رابطه بین سنت و مستحب چیست

آيا بين سنت و مستحب رابطه تساوى منطقى بوده؟ (همراه با ذكر منبع معتبر)

پاسخ به نكاتى توجه كنيد:

1- از ديدگاه واژه ‏شناسى، سنت به معناى روش و طريق است. خواه روش و طريق پسنديده و خواه روش و طريق ناشايست.

روايت نبوى زير، به معناى لغوى سنّت اشاره دارد: مَنْ سَنَّ سُنَّهً حَسنهً كانَ لَهُ أَجرُها وَأجرُ مَنْ عَمِلَ بِها إلى يَوْمِ القيامهِ وَمَنْ سَنَّ سُنَّهً سَيِّئَهً كانَ عَليهِ وِزْرُه ا وَوِزْرُ مَنْ عَمِلَ بِه ا إلى يَومِ القِى امَهِ. هر كس روشى شايسته را بنيان نهد، پاداش آن عمل نيك و پاداش هر كس كه تا قيامت بدان روش عمل كند، نصيب او مى‏گردد و هر كس طريقه‏اى ناپسند را بنيان نهد، جزاى آن عمل ناپسند و عقاب هر كس كه تا قيامت بدان عمل كند، بر عهده او خواهد بود

2- واژه «سنت»، در روايات و در بيان عالمان دين افزون بر معناى لغوى، در چهار معناى ديگر نيز به كار رفته و به اصطلاح تبديل شده است.

3- يكى از معانى اصطلاحى سنت معنايى است كه در برابر بدعت است.

در اين معنا سنت، سخن يا عملى پسنديده است كه از جانب پيامبر (صلى الله عليه و آله) و امام معصوم انجام شده است: «ما يُصدَرُ مِن النبى (صلى الله عليه وآله) أو مطلقِ المعصومِ مِنْ قَولٍ أو فعلٍ أو تَقريرٍ.» بنابراين، هر سخن، عمل يا ترك عملى كه به معصوم مستند و از او صادر شده باشد، سنت به شمار مى‏رود. برخى روايات و سخنان عالمان به اين معنا اشاره دارد: جاء رجل إلى أمير المؤمنين (عليه السلام) فقال: أخبرنى عن السنه والبدعه. فقال أمير المؤمنين (عليه السلام): السنه ما سنّ رسول الله (صلى الله عليه وآله) والبدعه ما حدث من بعده. اميرالمؤمنين (عليه السلام) در پاسخ به معناى سنت و بدعت فرمود: سنت عملى است كه رسول خدا (صلى الله عليه و آله) بنيان نهاده باشد و بدعت، عملى است كه پس از ايشان، و به نام دين، پديد آمده باشد. امام سجاد (عليه السلام) نيز فرمودند: إنَّ أفضَلَ الأعمالِ ما عُمِلَ بالسنّهِ وإنْ قَلَّ. بهترين كارها عملى است كه مطابق با سنت باشد، اگرچه اندك باشد.

3- بنا بر معناى سنت در اصطلاح كه عبارت از قول و فعل و تقرير معصوم ج‏ع- است نسبت سنت با مستحب از ميان نسبت هاى چهار گانه منطقى تساوى نمى باشد زيرا سنت به اين معنا اعم از مستحب است و شامل واجب و مستحب و حتى مباح نيز مى باشد و مى توان گفت رابطه ميان اين دو عموم و خصوص مطلق است يعنى هر مستحبى سنت است ولى هر سنتى مستحب نمى باشد.

4- د اين مورد مى توانيد به كتاب هاى اصول فقه، مبحث حجيت، بحث سنت مراجعه نماييد. كتاب اصول فقه مرحوم مظفر در اين مورد كتاب مناسبى است. پرسمان.