حجاب حضرت فاطمه
فهرست این نوشتار:
می‌خواهم بدانم پوشش و حجاب حضرت زهرا(سلام الله علیه) به چه شکلی بوده است؟ چادر ایشان به چه شکلی بوده؟ آیا حضرت زهرا(سلام الله علیه) بیرون منزل صورت خود را با پوشیه می‌پوشاندند؟
اسناد و شواهد متعددی از کیفیت پوشش حضرت زهرا(سلام الله علیه) وجود دارد که نشان می دهد؛
1. حجاب آن حضرت شبیه چادر و عبای کنونی بوده،
2. ایشان یک مقنعه داشتند که با آن سر و گردن و گلو و سینه خود را می پوشاندند،
3. ایشان با برقع (پوشیه) صورت خود را هم می پوشانده‌اند،
4. با نامحرمان در نهایت عفاف و حیا برخورد می نمودند.
که در اینجا به نمونه های تاریخی که در این زمینه آمده می پردازیم:
1. استفاده ایشان از چادر
محدث نوری ضمن بیان یک رخداد تاریخی، شیوه پوشش حضرت فاطمه(سلام الله علیه) را این‌گونه نقل کرده است:
«فَلَبِسَتْ فَاطِمَةُ(سلام الله علیه) شَمْلَةً مِنْ صُوفٍ قَدْ خِیطَتْ اثْنَیْ عَشَرَ مَکَاناً بِسَعَفِ النَّخْل»[280]؛ «حضرت زهرا چادری از پشم پوشیده بود که دوازده قسمت آن با لیف خرما دوخته شده بود».
در مورد دیگری نقل شده است:
«دَعَا رَسُولُ اللَّهِ(ص) فَاطِمَةَ(سلام الله علیه) وَ کَانَتْ إِذَا سَمِعَتْهُ أَجَابَتْهُ فَأَجَابَتْهُ فِی عَبَاءَةٍ مُحْتَجِزَةٍ بِنِصْفِهَا وَ النِّصْفُ الْآخَرُ عَلَی رَأْسِهَا»[281]؛
«پیغمبر(ص) فاطمه را صدا کرد. حضرت زهرا(علیه السلام) آمد در حالی که عبایی به برداشت که نصف آن را بکمر بسته و نصف دیگر را به سر انداخته بود.»
در روایت دیگر نقل شده که پیامبر(ص) در بیماری که منجر به وفات حضرت شد، از ابوذر درخواست می کند که فاطمه زهرا(سلام الله علیه) را با خبر کند. ابوذر شیوه پوشش حضرت زهرا(سلام الله علیه) را این گونه گزارش کرده است.
«فَلَبِسَتْ جِلْبَابَهَا وَ خَرَجَت »[282]؛
«جلباب و چادر خود را پوشید و از منزل خارج شد»
2. استفاده از مقنعه
یکی از حوادثی که بیانگر چگونگی حجاب حضرت فاطمه(سلام الله علیه) در بیرون از منزل می باشد، نحوه و روش آمدن ایشان به مسجد برای دفاع از فدک است. وقتی ابوبکر و عمر تصمیم گرفتند حضرت را از فدک محروم کنند ایشان با شکل خاصی از حجاب و پوشش برای دفاع از حق ولایت از منزل به مسجد آمدند:
«لَاثَتْ خِمَارَهَا عَلَی رَأْسِهَا وَ اشْتَمَلَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ أَقْبَلَتْ فِی لُمَةٍ مِنْ حَفَدَتِهَا وَ نِسَاءِ قَوْمِهَا تَطَأُ ذُیُولَهَا»[283]؛
شاید این مطالب را هم بپسندید:
«هنگام خروج از منزل مقنعه را محکم به سر بست و جلباب و چادر خود را به گونه ای به تن کرد که تمام بدن ایشان را پوشانده بود و گوشه های آن به زمین می رسید. در حالی که همراه گروهی از نزدیکان و زنان قوم خود بود به سوی مسجد حرکت کرد».
3. استفاده از روپوش صورت
در گزارش نقل شده است:
«فَتَجَلْبَبَتْ بِجِلْبَابِهَا وَ تَبَرْقَعَتْ بِبُرْقِعِهَا وَ أَرَادَتِ النَّبِیَّ(ص)»[284]؛
«فاطمه(سلام الله علیه) وقتی می خواست از خانه خارج شود و نزد پیامبر برود چادر به سر نمود و برقع (روبنده و پوشیه) انداخت »
برقع در این روایت همان پوششی است که خانم‌ها بر روی صورت خود استفاده می کنند.
4. نحوه برخورد با نامحرم
از بارزترین روایات نقل شده در این خصوص می توان به روایت ذیل اشاره نمود:
شخصی که نابینا بود از حضرت فاطمه اجازه خواست تا به حضور او برود، حضرت فاطمه اجازه داد ولی در طول ملاقات حجاب بر سر داشت.
پیامبر خدا(ص) به او فرمود: چرا حجاب در بر نمودی در حالی که او تو را نمی دید؟
حضرت فاطمه گفت: «یَا رَسُولَ اللَّهِ إِنْ لَمْ یَکُنْ یَرَانِی فَإِنِّی أَرَاهُ وَ هُوَ یَشَمُّ الرِّیح »[285]؛
«اگر او مرا نمی بیند، من او را می بینم، و او بوی تن مرا نیز حسّ می کند.» پیامبر فرمود: شهادت می دهم که تو پاره ای از وجود من هستی.
اینها تنها نمونه هایی از نحوه پوشش حضرت زهرا(سلام الله علیه) بود که با توجه به این روایات معلوم می شود آن حضرت در رعایت این امور مقید بوده اند.
[280]. مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، ج 3، ص 273.
[281]. مکارم الأخلاق، ص 106.
[282]. بحار الأنوار (ط – بیروت)، ج 36، ص 288.
[283]. الإحتجاج علی أهل اللجاج، ج 1، ص 97.
[284]. علل الشرائع، ج 1، ص 163.
[285]. دعائم الإسلام، ج 2، ص 214.
منبع: سایت هدانا برگرفته از پرسش ها و پاسخ ها «نگاهی دوباره به مسئله حجاب»
