حکم مالی که پیدا می کنیم چیست +کلیپ تصویری
احکام مالی که انسان آن را پیدا میکند
حکم مالی که پیدا می کنیم چیست
فهرست این نوشتار:
مطابق نظر آيت الله خامنه اي
سوال: اگر انگشتری را پیدا کنیم و برداریم وظیفه ی ما چیست ؟
پاسخ : مالى كه انسان پيدا مىكند اگر قيمتش كمتر از درهم باشد تملك آن در همان حال بدون تعريف و فحص از مالكش جايز است.
هرگاه چيزى كه پيدا كرده نشانهاى دارد كه به واسطه آن مىتواند صاحبش را پيدا كند، در صورتى كه قيمت آن چيز به 12.6 نخود نقره سكه دار برسد بايد اعلان كند، و چنانچه به نحوى که در رساله‌هاي عمليه مذکور است اعلان كند و صاحب مال پيدا نشود مىتواند آن را براى خود بردارد به قصد اين كه هر وقت صاحبش پيدا شد عوض آن را به او بدهد، يا براى او نگهدارى كند كه هر وقت پيدا شد به او بدهد، ولى احتياط مستحب آن است كه از طرف صاحبش صدقه بدهد.
اگر انسان در بين سالى كه اعلان مى كند از پيدا شدن صاحب مال نااميد شود احتياط واجب آن است كه آن را صدقه بدهد.
منبع استفتاء سایت هدانا از دفتر مقام معظم رهبری.
احکام اشیا پیدا شده
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
اموال رها شده در مجتمع ها و اماکن عمومی [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :در مجتمع مسکونی ما که حدود دویست خانه هستند گاهی وسایل مانند چهارپایه یا حتی قالی در محوطه رها می شود آیا می توان بعد از اعلام عمومی و پیدا نشده صاحبش در منافع عموم همان مجتمع استفاده کرد؟
پاسخ :هرگاه یقین دارید اعراض کرده اند مانعی ندارد و الا باید به فقراء بدهید.
استفاده از کفشی که جای کفش برده شده جامانده [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :کفش هایم را در مسجد اشتباها برده بودند و کفشی دیگر که مشابه به آن بود را باقی گذاشته اند آیا می توانم از آنها استفاده کنم؟
پاسخ :هرگاه کفش کسى را ببرند و کفش دیگرى به جاى آن بگذارند، چنانچه بداند کفشى که مانده مال کسى است که کفش او را برده و این کار عمداً انجام شده و دسترسى به آن شخص نیست، مىتواند آن را به جاى کفش خود بردارد و چنانچه دسترسى به حاکم شرع دارد از او اجازه بگیرد و هرگاه قیمت آن از کفش خودش بیشتر باشد باید هر وقت صاحب آن پیدا شد زیادى قیمت را به او بدهد واگر از پیدا شدن او مایوس شود زیادى را از طرف صاحبش صدقه مىدهد، ولى اگر یقین دارد یا احتمال مىدهد کفشى که مانده مال کسى نیست که کفش او را برده، چنانچه از پیدا کردن صاحب آن مایوس باشد باید آن را صدقه دهد.
استفاده از کفش های جا مانده در اماکن عمومی [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :برخى اوقات در مساجد یا اماکن عمومى کفشها جا به جا مى شود، استفاده از کفش هاى بجا مانده چه صورت دارد؟
پاسخ :در صورتى که یقین به رضایت صاحبان آن داشته باشد اشکال ندارد. در غیر این صورت، اگر کفشى را که برده اند قیمتش مساوى یا بیشتر از کفشى باشد که به جا گذارده اند، مى توان به عنوان تقاص برداشت. و اگر کفش به جا مانده قیمتش بیشتر باشد، باید معادل مقدار اضافى را به شخص فقیرى پرداخت کرد.
پیدا کردن مال فاسد شدنی [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :میوه و یا غذای فاسد شدنی پیدا کرده ام آیا می توانم آن را برای خود بردارم؟
پاسخ :هرگاه مالى پیدا کند که اگر بماند فاسد مىشود مانند بسیارى از غذاها و میوهها باید تا مدّتى که فاسد نمىشود آن را نگه دارد، بعد قیمت کند و خودش آن را مصرف نماید یا بفروشد و پولش را نگه دارد و اگر صاحب آن پیدا نشد از طرف او صدقه دهد و احتیاط مستحبآن است که اگر دسترسى به حاکم شرع دارد از او اجازه بگیرد.
تصرف در مال پیدا شده جهت رساندن به صاحبش [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :شخصى، کیف جیبى را که داراى پول و کارت شناسایى بود پیدا کرد، آیا این شخص مى تواند از این پول، مقدارى براى فرستادن کیف به صاحبش از طریق پست خرج کند؟
پاسخ :چنانچه مخارج مختصرى است خودش بر عهده بگیرد امّا اگر مخارج سنگینى دارد و هیچ راهى براى رساندن به صاحبش جز صرف این مخارج نیست مى تواند از آن پول بردارد.
حکم وسایل امانت داده شده در صورت عدم مراجعه صاحبش [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :برادر بنده مشغول خدمت مقدّس سربازى است. یکى از دوستان او پاى خودش را با گلوله مى زند، او را به بیمارستان مى برند، تمام وسایلش را به برادرم تحویل مى دهند، وقتى که او در بیمارستان بود برادرم به مرخّصى مى رود، در حین مرخصى، آن آقا به عللى از خدمت سربازى معاف مى شود و مى رود، وقتى که برادرم برمى گردد آن آقا رفته بود و وسایل او در دست برادرم مانده است، آن وسایل چه حکمى دارد؟
پاسخ :تصرّف در آنها جایز نیست، بلکه باید از او جستجو کند و کلّیّه آن وسایل را به صاحبش برساند و اگر از پیدا شدن او مایوس شد به شخص نیازمندى بدهد.
حکم کبوتری که از پارک گرفته شده است [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :برادرم کبوتر با ارزشى را در پارک گرفته، و به خانه آورده است. اکنون آن کبوتر با کبوتر بنده جفت شده، و بچّه دار شده اند. لطفاً بفرمایید: الف) کبوتر مذکور حلال است، یا حرام؟ ب) در صورت حرام بودن، چه کنم تا حلال شود؟ ج) بچّه هاى بجا مانده از این کبوتر چگونه اند؟
پاسخ :الف) در صورتى که کبوتر صاحبى نداشته، یا مشکوک است، گرفتن آن اشکال ندارد. ب) اگر قرائن نشان مى دهد که صاحبى دارد، باید صاحبش را پیدا کنید، و چنانچه مایوس شدید، معادل قیمت آن را به شخص نیازمندى بپردازید. ج) در صورتى که کبوتر شما ماده است، جوجه متعلّق به خود شماست.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
تکلیف شیء گمشده بعد از یک سال اعلان [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :در صورتی که بعد از اعلان به مدت یک سال از صاحب چیز گمشده خبری نشود تکلیف چیست؟
پاسخ :هرگاه تا یک سال اعلان کند و یا در محل اعلانشده نگهدارى شود و صاحب مال پیدا نشود، پیداکننده مخیّر است یکى از چهار کار را انجام دهد: 1- آن را براى خود بردارد به قصد اینکه هر وقت صاحبش پیدا شد اگر آن مال موجود نیست، عوض آن را به او بدهد. 2- به صورت امانت براى او نگهدارى کند. 3- از طرف صاحبش صدقه در راه خدا بدهد. 4- آن را به حاکم شرع بسپارد و احتیاط مستحب صدقه دادن یا سپردن به حاکم شرع است.
حکم استفاده از اموال ضبط شده توسط مدرسه [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :در مدرسه علمیه ی ما قانون است اموال اشخاصی که دربی نظمی مدرسه نقش دارند وصاحبان اموال یا مشخص نیستند یا مشخص هستند ولی طبق شرایطی مصادره می شوند، چنین اموالی را در محل عمومی اعلام می کنند، مدیر یا نماینده ی مدرسه هم گفتند:هرکس می خواهد می تواند ازاین اموال استفاده کند و اشکالی ندارد. آیا استفاده از این وسایل اشکال دارد یانه؟ اگر صاحب مال نهی ازبردن و استفاده کردن بکندوظیفه ما چیست؟
پاسخ :در صورتی که صاحبش به هیچ وجه شناخته نشود مانعی ندارد ولی اگر صاحبش شناخته شده است باید به او تکلیف کنند که وسایل را ببرد.
برداشتن مشابه وسیله گمشده خود از بین وسایل مجهول المالک [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :در آموزشگاه امتحان خیاطی داشتیم بعداز امتحان خط کشم گم شد از طرفی چند تا خطکش اضافی بدون اینکه کسی سراغی ازشون بگیره اونجا بود منم در عوض خط کشم یکیشو برداشتم آیا دینی به گردنمه؟
پاسخ :جایز نیست مگر این که یقین کند صاحب خط کشی که بر می دارد خط کش او را برده باشد.
استفاده از قرآن پیدا شده [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :قرآن پیدا شده در آب روان چه حکمی دارد؟
پاسخ :اگر صاحب آن را نشناسید می توانید از آن استفاده کنید.
استفاده از مال پیدا شده در حرم مکه [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :آیا میتوانم مالی که در حرم مکه پیدا کردهام برای خود بردارم؟
پاسخ :احتیاط واجب آن است که اگر در حرم مکّه مالى که قیمت آن به اندازه یک درهم یا بیشتر است پیدا کند آن را برندارد.
پیدا کردن چیزی که استفاده از آن حرام است [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :پاکت سيگاري که در تاکسي ديده شده ومسافر جا گذاشته چه حکمي دارد ميشود استفاده کرد؟
پاسخ :پاکت را از بین ببرید
پیدا کردن و استفاده از پسماند ابزار ساختمانی [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :افرادى که در خدمات شهرى (شهردارى) شهرها کار مى کنند اشیایى مانند لامپ و غیره پیدا مى کنند که با کمى خرج قابل استفاده مى شود، به طور کلّى نسبت به اشیایى که پیدا مى شود مانند قراضه آلومینیوم، آهن، پلاستیک، کفش وغیره چه وظیفه اى دارند؟
پاسخ :اگر صاحبان این اشیا آنها را به دور انداخته اند اشکالى ندارد.
مصرف مال پیدا شده برای ساختن مسجد [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :آیا مال پیدا شده را، در صورتى که از یافتن صاحب آن مأیوس شدیم، مى توانیم در امورات مسجد صرف کنیم؟
پاسخ :مى توانید آن را تملّک کنید و سپس به مسجد بدهید، یا به نیازمندان صدقه داده شود.
حیوان گمشده در بیابان [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :یک حیوانى همراه حیوانات کسى از بیابان مى آید، بعد از یک سال که مالک حیوان پیدا نشده آن را ذبح مى کنند و مردم گوشت آن را مى خورند، حکم کسانى که از این گوشت استفاده کرده اند را در دو صورت علم و جهل به مجهول المالک بودن حیوان، بیان فرمایید.
پاسخ :هرگاه کسى حیوان گمشده اى را پیدا کند، باید یک سال از صاحب آن سراغ بگیرد، اگر پیدا نشد، مى تواند آن را از طرف صاحب اصلى آن در راه خدا صدقه بدهد یا خودش بردارد به نیّت این که اگر صاحبش پیدا شد عوض آن را بدهد و اگر مجهول المالک باشد باید با اجازه حاکم شرع آن را به مستحقّین داد.
سپرده گذاری مال پیدا شده [استفاده از اموال پیدا شده ]
پرسش :شخصی مقداری پول پیدا کرده است : الف : آیا می تواند در بانک چه به صورت سپرده یا قرض الحسنه قرار بدهد؟ ب : چنانچه ترس از تلف شدن آن را داشته باشد مثلا بترسد از دزیده شدن آن، آیا در این صورت میتواند سپرده نماید؟ ج : چنانچه سپرده کردن و گذاشتن در بانک جایز باشد تا چه مدت می تواند این کار را ادامه بدهد؟ د : اگر پول را سپرده نماید، سود آن متعلق به چه کسی می باشد؟
پاسخ :الف : نمی تواند آن را سرمایه گذاری نمایند و باید به وظیفه ی خود عمل نماید. ب : در فرض سوال مجاز به انجام این کار می باشد. ج : انجام این کار تا یکسال جایز می باشد. د : سود نیز تابع اصل پول می باشد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی.
احکام مالی که انسان آن را پیدا میکند
مسأله ۲۵۸۲ ـ مال گم شده اگر حیوان نباشد، و انسان آن را پیدا کند و نشانه‌ای نداشته باشد که به واسطه آن صاحبش معلوم شود، چه قیمت آن کمتر از یک درهم (۱۲٫۶ نخود نقره سکه‌دار) باشد چه نباشد، میتواند آن را برای خود بردارد، ولی احتیاط مستحب آن است که آن را از طرف صاحبش به فقراء صدقه بدهد، و از این قبیل است پولی که علامت ندارد، ولی اگر مقدار و خصوصیت زمان و مکان علامتی برای پول باشد باید آن را اعلان کند همچنان که در مسأله بعدی خواهد آمد.
مسأله ۲۵۸۳ ـ هرگاه چیزی را که پیدا کرده نشانه‌ای دارد که به واسطه آن میتواند صاحبش را پیدا کند، اگرچه بداند صاحب آن کافری است که اموالش محترم است، در صورتی که قیمت آن چیز به مقدار یک درهم برسد، باید از روزی که آن را پیدا کرده تا یک سال در محل اجتماع مردم اعلان کند، و اگر قیمت آن از یک درهم کمتر باشد احتیاط واجب آن است که آن را از طرف صاحبش صدقه بدهد، و هر وقت صاحبش پیدا شد، چنانچه به صدقه دادن راضی نشود، عوض آن را به او بدهد.
مسأله ۲۵۸۴ ـ اگر انسان خودش نخواهد اعلان کند، میتواند به کسی که اطمینان دارد بگوید، که از طرف او اعلان نماید.
مسأله ۲۵۸۵ ـ اگر تا یک سال اعلان کند و صاحب مال پیدا نشود، در صورتی که آن مال را در غیر حرم مکه پیدا کرده باشد میتواند آن را برای صاحبش نگهداری کند که هر وقت پیدا شد به او بدهد، و در این مدت استفاده از آن با حفظ عین آن اشکال ندارد، و میتواند آن را از طرف صاحبش به فقراء صدقه بدهد، و احتیاط واجب آن است که آن را برای خود برندارد، و اگر آن مال را در حرم پیدا کرده باشد احتیاط واجب آن است که آن را به فقراء صدقه بدهد.
مسأله ۲۵۸۶ ـ اگر بعد از آنکه یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد، مال را برای صاحبش نگهداری کرد و از بین رفت، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی نکرده و تعدّی یعنی زیاده‌روی هم ننموده، ضامن نیست، ولی اگر از طرف صاحبش صدقه داده باشد، صاحبش مخیر است بین آنکه به صدقه راضی شود، یا عوض مالش را مطالبه کند، و ثواب صدقه برای تصدّق کننده باشد.
مسأله ۲۵۸۷ ـ کسی که مالی را پیدا کرده، اگر عمداً به دستوری که گفته شد اعلان نکند، گذشته از اینکه معصیت کرده است، چنانچه احتمال دهد که اعلان مفید باشد باز هم واجب است اعلان کند.
مسأله ۲۵۸۸ ـ اگر دیوانه، یا بچه نابالغ چیزی را پیدا کند که نشانه‌دار باشد و قیمت آن به مقدار یک درهم برسد، ولیّ او میتواند اعلان نماید ـ بلکه واجب است که اعلان نماید اگر آن چیز را از بچه یا دیوانه گرفته باشد ـ و اگر یک سال اعلان کرد و صاحب مال پیدا نشد باید به آنچه در مسأله (۲۵۸۵) گفته شد عمل نماید.
مسأله ۲۵۸۹ ـ اگر انسان در بین سالی که اعلان میکند، از پیدا شدن صاحب مال ناامید شود باید ـ با اذن حاکم شرع بنا بر احتیاط واجب ـ آن را صدقه بدهد.
مسأله ۲۵۹۰ ـ اگر در بین سالی که اعلان میکند، مال از بین برود، چنانچه در نگهداری آن کوتاهی کرده، یا در آن تصرف کرده است، عوض آن را برای صاحبش ضامن است و باید اعلان را ادامه دهد، و اگر کوتاهی نکرده و تصرف هم ننموده است، چیزی بر او واجب نیست.
مسأله ۲۵۹۱ ـ اگر مالی را که نشانه دارد و قیمت آن به یک درهم میرسد در جایی پیدا کند که معلوم است به واسطه اعلان، صاحب آن پیدا نمیشود، باید از روز اوّل آن را از طرف صاحبش به فقراء ـ با اذن حاکم شرع بنا بر احتیاط واجب ـ صدقه بدهد، و نباید صبر نماید تا سال تمام شود.
مسأله ۲۵۹۲ ـ اگر چیزی را پیدا کند و به خیال اینکه مال خود اوست بردارد، بعد بفهمد مال خودش نبوده، احکامی که در مسائل گذشته گفته شد بر آن جاری است.
مسأله ۲۵۹۳ ـ چیزی را که پیدا کرده باید به‌طوری اعلان کند که اگر صاحب آن بشنود احتمال دهد که آن چیز مال اوست، و این امر به حسب اختلاف موارد فرق میکند، مثلاً گاهی همین‌قدر کافی است که بگوید: چیزی پیدا کردهام، ولی در بعضی موارد باید جنس آن را نیز تعیین کند مثلاً بگوید: قطعه‌ای طلا پیدا کردهام، و در بعضی موارد باید بعضی از خصوصیات را اضافه کند مثلاً بگوید: گوشواره‌ای طلا پیدا کردهام، ولی در هر صورت باید تمام خصوصیات را نگوید تا متعین نشود، و باید در جایی اعلان کند که احتمال بدهد خبر به صاحبش میرسد.
مسأله ۲۵۹۴ ـ اگر کسی چیزی را پیدا کند و دیگری بگوید مال من است و نشانه‌های آن را بگوید، در صورتی باید به او بدهد که اطمینان داشته باشد مال اوست، و لازم نیست نشانه‌هایی را که بیشتر اوقات صاحب مال هم ملتفت آنها نیست بگوید.
مسأله ۲۵۹۵ ـ اگر قیمت چیزی که پیدا کرده است به یک درهم برسد، چنانچه اعلان نکند و در مسجد یا جای دیگری که محل اجتماع مردم است بگذارد و آن چیز از بین برود، یا دیگری آن را بردارد، کسی که آن را پیدا کرده ضامن است.
مسأله ۲۵۹۶ ـ هرگاه چیزی را پیدا کند که تا یک سال نمیماند، باید تا آخرین زمانی که باقی میماند ـ البته با حفظ تمام خصوصیاتی که در قیمتش دخالت دارند ـ آن را حفظ کند، و احتیاط واجب آن است که در طی این مدت او را اعلان کند، و چنانچه صاحبش پیدا نشد میتواند قیمت آن را معین کند و برای خود بردارد، و میتواند بفروشد و پولش را نگهدارد، و در هر دو صورت باید اعلان را ادامه دهد، و اگر صاحبش پیدا شد قیمت آن را به او بدهد، و اگر تا یک سال صاحبش پیدا نشد باید به آنچه در مسأله (۲۵۸۵) گفته شد عمل نماید.
مسأله ۲۵۹۷ ـ اگر چیزی را که پیدا کرده، موقع وضو گرفتن و نماز خواندن همراه او باشد، و ضو و نمازش باطل نمیشود، حتی اگر نخواهد آن را به صاحبش تحویل دهد.
مسأله ۲۵۹۸ ـ اگر کفش او را ببرند و کفش دیگری بجای آن بگذارند، چنانچه بداند کفشی که مانده مال کسی است که کفش او را برده و راضی است که کفشش را عوض کفشی که برده است بردارد، میتواند بجای کفش خودش بردارد، و همچنین است اگر بداند که کفش او را به طور ناحق و ظلم برده است، ولی در این فرض باید قیمت آن از کفش خودش بیشتر نباشد، و الاّ حکم مجهول‌المالک نسبت به زیادی قیمت جاری است، و در غیر این دو صورت حکم مجهول‌المالک بر آن کفش جاری خواهد بود.
مسأله ۲۵۹۹ ـ اگر مالی که در دست انسان است مجهول‌المالک باشد ـ یعنی صاحب آن معلوم نباشد ـ و گمشده بر آن مال صدق نکند، در صورتی که اطمینان داشته باشد که مالک آن راضی به تصرف او در آن میباشد، جایزاست به هر طوری که میداند او راضی است در آن تصرف کند، وگرنه لازم است از صاحب آن تا زمانی که احتمال یافتنش را میدهد، جستجو نماید، و پس از یأس از پیدا شدن صاحبش باید آن مال را به فقیر صدقه بدهد، و احتیاط واجب آن است که با اجازه حاکم شرع باشد، و همچنین میتواند با اجازه او قیمتش را صدقه بدهد، و اگر بعداً صاحبش پیدا شود، چنانچه راضی به صدقه دادن نشود، ـ بنا بر احتیاط واجب ـ باید عوض آن را به او بدهد. توضيح المسائل آيت الله سيستاني.
۶پرسش: اگر احتمال داده شود که وسائل کشتی شکسته هائی که در کنار ساحل پیدا می شود مورد اعراض قرار گرفته آیا می شود آنرا برداشت ؟
پاسخ: اگر برنداشتن موجب تلف باشد می توانید بردارید ولی باید از صاحبش جستجو کنید ، مگر اینکه احتمال یافتنش نباشد . و به هر حال اگر مأیوس شدید می توانید قیمت آنرا صدقه بدهید ولی صدقه دادن به خودش یا قیمتش باید با اجازه حاکم شرع باشد .
۱۰پرسش: اگر تخم اردک یا مرغ در زمین خود ببیند و بداند که متعلق بخود نیست و علامتی هم ندارد می توان آنرا استفاده نمود یا خیر ؟
پاسخ:
اگر علامتی ندارد که انرا معرفی کند می تواند برای خود بردارد ولی بهتر است آن را به فقیری صدقه بدهد .
استفتائات آیت الله سیستانی.
سلام علیکم
۱۲.۶ نخود نقره سكه دار هست و معادل آن را باید از طلافروش ها یا دفتر رهبر به روز سوال فرمایید.
وفقکم الله لکل الخیر
سلام من توی خوابگاه دانشجویی م یک مهر نماز پیدا کردم چند وقته که روی یک میز هستش و کسی اونو بر نمیداره من میتونم اونو بردارم و بجاش مقداری پول صدقه بدم به نیت صاحب اون؟ توی خوابگاه جمعیت زیادی هستن و من نمیتونم از همه بپرسم پس باید چیکار کنم با توجه به اینکه قیمت یک مهر هم کمتر از ۵۰۰ تومن هستش!لطفا راهنماییم کنید!
سلام علیکم
چون در خوابگاه هست همانجایی که بوده قرار بدهید. بهتر هست که استفاده نکنید. در این زمینه می توانید از دفتر مرجعتان استفتاء نمایید و با اجازه آنها پول را صدقه بدهید.
وفقکم الله لکل الخیر
سلام من یه دستبند پیدا کردم نمیدونم مال کیه دنبال صاحبشم نرفتم میخوام بدونم میشه از اون استفاده کنم؟
سلام علیکم
باید به دنبال صاحب آن بگردید، و پس از آنچه در متن نوشتار بالا آمده اگر صاحب را نیافتید باید آن را با اجازه دفتر مرجعتان به فقرا بدهید یا معادل آن را به فقیر بدهید و از آن استفاده کنید.
وفقکم الله لکل خیر