حیا زن در روایات

آيا بين زن و مرد تفاوت در حيا نيز وجود دارد يا اينكه مساوى هستند؟

واژه «حيا» و استحيا در لغت به معناى شرمسارى، خجلت، حشمت، انقباض و امتناع از انجام كار زشت استعمال شده است. 1

در اصطلاح عبارت است از ملكه نفسانى كه موجب حفظ نفس از كارهاى زشت و خلاف ادب مى شود تا مورد سرزنش قرار نگيرد. 2

در باره حيا و تفاوت آن در زنان با مردان در روايتِ معصومين (عليهم السلام) به نكات قابل توجهى اشاره شده است. اصبغ بن نباته از اميرمؤمنان (نقل ميكند كه حضرت فرمودند:

اگر خداوند متعال به اندازه اجزاى شهوتشان در آنان (زنان) حيا قرار نداده بود به هر مردى نه زن در مى اويخت. 3

هم چنين در روايت ابى بصير از امام صادق (عليه السلام) آمده بود: زنان از نظر لذت (جنسى) 99 برابر بر مردان برترى داده شده اند اما خداوند حيا را بر آنان مسلط كرده است. 4

نيز روايت هاى ديگرى كه مى فرمايد: هرگاه دوشيزه، خون حيض ببيند يك جزء از حياى او از بين مى رود و چون شوهر كند جزء ديگرى رخت برمى بندد و چون بكارتش زايل شود، سومين جزء از ميان مى رود و زمانى كه وضع حمل كند، جزء چهارم و پنج جزء ديگر باقى مى ماند پس در اين هنگام اگر دامنش آلوده شد، همه حيايش از دست مى رود و اگر پاكدامن باقى ماند و عفت ورزيد، پنج جزء ديگر برايش باقى مى ماند. 5

از اين روايات استفاده مى شودكه اولا حياى زنان با مردان متفاوت است و ديگر اينكه يكى از عوامل حفظ زنان در برابر هجوم نيروى شهوت، حياى فراوانى است كه خداوند در آنان قرار است.

1 محمد معين، فرهنگ فارسى، ذيل واژه على‏اكبر دهخدا، فرهنگ دهخدا، ذيل واژه ابن منظور، لسان العرب، ذيل واژه و احمد بن محمد فيومى، مصباح المنير، ذيل واژه.

2 «الحياء ملكه للنفس توجب انقباضها عن القبيح وانزجارها عن خلاف الادب خوفا من اللوم». (محمدباقر مجلسى، بحارالانوار، ج 71، ص 329).

3 كلينى، همان، ج 5، ص. 338

4 همان، ص 339، روايت. 5

5 صدوق، خصال، ج 2، ص 513، باب العشره و محمدباقر مجلسى، همان، ج 103، ص. 245 /پرسمان