چه کسانی تا ابد در جهنم می مانند
عاقبت جهنميان
يک فرد جهنمى، آيا هميشه در جهنم است؟ يا پس از اينکه سزاى عمل زشت خود را ديد، براى دريافت پاداش خيرات خود وارد بهشت مى شود؟
براساس آيات و روايات، اگر آدمى، در مجموع رو به خدا داشته و مؤمن و دوستدار حضرت رسول اکرم صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليهم السلام باشد، ولى در اينجا خود را از آلودگى ها و تعلّقات پاک نسازد؛ با عذاب ها و فشارهايى رو به رو بوده و چه بسا به طبقات اوليه جهنم خواهد افتاد، تا با اين عذاب ها، تطهير شود و به عالم نور قدم بگذارد [301].
براساس روايتى از امام صادق عليه السلام، انسان ها در قيامت سه دسته اند:
1 . يک دسته، کسانى اند که در عالم حشر ـ آن گاه که مردم درگير مواقف و عوالم حشراند ـ زير سايه خداوند و در جوار قرب حق خواهند بود و نياز به طى آن عوالم و مواقف ندارند؛ چون آن مراحل را در اين دنيا پشت سر نهاده اند.
2 . گروه ديگر انسان هايى اند که بايد از حساب و عذاب و جهنم موقّت بگذرند تا پس از تطهير و تصفيه و در عالم قيامت، به خدا برسند.
3 . عده اى ديگر، کسانى اند که چون روى گردان و فرارى از خدا بوده اند، به قعر جهنم فرو خواهند رفت [302].
بنابراين عده اى مستقيم، وارد بهشت و بهشت ها مى شوند و هرگز از آن خارج نمى شوند؛ عده اى پس از گذر از مواقف ـ از جمله جهنم موقّت ـ وارد بهشت مى گردند و عده اى نيز در جهنم جاودانه، جاى خواهند گرفت.
از معصوم نقل شده است: «مؤمنان گناهکار روزى از جهنم خارج خواهند شد» [303]. اما اگر گناه به گونه اى در او اثر کرده باشد که او را به حدّ کفر رسانده باشد، براساس آيات قرآنى [304] و روايات [305] گرفتار جهنم ابدى خواهد شد [306].
درباره خلود کسانى که به جهنم و يا بهشت وارد مى شوند خداوند مى فرمايد:
«بَلى مَنْ کَسَبَ سَيِّئَةً وَ أَحاطَتْ بِهِ خَطِيئَتُهُ فَأُولئِکَ أَصْحابُ النَّارِ هُمْ فِيها خالِدُونَ. وَ الَّذِينَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ أُولئِکَ أَصْحابُ الْجَنَّةِ هُمْ فِيها خالِدُونَ» [307]؛
«آرى هر کس کسب کند گناهى را و احاطه نمايد بر او خطاى او پس آن گروه اهل آتشند آنان در آن جاويدانند. (احاطه کردن گناه، يعنى گناه بر شخص مستولى شود، مانند کسى که غرق شود در درياى گناه.) و آنان که ايمان آوردند و بجا آوردند کارهاى شايسته را، آنان اهل بهشتند ايشان در آن جاويدانند».
شرط خلود در جهنم، آن است که گناه شخص را احاطه کرده باشد و هيچ ثواب نداشته باشد و شرط راهيابى به بهشت ايمان و اعمال صالح است. اگر کسى در ايمان و اعمال صالح کاستى داشت به مقدار جبران گناهان در سختى هاى مواقف قيامت و جهنم مى ماند و سپس به بهشت راه مى يابد.
البته گناهان متفاوت است بنابر روايات بعضى، از آن ها مانند شرک و کفر و نفاق موجب عذاب ابدى است و اين در صورتى است که صاحب آن بدون توبه واقعى بميرد. بعضى ديگر از گناهان براى مدت مشخصى موجب عذاب مى باشد و بعد با شفاعت اولياء يا لطف و فضل خداى متعال مورد بخشش واقع مى شود.
کسانى که در جهنم مى مانند؛ عبارتند از:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
1. کسى که مؤمنى را عمدا به قتل رساند، [308]
2. کسى که با خدا و رسولش به مبارزه برمى خيزد، [309]
3. کسى که خدا و رسولش را نافرمانى کند و به حدود و احکام الهى تجاوز کند، [310]
4. کافران و تکذيب کنندگان آيات الهى، [311]
5. مرتکبين گناه که آثار گناه سراسر وجودشان را گرفته باشد، [312]
6. مرتدى که کافر از دنيا برود [313].
با وجود اين که براى اين گونه گناهان جاودانگى در جهنم مقرّر شده است ولى در توبه باز است و مرتکبين آن در ارتباط فردى خود با خداى رحمان، به وسيله توبه مى توانند کاملاً پاک شوند و از عذاب نجات پيدا کنند.
حتّى اگر کسى بدون توبه از دنيا رفت و کافر و معاند هم نبود مثل بعضى از مسلمانان، براى هميشه در جهنم نمى ماند. مسلمانى که عناد ندارد بلکه اعتراف به تقصير و گناه خود دارد؛ رحمت خداوند رحيم، حتما شامل او هم مى شود در هر صورت اگر توبه کند و استحقاق عفو و بخشش هم نداشته باشد، همان مقدار عذاب به اندازه ى گناه را هم نمى چشد. [314]
براساس آيات و روايات، اگر آدمى، در مجموع رو به خدا داشته و مؤمن و دوستدار حضرت رسول اکرم صلى الله عليه و آله و اهل بيت عليه السلام باشد، ولى در اينجا خود را از آلودگى ها و تعلّقات پاک نسازد؛ با عذاب ها و فشارهايى روبه رو بوده و چه بسا به طبقات اوليه جهنم خواهد افتاد تا با اين عذاب ها، تطهير شود و به عالم نور قدم بگذارد [315]. [316]
[301]. نگا: بحارالانوار، ج 8، ص 352 و 353، ح 2.
[302]. همان، ج 7، ص 183، ح 31.
[303]. بحارالانوار، ج 8، ص 346.
[304]. نگا: بقره2، آيات 39، 81، 80، 162 و 161؛ مائده (5)، آيه 37؛ يونس (10) آيه 52 و… .
[305]. نگا: بحارالانوار، ج 8، صص 351 ـ 362 و… .
[306]. در باب جهنم و مسائل مرتبط با آن، ر.ک: محمد حسن قدردان قراملکى، جهنم چرا؟
[307]. بقره 2، آيات 82 – 81.
[308]. ر.ک: نساء 4، آيه 93.
[309]. ر.ک: توبه 9، آيه 63.
[310]. ر.ک: نساء 4، آيه 14.
[311]. ر.ک: بقره 2، آيه 39.
[312]. ر.ک: بقره 2، آيه 81.
[313]. ر.ک: بقره 2، آيه 217.
[314]. در اين باره ر.ک: گناهان کبيره، شهيد دستغيب.
[315]. نگا: بحارالانوار، ج 8، ص 352 و 353، ح 2.
[316]. براى مطالعه بيشتر در اين زمينه ر.ک:
الف. معاد و جهان پس از مرگ، آيت اللّه مکارم.
ب. کلم الطيب، آيت اللّه طيب.
ج. معادشناسى، ج 10، آيت اللّه طهرانى.
منبع: هدانا برگرفته از پرسمان، فرجام شناسی/ مؤلف محمدرضا كاشفى
ویژه نامه اعتقادات و پاسخ به شبهات
واقعا مفید بود.
ان شاء الله که خداوند از سر تقصیرات همه مان بگذرد و مهمتر آن که در این دنیا بیدار شویم و نعوذ بالله آنطور نشود که روزی بیدار شویم که کار از کار گذشته باشد.
اللهم عجل لولیک الفرج و العافیه و النصر
خیلی مطلب آموزنده و جالبی بود .امیدوارم در وجودم تاثیر گذاشته باشد.