مقایسه جریان ذبح اسماعیل و امام حسین علیه السلام

بنا به آن چه روايتى از امام رضا (ع) آمده است: «هنگامى كه خداوند حضرت ابراهيم (ع) را امر نمود كه به جاى ذبح اسماعيل قوچى را كه بر او فرستاده بود قربانى كند، حضرت ابراهيم آرزو داشت كه فرزندش را قربانى كند و دوست مى داشت كه به جاى آن به ذبح گوسفند مأمور نمى شد به جهت آن كه بر قلب او وارد شود آن چه بر قلب پدر در مرگ عزيزترين فرزند وارد مى شود تا به اين وسيله به درجات بالاى صبركنندگان بر مصيبت برسد، خداوند در اين هنگام به حضرت ابراهيم (ع) وحى كرد: اى ابراهيم محبوب ترين خلق من نزد تو چه كسى است؟

 

حضرت ابراهيم عرض كرد خداوندا خلقى را كه محبوب تر باشد نزد من از محمد (ص) خلق نكرده اى. خداوند به او وحى كرد: او را بيشتر دوست مى دارى يا خودت را؟ عرض كرد: او را از خودم بيشتر دوست دارم. خداوند فرمود: فرزند او را بيشتر دوست مى دارى يا فرزند خودت را، عرض كرد: فرزند او را. خداوند فرمود كشته شدن و ذبح فرزند او را از روى ظلم به دست دشمنانش بيشتر دل تو را به درد مى آورد يا ذبح فرزندت را به دست خودت در راه اطاعت من. عرض كرد: پروردگارا بلكه ذبح او به دست دشمنانش بيشتر قلب مرا به درد مى آورد. خداوند فرمود: اى ابراهيم گروهى كه گمان مى كنند از امت محمد (ص) هستند حسين (ع) فرزند او را پس از او به ظلم و عدوان به مانند گوسفندى مى كشند و به اين وسيله مستوجب سخط من مى شوند ابراهيم از اين مصيبت جزع نمود و قلبش به درد آمد و شروع به گريه كرد خداوند به او وحى كرد: اى ابراهيم من جزع تو بر فرزند اسماعيل را در صورت ذبح فدا كردم به جزعت بر حسين (ع) و كشته شدن او و به اين وسيله بالاترين درجات صبركنندگان بر مصيبت را به تو عطا كردم و اين است [يعنى اشاره به اين مطلب است‏] قول خداوند عز وجل و فديناه بذبح عظيم».

(1)

آنچه در اين آيه است وجهى و يا باطنى از اين آيه است كه منافاتى با ظاهر آيه ندارد كه اشاره است به فدا شدن اسماعيل به قوچى كه از بهشت نازل شده بود و عظيم بودن آن به جهت بهشتى بودن آن و اين كه خداوند آن را عوض اسماعيل قرار داده بوده است.

(1) عيون اخبار الرضا (ع)، 187/ 2 /پرسمان.