدى».[15] 

2. از حضرت على عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «هنگامى كه از حمّام خارج شدى كسى كه تو را مى‌بيند بگويد: طابَ حَمّامُکَ وَحَميمُکَ[16] وتو در جوابش بگو: اَنْعَمَ اللهُ بالَکَ».[17] 
3. در حديث ديگرى مى‌خوانيم: «به كسى كه از حمّام بيرون مى‌آيد بگوييد : اَنْقَى اللهُ غُسْلَکَ[18] واو در جواب بگويد: طَهَّرَكُمُ اللهُ».[19] 
4. در حديث است كه روزى امام حسن عليه السلام از حمّام خارج شد. شخصى به آن حضرت عرض كرد: طابَ اِسْتِحْمامُکَ. حضرت او را از گفتن اين جمله منع كرد. وى گفت: طابَ حَمَّامُکَ. حضرت اين جمله را نيز نپسنديد. آن شخص براى بار سوم گفت: طابَ حَميمُکَ. حضرت فرمود: «چنين نگو». گفت: پس چه بگويم؟ فرمود: «بگو: طابَ ما طَهُرَ مِنْکَ وَطَهُرَ ما طابَ مِنْکَ».[20] يعنى خداوند پاكيزه 
ونيكو گرداند به نيكى معنوى به سبب مغفرت گناهان وتوفيق طاعات، آنچه در حمّام از اعضاى بدن تو پاك شده است واز لوث گناهان وجهالت وضلالت آنچه پاكيزه ونيكو است از تو پاك گرداند كه آن دل ونفس وعقل وساير قوا واعضاى شريفه است.
(ظاهرآ نهى حضرت از سه مورد گذشته براى آن است كه در دو مورد اوّل، دعا به شخص نيست بلكه دعا به حمّام است ودر مورد سوم واژه «حميم» به كار رفته كه آب سوزان جهنّم را تداعى مى‌كند. ضمنآ نهى مزبور نهى كراهتى است وبا روايتى كه از حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام گذشت منافاتى ندارد).

[1] . خصال، ج 2، ص 153؛ مكارم الأخلاق، ص 55.
[2] . كافى، ج 6 ، ص 497، ح 5؛ مكارم الأخلاق، ص 53.
[3] . كافى، ج 6 ، ص 497، ح 6.
[4] . طبّ الأئمّه، ص 66.
[5] . كافى، ج 6، ص 499، ح 11.
[6] . كافى، ج 6، ص 497، ح 3؛ كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 60، ح 325.
[7] . ثواب الأعمال، ص 35، ثواب دخول الحمّام بمئزر، ح 1.
[8] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 4، ص 258.
[9] . بحارالأنوار، ج 76، ص 74، ح 15.
[10] . كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 62، ح 232؛ مكارم الأخلاق، ص 52.
[11] . مكارم الأخلاق، ص 55.
[12] . كافى، ج 6، ص 500، ح 17.
[13] . مكارم الأخلاق، ص 55.
[14] . ترجمه: «بار خدايا، ريسمان نفاق ودورويى را از من بركن ومرا بر ايمان ثابت‌قدم بدار».
[15] . ترجمه: «بار خدايا، جامه تقوا را بر من بپوشان ومرا از هلاكت دور گردان». كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1،ص 62، ح 232؛ مكارم الأخلاق، ص 52.
[16] . ترجمه: «خوش باد حمّام وگرمابه‌ات».
[17] . ترجمه: «آسوده خاطر باش». خصال، ج 2، ص 430، ح 349.
[18] . ترجمه: «خداوند شست‌وشويت را پاكيزه گرداند».
[19] . ترجمه: «خداوند شما را پاك گرداند». كافى، ج 6، ص 500، ح 20.
[20] . كافى، ج 6، ص 500، ح 21؛ كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 72، ح 297.

کارهایی که در حمام نباید انجام داد

نبايدها

1. در حديثى از امام صادق عليه السلام آمده است كه حضرت اميرالمؤمنين عليه السلام فرمود : 
«در حمّام بر پشت نخوابيد كه پيه گرده‌ها را آب مى‌كند».[1] 
2. از حضرت على عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «ادرار كردن در حمّام پيام‌آور فقر وپريشانى است».[2] 
3. از حضرت صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «براى پدر ومادر جايز نيست كه به عورت فرزند خود نگاه كنند، همان‌گونه كه براى فرزند جايز نيست به عورت پدر ومادر نگاه كند».[3] 
4. در حديث است كه حضرت رسول صلى الله عليه و آله لعنت كرد كسى را كه در حمّام به عورت ديگرى نگاه كند، يا بدون لنگ به حمّام رود تا ديگران به عورتش نگاه كنند.[4] 
5. در روايتى معتبر آمده است كه روزى امام صادق عليه السلام به حمّام رفت. حمّامى گفت: اگر بخواهيد حمّام را براى شما خلوت كنم. امام عليه السلام فرمود: «نيازى به اين كار نيست، مؤمن كارش سبك‌تر از اين است كه حمّام را براى او قرق كنند».[5] 
6. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «در حمّام بر پهلو نخواب كه پيه گرده‌ها را آب وانسان را لاغر مى‌كند. وموهايت را شانه نكن كه كم‌پشت مى‌شود».[6] 7. در حديثى ديگر فرمود: «مبادا در حمّام موهايت را شانه كنى كه مى‌ريزد ومسواك نزن كه دندان‌ها را مى‌ريزد».[7] 

كارهاى مجاز

1. در حديث است كه از امام باقر عليه السلام پرسيدند: آيا حضرت على عليه السلام از قرآن خواندن در حمّام نهى كرد؟ حضرت فرمود: «نه، زمانى نهى مى‌كرد كه كسى عريان باشد. اگر لنگ بسته باشد اشكالى ندارد».[8] 
2. از امام صادق عليه السلام روايت شده است كه فرمود: «اگر كسى براى رضاى خدا، نه تمرين صدا، در حمّام قرآن بخواند اشكال ندارد».[9] 
3. در روايتى صحيح ومعتبر آمده است كه از امام کاظم عليه السلام پرسيدند: قرآن خواندن وآميزش كردن در حمّام چه حكمى دارد؟ فرمود: «اشكالى ندارد».[10] 
4. در روايتى آمده است كه هرگاه كسى وارد حمّام شد وحرارت بر او غلبه كرد، آب سرد بر خود بريزد تا حرارتش فرو نشيند.[11] 

[1] . كافى، ج 6، ص 500، ح 19.
[2] . خصال، ج 2، ص 277؛ بحارالأنوار، ج 76، ص 74، ح 13.
[3] . كافى، ج 6، ص 503، ح 36.
[4] . همان، دنباله حديث 36.
[5] . كافى، ج 6، ص 503، ح 37؛ كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 65، ح 249.
[6] . كافى، ج 6، ص 501، ح 24.
[7] . علل الشرايع، ج 1، ح 24؛ كتاب من لا يحضره الفقيه، ج 1، ص 64، ح 243.
[8] . كافى، ج 6، ص 502، ح 32.
[9] . همان، ص 505، ح 33.
[10] . همان، ص 502، ح 31.
[11] . مكارم الأخلاق، ص 55.