حدیث کتمان کارها از دیگران به چه معنا است

حديثى از شخصى روحانى شنيدم كه تنها مضمون آن را به خاطر دارم فكر مى كنم از امام على(ع) بود: «وقتى كه تصميم به كارى گرفتيد آن را از ديگران كتمان كنيد (پنهان كنيد؟)چون ممكن است بقيه مانع كار شما شوند.» اگر ممكن است اصل حديث و منبع آن را بيان كنيد. ضمن اينكه مايل هستم در اين مورد برطبق معارف اسلامى توضيحى بفرماييد.

پاسخ :

در روايتى اميرالمؤمنين عليه السلام مى فرمايد: انحج الامور ما احاط به الكتمان موفقترين كارها، كارى است كه با كتمان كامل صورت گيرد.

امام جواد عليه السلام مى فرمايد: «اظهار الشئى قبل ان يستحكم مفسده له– آشكار كردن چيزى پيش از آنكه استوار گردد موجب تباهى آن مى شود. در هر صورت روايات متعددى پيراومن كتمان سر و نگفتن همه مطالب حتى به دوستان وارد شده است فلسفه آن اين است كه اگر انسان تصميم به كارى دارد به ديگران بگويد ممكن است به دلائل گوناگون (حسد و غيره) مانع كار انسان شوند يا به قول امروزى ها رو دست به انسان بزنند و كار موازى در برابر آن انجام دهند و كار شما به ثمر نرسد يا بى نتيجه شود.

خيلى از اوقات ممكن است بخواهيد كارى انجام دهيد ولى به دلائل گوناگون موفق نمى شويد حال اگر قبل از انجام آن همه را خبر كنيد و نتوانيد عملى كنيد مشت شما باز مى شود و مضحكه ديگران مى شويد.

در هر صورت شما دشمنانى داريد يا دوستان به ظاهر دوست يا دوستانى كه بعدا به علتى با شما دشمن مى شوند اگر همه اسرار شما دست آنها باشد روزى عليه شما استفاده مى كنند. در روايتى امام على (ع) مى فرمايد:

«هر كه راز خود را بپوشاند، قدرت انتخاب در دست اوست.»

وقتى راز خود را فاش كنى و به ديگران بگويى ديگران براى شما تصميم مى گيرند و خطا مى دهند كه چه مسيرى را انتخاب كنى. نكته قابل ذكر آن است كه اين مسائل به كارهايى مربوط مى شود كه خوب و بد بودنش با آن مشخص باشد. يعنى كارهايى كه خوب بودن آنها معلوم باشد و نياز به مشورت نداشته باشد والا در كارهايى كه خوب بودن آنها معلوم نيست مشورت با افراد صالح مورد اطمينان لازم است.

ضمنا از روايات معلوم مى شود كه اظهار كارها پيش موثق و مورد اطمينان اشكالى ندارد زيرا آنها جز خير براى انسان نمى خواهند و اگر شما هم موفق نشديد شماتت نمى كنند و حربه اى عليه شما نمى كنند. ظرفيت افراد متفاوت است پيش هر كس هر چيزى را نمى شود گفت بسيارى از افراد تحمل شنيدن يا حفظ كردن خيلى از مطالب را ندارند. در مجموع لازم نيست انسان همه مطالب خود را با افراد ديگر در ميان بگذارد حداقل كارهايى كه اطلاع رسانى در زمينه آنها سبب فساد است و حربه اى عليه انسان مى شود نبايد ديگران را مطلع كنيد.(1)

(1) جهت اطلاع ر. ك: ميزان الحكمه، ترجمه حميدرضا شيخى، ج پنجم، ص 2436، ح 8411- 8412-. 8414

پرسمان