درمان خانگی افسردگی بعد از زایمان

چند راهکار ساده طب سنتی برای درمان “افسردگی پس از زایمان”

دوره  بارداری مصادف است با جاری شدن خون و حرارت به‌سمت رحم، و پر شدن حرارت در نواحی مرکزی بدن و رحم می‌تواند باعث کاهش اشتها و نیز در صورت وجود حرارت بیش از حد در نواحی مرکزی بدن و رحم منتج به تهوع شود که به آن ویار حاملگی گفته می‌شود‌.

این پدیده تا انتهای زمان بارداری با قوت و قدرت ادامه دارد که برای ادامه حیات نوزاد امری لازم است‌ اما اتفاقی که بعد از بارداری و فارغ شدن زنان اتفاق می‌افتد‌، انحراف این بخارات از سمت رحم و ارگانهای شکمی و حرکت این بخارات به‌طرف سر است.

افزایش بخارات در سر برابری می‌کند با کاهش رطوبت در مغز؛ این کاهش رطوبت و خشکی مغز می‌تواند باعث تغییر فرمی به‌سمت شکنندگی در افکار‌، روان‌پریشی‌، خستگی مفرط یا بیزاری از اطرافیان و تمایلات جدی‌تر نامرغوب روحی در فرد شود‌.

در نوع خاصی از وسواس فکری ما با پدیده افسردگی مواجه هستیم؛ از نظر شباهت‌، این نوع افسردگی ابتدا با وسواس فکری آغاز شده و به‌مرور به‌سمت یک افسردگی کامل اما گذرا حرکت می‌کند.

برای درمان افسردگی پس از زایمان، رعایت و اجرای این تدابیر بسیار راهگشا است:

ــ استنشاق عطر گل نسترن

ــ استفاده از دمنوش بادرنجبویه

ــ بخور سرکه و آب به‌تناسب آب 4 و سرکه 1 (وقتی آب به جوش آمد از روی حرارت برداشته و سرکه را افزوده و حوله‌ای روی سر انداخته و بخور دهند)

ــ رفتن به کوه

ــ خواندن با صدای بلند

ــ پرهیز از حضور در محل‌های عزاداری و غم

ــ کمک به بیمار جهت کاهش فشارهای روحی

ــ پرهیز از توجه بیش از حد در زمان افسردگی

همچنین وجود یک پرستار دلسوز و نگهداری نوزاد در این شرایط، بیشترین کمک را به وضعیت روحی مادر می‌کند‌.

دکتر مهدی فهیمی؛ متخصص طب سنتی

---

 

سطح اختلالات خلقی بعد از زایمان

بارداری و زایمان وقایعی فیزیولوژیک و در اغلب موارد، خوشایند و دوست داشتنی هستند؛ اما گاه با عوارضی همراه می شود که می تواند در صورت بی توجهی، برای روان مادر خطرآفرین باشد. در زمانی که مادر با تولد نوزاد، انتظار تجربه های لذت بخش را در زندگی دارد، با حالات ناشناخته و ناخوشایندی مانند نگرانی و اضطراب، احساس ضعف و ناتوانی، لذت نبردن از وقایع خشنود کننده زندگی، اختلال خواب و اشتها، عدم اعتماد و احساس بی کفایتی به عنوان مادر، مواجه می شود. در این شرایط مادر پس از زایمان، در معرض آسیب های جسمانی و روانی بیشتری قرار دارد.

اختلالات خلقی که پس از زایمان رخ می دهد در 3 سطح غم، افسردگی و روان پریشی شناخته می شود. آن دسته از اختلالات خلقی که 3 تا 6 ماه پس از اولین زایمان اتفاق می افتد به عنوان «افسردگی پس از زایمان» شناخته می شود.

 

13 عامل اصلی افسردگی بعد از زایمان

به طور کلی عواملی که می تواند به فرد این هشدار را بدهد که آیا در معرض ابتلا به افسردگی پس از زایمان است یا خیر، در 13 عنوان جای می گیرد.

1-افسردگی قبل از بارداری، 2-عزت نفس پایین، 3- استرس مراقبت از نوزاد، 4- اضطراب والدین، 5- استرس های زندگی، 6- بارداری پیش بینی نشده، 7- حمایت نشدن های اجتماعی و خانوادگی، 8- سابقه قبلی افسردگی در طول دوران زندگی، 9- خلق و خوی نوزاد، 10- ناراحتی بابت مادر شدن و مسئولیت هایش، 11- نامناسب بودن وضعیت اجتماعی و اقتصادی، 12- آرامش بخش نبودن روابط زناشویی و 13-نداشتن رضایت مندی از زندگی مشترک. در ضمن کیفیت ارتباط مادر افسرده در کودکی با والد خود نیز در ابتلا به افسردگی پس از زایمان تاثیرگذار است.

 

علایم افسردگی بعد از زایمان :

نشانه های تشخیصی برای پی بردن به احتمال افسردگی پس از زایمان می تواند شامل نکاتی این چنینی باشد: مادری که کمتر با نوزاد خود بازی می کند، کمتر با اطرافیان ارتباط برقرار می کند، خود را مادری بی کفایت می داند، به نیازها و سر و وضع ظاهری خود اهمیت چندانی نمی دهد، در ارتباط برقرار کردن با همسر اظهار بی میلی می کند، نگرانی بیش از حدی در رابطه با سلامت نوزاد از خود نشان می دهد، مدام از خستگی و کمبود خواب شکایت دارد و همچنین شکایات جسمانی دارد؛ مثلا به طور مکرر اظهار می کند سردرد یا سرگیجه و حالت تهوع دارد.

درمان افسردگی زایمان,پیشگیری از افسردگی بعد از زایمان

نوزادان با مادران افسرده بسیار تحریک پذیر هستند و فعالیت کمتری دارند

در فکر مادران افسرده چه می گذرد؟
نحوه ارتباط مادر با نوزاد در رشد وی تاثیر بسزایی دارد به طوری که می تواند رشد نوزاد را به تعویق بیندازد. نوزادان با مادران افسرده بسیار تحریک پذیر هستند، فعالیت کمتری دارند و همچنین چهره غمگین تری نسبت به دیگر نوزادان دارند. سوال اساسی این جاست که چه موضوعاتی در فکر و ذهن مادر وجود دارد که وی را تا این حد افسرده و غمگین می کند؟

در پاسخ به این سوال می توان گفت: افکاری که در ذهن مادر بر اساس برداشت های غلط یا در اصطلاح تحریف شده به وجود آمده است و همراه با این افکار احساس غم، یاس و افسردگی در وی بروز می کند؛ مانند این که: «مادرم مثل بی عرضه ها با من برخورد می کند، انگار فقط خودش بچه به دنیا آورده»، «من مادر بی لیاقتی هستم چون نمی توانم از نوزادم درست مراقبت کنم»، «من از عهده نگهداری بچه به تنهایی برنمی آیم چون حتی نمی توانم به گریه بچه ام پایان بدهم»، «تا آخر عمرم باید پای این بچه بسوزم و بسازم»، «شوهرم منتظر بود تا بچه بیاید و من را به این بهانه سرگرم کند. از اول هم به من بی اعتنا بود»، «بارداری باعث شد توازن اندامم به هم بخورد» و «بچه داشتن همه برنامه های زندگی آدم را خراب می کند».

 

درمان افسردگی بعد از زایمان:

برای درمان افسردگی پس از زایمان راهکارهای زیادی وجود دارد که باید پس از شناخت نگرانی ها و ریشه های ایجاد آن، دست به انتخاب راهکار زد؛ بنابراین درمان به تعداد افراد می تواند متعدد و متفاوت باشد. در این جا به یکسری درمان های متداول اشاره می کنیم.

درمان هایی که باید توسط اطرافیان مادر ارائه شود
افزایش باور مادر بر میزان کنترلی که بر وقایع زندگی دارد: وقتی مادر از مسائلی مثل به هم خوردن نظم زندگی با تولد نوزاد، به هم خوردن توازن اندام، تحت تاثیر قرار گرفتن برنامه ریزی های آتی و … شکایت می کند، باید به وی یادآوری شود که وی هنوز هم می تواند با وجود فرزند برنامه های شخصی خود را دنبال کند و راه های متعددی برای نگهداری و مراقبت صحیح از فرزند وجود دارد؛ همچنین برای بازگشت به وزن ایده آل مراقبت ها و ورزش های قبل و بعد از بارداری قابل دسترسی و راهگشا است.

آموزش روش صحیح و نه انتقاد:
برای این که بتوانید به مادر کمک کنید تا بتواند به مرور زمان شیوه های نگهداری و مراقبت از نوزاد را فرابگیرد به وی آموزش دهید. استفاده از جملات انتقادی مثل: «بچه را بده خودم ساکت کنم»، «این طوری که پوشک عوض نمی کنند»، «تو هم با این بچه نگه داشتنت» و … آثار مخرب زیادی خواهد داشت؛ به علاوه با این جملات به مادر این پیام را می دهید که تو ناتوان هستی، تو مادر لایقی نیستی و … به جای انتقاد، شیوه صحیح شیر دادن، خواباندن، تعویض پوشک نوزاد و دیگر مراقبت ها را با صبر و حوصله به وی آموزش دهید.

افسردگی,افسردگی زایمان

آقایان بهتر است در ماه های اولیه پس از تولد نوزاد میزان ساعات حضورشان در خانه را بیشتر کنید

به عنوان شوهر از همسر و به عنوان پدر از نوزادتان حمایت کنید:
توصیه می شود در ماه های اولیه پس از تولد نوزادتان میزان ساعات حضورتان را در خانه بیشتر کنید. در نظر داشته باشید بهانه هایی همچون حضور والدین خود و همسرتان در منزل شما، مهیا بودن امکانات رفاهی مورد نیاز نوزاد و همسرتان و … از نظر روحی و عاطفی برای همسرتان قابل قبول نخواهد بود. همچنین پس از تولد نوزاد، اتاق خود را از همسر و نوزادتان جدا نکنید. به جای شکایت از همسرتان مبنی بر این که تمام هوش و حواسش به نوزاد است، در فعالیت های مراقبتی از نوزاد مشارکت کنید.

کمک هایی که مادر به خود می تواند بکند
* بهتر است پیش از زایمان، برنامه ها و فعالیت هایی را که قصد دارید ادامه دهید برای خود مشخص کنید.

* استفاده از برنامه ورزشی منظم برای تقویت روحیه و همچنین کمک به بازگشت توازن اندام بسیار موثر خواهد بود.

* پس از زایمان برای وفق پیدا کردن با تغییر سبک زندگی و دستیابی به راهکارهای مناسب جهت تطابق با این تغییرات با یک روانشناس در ارتباط باشید.

* هرقدر میزان مطالعات شما در زمینه های مراقبت از نوزاد بیشتر باشد، عملکرد بهتری خواهید داشت. همچنین فراموش نکنید کمک گرفتن از تجارب والدین نیز موثر خواهد بود.

* به بهانه رسیدگی به نوزاد از همسرتان فاصله نگیرید. فرصت هایی را برای باهم بودن فراهم کنید و صحبت هایتان حول محور مسائل شخصی خود، احساسات تان، نگرانی ها و دل مشغولی هایتان و … باشد.

* همان طور که پیش از این نیز اشاره شد به طور حتم درمان های متعدد دیگری نیز وجود دارد که بنا به شرایط افراد، متفاوت خواهد بود.

---

نقش شوهر در پیشگیری از افسردگی بعد از زایمان

برخی از خانم ها که چند روزی از تولد فرزندشان می گذرد ممکن است دچار احساس بی ارزشی، بی حوصلگی و یا کسالت و خستگی بشوند. به این حالت که کاملا طبیعی  است و افسردگی پس از زایمان گفته می شود. نقش پدر فرزند در کم کردن این احساسات منفی مادر بسیار موثر و تاثیر گذار می باشد.

افسردگی  یک هیجان منفی است که در پی غم و ناراحتی مداوم، طولانی و شدید در افراد ایجاد می شود که در وزن، اشتها و خواب این افراد و همچنین خلق و خوی افراد تاثیر منفی می گذارد. افسردگی انواع مختلفی دارد که یکی از آن ها که در بین خانم ها رواج زیادی دارد افسردگی پس از زایمان  است.
افسردگی پس از زایمان

این نوع از افسردگی در خانم ها بعد تولد فرزندشان ایجاد می شود. در این حالت مادر احساس بی حوصلگی، غمگینی، بی علاقگی و حتی اضطراب می کند. ممکن است که در خواب شبانه خود به مشکل برخورد کنند و نتوانند بخوابند. این افراد وظایف و کارهای روزانه خود را به سختی انجام می دهند و احساس می کنند که تمام انرژی هایشان را از دست داده اند. این حالت می تواند منجر به گریه کردن بی دلیل در این دسته از مادران هم بشود.
این حالت عمر کوتاهی دارد و بعد از مدت زمان کوتاهی از بین می رود ولی اگر برخوردی درست و منطقی با این بیماری نشود، ممکن است که افسردگی در فرد باقی بماند.
علت ایجاد غم

با ورود نوزاد و عضو جدید به یک خانواده، تا زمانی که پدر و مادر بتوانند با شرایط جدید خود را سازگار کنند، ممکن است که سختی های زیادی را مجبور شوند تحمل کنند. والدین این فرزند تازه به دنیا آمده مجبورند مدت زمان زیادی را در طول شبانه روز بیدار بمانند و دچار تغییرات در الگوی خوابشان بشوند همچنین تا مدت ها نمی توانند فعالیت های لذت بخش خود را انجام بدهند و یا با دوستانان به تفریح بروند و در کنار این عوامل تغییرات هورمونی نیز در دوران بارداری ، در میزان خلق و خوی مادر تاثیر گذار است.

هرگز برای کمک خواستن دیر نیست

کمک کردن پدر در انجام کارهای نوزاد مثل غذا دادن، تعویض کردن لباس، حمام بردن و … به شدت می تواند به ایجاد روحیه مثبت در مادر کمک کند

اگر شما جزء آن دسته از مادرانی هستید که مبتلا به این اختلال شده اید، نگران نباشید زیرا الان دیگر متوجه شده اید که این اتفاق، اتفاقی است که طبیعی بوده و برای اکثر مادران ممکن است ایجاد شود. هر زمان که متوجه ایجاد این نوع افسردگی در خود شوید می توانید با بالا بردن اطلاعات خودتان و البته کمک همسرتان، از دست این حالت کسل کننده راحت شوید.
عوامل کمک کننده

افسردگی پس از زایمان قابل حل شدن و درمان است. عوامل زیادی می تواند به از بین بردن این اختلال کمک مند.

بالا بردن سطح آگاهی

حتما سعی کنید قبل از بارداری یا تولد فرزند و یا حتی بعد از تولد فرزندتان، به همراه همسرتان به شناخت کامل نسبت به این بیماری برسید. وقتی مادر نوزاد به همراه همسرش     می دانند که دقیقا ممکن است چه اتفاقاتی برای مادر بیافتد و چه هیجاناتی را نشان دهد، مقابله و درمان و حتی سازگار شدن با این بیماری بسیار راحت تر انجام می شود.

از تشخیص بیماری نترسید

اگر متوجه شدید که به این بیماری مبتلا هستید، اصلا نگران نشوید و مطمئن باشید که کاملا طبیعی می باشد و در تمام مادران بعد از تولد نوزادشان ایجاد می شود.
کمک پزشک

اگر بعد از تولد فرزندتان احساس کردید که مبتلا به افسردگی شده اید، در صورت عدم کنترل آن با پزشکتان مشورت نمایید.

 

توجه، محبت و ابراز احساس مثبت همسر

در طول دورانی که مادر نوزاد مبتلا به افسردگی است، میزان توجه همسر و در واقع پدر نوزاد، همچنین نوع محبت کردن و ابراز احساسات مثبت و نوازش کردن همسر می تواند به شدت از میزان افسردگی مادر کم کند.

 

مقابله با بی اشتهایی

 

در این دوران ممکن است با بی اشتهایی مواجه شوید، سعی کنید حتی اگر میل به خوردن غذا ندارید، غذایتان را به طور مرتب میل کنید. رسیدن مواد غذایی مقوی و ویتامین ها می تواند به کاهش افسردگی در شما کمک کند.
خواب و استراحت خود را تنظیم کنید

در کنار خوردن مواد غذایی، خواب منظم و استراحت کافی نیز می تواند در کاهش این بیماری در شما کمک کند. از همسر و یا والدینتان و یا حتی یک دوست بخواهید که مدتی از روز را در کنار شما باشد و در انجام کارهای نوزاد مثل شیر دادن و تعویض پوشک به شما کمک کند تا بتوانید به مدت زمان لازم استراحت کنید.
انجام فعالیت های لذت بخش

مدت زمانی را در طول روز برای انجام دادن کارهای لذت بخش خودتان در نظر بگیرید. حتی اگر زمان زیادی را فرصت نداشتید، هیچ ایرادی ندارد، همین که مدت کوتاهی را برای خودتان وقت می گذارید می توانند به شاد شدن شما کمک کند.
پیاده روی کردن و انجام ورزش های هوازی
افسردگی زایمان عمر کوتاهی دارد و بعد از مدت زمان کوتاهی از بین می رود ولی اگر برخوردی درست و منطقی با این بیماری نشود، ممکن است که افسردگی در فرد باقی بماند.

پیاده روی کردن یعنی تند تند راه رفتن به همراه تنفس عمیق و یا انجام ورزش هایی که حجم بالایی از هوا را وارد ریه های شما می کند نیز می تواند در کاهش این بیماری موثر باشد.

تنفس عمیق و ریلکسیشن

سعی کنید در طول روز 5 نوبت نفس عمیق را انجام بدهید. در هر نوبت 3 الی 5 بار نفس عمیق بکشید. ریلکسیشن نیز می تواند در کنار تنفس عمیق به کاهش بیماری افسردگی پس از زایمان کمک کنند باشد.

خواندن سوره یاسین و دعا و رفتن به مکان های مذهبی

توصیه می کنیم روزانه یک بار سوره یس را بخوانید، آثار فراونی در نشاط روحی دارد. از گوش دادن و خواندن روزانه قرآن غافل نشوید،  خداوند در قرآن می فرماید: «الَّذِینَ آمَنُواْ وَتَطْمَئِنُّ قُلُوبُهُم بِذِکْرِ اللّهِ أَلاَ بِذِکْرِ اللّهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ، همان کسانى که ایمان آورده‏‌اند و دل‌هایشان به یاد خدا آرام می‌‏گیرد، آگاه باش که با یاد خدا دل‌ها آرامش مى‌یابد» یاد خدا مصداق عینی برای درمان افسردگی و ناامیدی است.

به مکان های زیارتی و مذهبی مثل امامزاده ها بروید و از زندگی  و با خدا بودن لذت ببرید. ضمنا حتما در اولین فرصت به فکر مسافرت به مشهد و زیارت امام رضا علیه السلام باشید، صحن و سرای حضرت و حال و هوای آن وصف نشدنی است.

کمک پدر در کارهای عملی مربوط به نوازد

کمک کردن پدر در انجام کارهای نوزاد مثل غذا دادن، تعویض کردن لباس، حمام بردن و … به شدت می تواند به ایجاد روحیه مثبت در مادر کمک کند.
صحبت کردن راجع به احساساتتان

سعی کنید در این مدت راجع به احساسات و افکاری که آنها را تجربه می کنید با یک فرد مطمئن، مشاور، روانشناس، دوست و یا همسر دلسوزتان صحبت کنید. با مادران دیگر صحبت کنید و از ایجاد این عوامل و همچنین چگونگی درمان این بیماری از آن ها سوال بپرسید.

تسنیم(با اضافات)/.