احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي
1- رساله توضيح المسائل آيت الله مكارم شيرازي 2-استفتائات معظم له
[fusion_builder_container hundred_percent=”yes” overflow=”visible”][fusion_builder_row][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”]
زکات فطره (مسئله 1692 تا 1709)
مسأله 1692ـ زکات فطره بر تمام کسانى که قبل از غروب شب عید فطر بالغ و عاقل و غنى باشند واجب است، یعنى باید براى خودش و کسانى که نانخور او هستند، هر نفر به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) از آنچه غذاى نوع مردم آن محل است، اعم از گندم و جو یا خرما یا برنج یا ذرّت و مانند اینها به مستحق بدهد و اگر پول یکى از اینها را بدهد کافى است.
مسأله 1693ـ غنى کسى است که مخارج سال خود و عیالاتش را دارد، یا ازطریق کسب و کار به دست مى آورد و اگر کسى چنین نباشد فقیر است، زکات فطره بر او واجب نیست و مى تواند زکات فطره بگیرد.
مسأله 1694ـ انسان باید فطره کسانى را که قبل از غروب شب عید فطر نانخور او حساب مى شوند بدهد، خواه بزرگ باشند یا کوچک، مسلمان باشند یا کافر، واجب النّفقه باشند یا غیر واجب النّفقه، نزد او زندگى کنند یا در جاى دیگر.
مسأله 1695ـ اگر کسى را که نانخور اوست و در شهر دیگر زندگى مى کند وکیل نماید که از مال او فطره خودش را بپردازد، چنانچه اطمینان و وثوق داشته باشد که فطره را مى دهد کافى است.
مسأله 1696ـ میهمانى که پیش از غروب شب عید فطر با رضایت صاحب خانه وارد شده و نانخور او محسوب مى شود (یعنى تصمیم دارد مدّتى نزد او بماند) دادن زکات فطره او نیز واجب است، امّا اگر فقط براى شب عید دعوت شده فطره او بر میزبان واجب نیست و در صورتى که بدون رضایت صاحب خانه باشد نیز بنابر احتیاط واجب فطره او را بدهد، همچنین فطره کسى که انسان را مجبور کرده است که خرجى او را بپردازد.
مسأله 1697ـ اگر پیش از غروب ، بچّه بالغ شود، یا دیوانه عاقل گردد، یا فقیر غنى شود، باید زکات فطره را بدهد، ولى اگر بعد از غروب باشد زکات فطره بر او واجب نیست، هر چند مستحبّ است اگر تا پیش از ظهر روز عید شرایط حاصل شود زکات فطره را بدهد.
مسأله 1698ـ مستحبّ است شخص فقیرى که فقط به اندازه یک صاع (تقریباً سه کیلو) گندم یا مانند آن دارد زکات فطره را بدهد و چنانچه عیالاتى داشته باشد و بخواهد فطره آنها را بپردازد، مى تواند آن یک صاع را به قصد فطره به یکى از آنان بدهد و او هم با همین قصد به دیگرى مى دهد، تا نفر آخر و بهتر است بعداً آن را به کسى بدهند که از خودشان نباشد و اگر یکى از آنها صغیر است ولىّ او به جاى او بگیرد و بعد به شخص دیگرى دهد.
مسأله 1699ـ هرگاه بعد از غروب شب عید فطر بچّه دار شود، یا کسى نانخور او گردد مستحبّ است فطره او را بپردازد، ولى واجب نیست.
مسأله 1700ـ اگر انسان نانخور کسى باشد، ولى قبل از غروب نانخور دیگرى شود، زکات فطره او بر عهده شخص دوم است، مثل این که دختر پیش از غروب به خانه شوهر رود که شوهرش باید فطره او را بدهد.
مسأله 1701ـ اگر زکات فطره انسان بر دیگرى واجب باشد، بر خود او واجب نیست، ولى اگر کسى که بر او واجب است نپردازد احتیاط واجب آن است که اگر مى تواند خودش بدهد.
مسأله 1702ـ هرگاه فطره انسان بر دیگرى واجب باشد اگر خودش آن را بپردازد از او ساقط نمى شود، مگر این که با اذن و اجازه طرف باشد.
مسأله 1703ـ زنى که شوهرش مخارج او را نمى دهد و نانخور دیگرى است فطره اش بر عهده کسى است که نانخور او مى باشد و اگر زن غنى است و از مال خود خرج مى کند باید شخصاً فطره را بدهد.
مسأله 1704ـ کسى که سیّد است نمى تواند زکات فطره از غیر سیّد بگیرد.
مسأله 1705ـ طفل شیر خوارى که از مادر یا دایه شیر مى خورد، فطره او بر کسى است که مخارج مادر یا دایه را مى پردازد و اگر از اموال خود آن طفل خرجش را بردارند فطره او بر کسى واجب نیست، نه بر خودش و نه بر دیگرى.
مسأله 1706ـ هرگاه کسى مخارج عیالاتش را از مال حرام بدهد واجب است فطره آنها را از مال حلال بدهد.
مسأله 1707ـ هرگاه انسان کسى را اجیر کند و شرط نماید که مخارج او را نیز بدهد (مانند خدمتکار) باید فطره او را هم بدهد، ولى در مورد کارگرانى که مخارج آنها بر عهده صاحب کار است و این مخارج جزئى از مزد آنها محسوب مى شود، فطره آنها بر صاحب کار واجب نیست، همچنین در میهمانخانه ها و مانند آن،که معمول است کارکنان غذاى خود را در همان جا مى خورند و این در حقیقت جزء حقوق آنها محسوب مى شود، فطره آنها بر خودشان است، نه بر صاحب کار.
مسأله 1708ـ مخارج سربازها در سربازخانه ها یا میدان جنگ بر عهده دولت است، ولى فطره آنها بر دولت واجب نیست و اگر شرایط در خودشان جمع است باید زکات فطره خود را بدهند.
مسأله 1709ـ هرگاه کسى بعد از غروب روز آخر ماه از دنیا برود، باید فطره او و عیالاتش را از مالش بدهند، ولى اگر پیش از غروب بمیرد واجب نیست و در صورتى که عیالاتش داراى شرایط وجوب فطره هستند خودشان باید زکات فطره را بپردازند.
مصرف زکات فطره (مسئله 1710 تا 1711)
مسأله 1710ـ زکات فطره را بنابر احتیاط واجب باید فقط به فقرا و مساکین بدهند مشروط بر این که مسلمان و شیعه دوازده امامى باشند و به اطفال شیعه که نیازمند هستند نیز مى توان فطره داد، خواه به مصرف آنها برسانند یا از طریق ولىّ طفل به آنها تملیک کنند.
مسأله 1711ـ فقیرى که فطره مى گیرد لازم نیست عادل باشد، ولى احتیاط واجب آن است که به شرابخوار و کسى که آشکارا معصیت کبیره مى کند فطره ندهند و همچنین به کسانى که فطره را در معصیت خداوند مصرف مى کنند.
احکام زکات فطره (مسئله 1712 تا 1717)
مسأله 1712ـ احتیاط واجب آن است که به فقیر بیشتر از مخارج سالش و کمتر از یک صاع (تقریباً سه کیلو) داده نشود.
مسأله 1713ـ هرگاه به جاى یک صاع، نصف صاع از جنس خوب بدهد بطورى که قیمتش به اندازه یک صاع جنس معمولى باشد، کافى نیست و اگر آن را به قصد قیمت فطره هم بدهد اشکال دارد.
مسأله 1714ـ انسان نمى تواند نصف صاع را از یک جنس (مثلاً گندم) و نصف صاع را از جنس دیگر (مثلاً جو) بدهد، مگر این که مخلوط آن دو غذاى معمول آن محل باشد.
مسأله 1715ـ مستحبّ است در دادن زکات فطره خویشاوندان محتاج را بر دیگران مقدّم دارد و بعد همسایگان نیازمند را و مستحبّ است اهل علم و فضل را اگر نیازى داشته باشند بر غیر آنها مقدّم بشمرد.
مسأله 1716ـ هرگاه به گمان این که کسى فقیر است به او فطره دهند و بعد معلوم شود فقیر نبوده، مى تواند آن مال را پس بگیرد و به مستحق بدهد و اگر پس نگیرد باید از مال خودش فطره را بدهد و اگر از بین رفته باشد، در صورتى که گیرنده فطره مى دانسته آنچه را گرفته زکات فطره است، باید عوض آن را بدهد و در غیر این صورت عوض بر او واجب نیست و اگر دهنده فطره در تحقیق حال فقیر کوتاهى نکرده باشد بر او هم چیزى نیست.
مسأله 1717ـ به کسى که ادّعاى احتیاج مى کند نمى توان زکات فطره داد، مگر آن که اطمینان حاصل گردد که او فقیر است، یا لااقل از ظاهر حالش گمان پیدا شود و یا بداند سابقاً فقیر بوده و رفع فقر او ثابت نشده باشد.
مسأله 1718ـ در زکات فطره مانند زکات مال قصد قربت لازم است، یعنى باید براى اطاعت فرمان خدا زکات فطره بدهد و نیّت فطره نیز شرط است.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
مسأله 1719ـ زکات فطره را نمى توان قبل از ماه رمضان داد و اگر بدهد باید روز عید فطر اعاده کند، همچنین احتیاط واجب آن است که در ماه مبارک رمضان هم ندهد، ولى اگر پیش از ماه رمضان یا در ماه رمضان چیزى را به فقیر قرض دهد و بعد از آن که فطره بر او واجب شد طلب خود را به جاى فطره حساب کند مانعى ندارد.
مسأله 1720ـ در زکات فطره خوراک شخصى خود انسان ملاک نیست بلکه خوراک معمولى اهل شهر و یا محل ملاک است; بنابراین، کسى که همیشه برنج مى خورد مى تواند زکات فطره را از گندم بدهد.
مسأله 1721ـ در زکات فطره مى توان به جاى جنس، پول داد، مثلاً حساب مى کند قیمت یک من گندم چه اندازه است; پول آن را به همین عنوان به فقیر مى دهد، ولى باید توجّه داشت ملاک، قیمت خرده فروشى در بازار آزاد است نه قیمت عمده فروشى و نرخ رسمى و به تعبیر دیگر باید پولى بدهد که فقیر اگر بخواهد بتواند با آن همان جنس را از بازار بخرد.
مسأله 1722ـ گندم یا چیز دیگرى را که براى فطره مى دهند باید مخلوط با خاک و اشیاء دیگر نباشد، مگر این که بقدرى کم باشد که به حساب نیاید.
مسأله 1723ـ زکات فطره را از جنس معیوب نمى توان داد، ولى اگر جایى باشد که آن جنس خوراک غالب آنها محسوب مى شود اشکال ندارد.
مسأله 1724ـ کسى که زکات فطره چند نفر را مى دهد لازم نیست همه را از یک جنس بدهد و مى تواند (مثلاً) براى بعضى گندم و براى بعضى جو بدهد.
مسأله 1725ـ وقت اداى زکات فطره، روز عید فطر قبل از انجام نماز است; بنابراین، کسى که نماز عیدفطر را مى خواند باید فطره را پیش از نماز عید بدهد، ولى اگر نماز عید را نمى خواند مى تواند تا ظهر روز عید تأخیر بیندازد.
مسأله 1726ـ اگر دسترسى به فقیر ندارد مى تواند مقدارى از مال خود را به نیّت فطره جدا کرده و براى مستحقّى که در نظر دارد یا براى هر مستحق کنار بگذارد و باید هر وقت که آن را مى دهد نیّت فطره نماید.
مسأله 1727ـ اگر موقعى که دادن زکات فطره واجب است فطره را ندهد و کنار هم نگذارد احتیاط آن است که بعداً به نیّت «ما فى الذّمّه» یعنى بدون این که قصد ادا و قضا کند فطره را بدهد.
مسأله 1728ـ مالى را که به قصد فطره کنار گذارده، نمى تواند آن را با مال دیگرى عوض کند، بلکه باید همان را براى فطره بدهد.
مسأله 1729ـ هرگاه مالى را که براى فطره کنار گذاشته از بین برود، چنانچه دسترسى به فقیر داشته و کوتاهى کرده باید عوض آن را بدهد و اگر دسترسى نداشته و در حفظ آن نیز کوتاهى نکرده چیزى بر او نیست.
مسأله 1730ـ هرگاه انسان مالى دارد که قیمتش از فطره بیشتر است چنانچه نیّت کند که مقدارى از آن مال براى فطره است اشکال دارد.
مسأله 1731ـ احتیاط واجب آن است که زکات فطره را در همان محل مصرف کند، مثلاً نمى تواند براى بستگانش که در شهر دیگرى هستند بفرستد، مگر این که در آن محل مستحقّى پیدا نشود و هرگاه با وجود مستحق فطره را به جاى دیگرى ببرد و تلف شود ضامن است، ولى حاکم شرع مى تواند با توجّه به مصالح نیازمندان اجازه دهد آن را به محلّ دیگرى ببرند.
مسأله 1732ـ همانطور که قبلاً هم اشاره شد زکات فطره را بنابر احتیاط واجب در غیر مورد فقرا و مساکین نمى توان مصرف کرد، همچنین نمى توان از آن کارخانه هایى تأسیس کرد و منافع آن را در خدمت نیازمندان گذارد، ولى تهیّه سرمایه از آن براى افراد نیازمند به مقدارى که زندگانى آنها را اداره کند جایزاست. رساله توضيح المسائل آيت الله مكارم شيرازي
[/fusion_builder_column][fusion_builder_column type=”1_1″ background_position=”left top” background_color=”” border_size=”” border_color=”” border_style=”solid” spacing=”yes” background_image=”” background_repeat=”no-repeat” padding=”” margin_top=”0px” margin_bottom=”0px” class=”” id=”” animation_type=”” animation_speed=”0.3″ animation_direction=”left” hide_on_mobile=”no” center_content=”no” min_height=”none”]
استفتائات آيت الله مكارم شيرازي
سؤال 368 ـ اگر شخصى هنگام غروب شب عیدفطر بیهوش باشد آیا زکات فطره از او ساقط است؟
جواب: بیهوش بودن باعث سقوط زکات فطره نمى شود.
سؤال 369 ـ زکات فطره سربازى که نانخور دولت است بر عهده چه کسى است؟
جواب: بر دولت واجب نیست و اگر فقیر است بر خود او نیز واجب نیست، امّا اگر غنى باشد احتیاط آن است که خودش زکات را بپردازد.
سؤال 370 ـ آیا پرداخت مالیات در نظام جمهورى اسلامى از وجوه شرعیّه کفایت مى کند؟
جواب: مالیات مانند سایر هزینه هاى کسبوکاراست و جاى وجوه شرعیّه را نمى گیرد.
سؤال 371 ـ آیا کارگران کشاورزى که سهمى از زراعت را به عنوان حق الزّحمه مى گیرند، موظّف به دادن زکات هستند؟
جواب: اگر گرفتن سهمى از زراعت در مقابل همه کارهاى کشاورزى باشد (آن چنان که در میان مالک و رعیّت در بلاد ما معمول است) زکات به سهم آنها تعلّق مى گیرد به شرط این که سهم آنها به حدّ نصاب برسد. امّا اگر سهم را فقط در مقابل درو کردن یا مانند آن بگیرد ـ یعنى بعد از وقت تعلّق زکات ـ در این صورت چیزى بر کارگر نیست.
سؤال 372 ـ به جز نه مورد زکات آیا موارد دیگرى نیز مشمول آن مى گردد؟
جواب: موارد زکات واجب همان موارد نه گانه است ولى زکات مستحب شامل غیر آن نیز مى شود.
سؤال 373 ـ شخصى زکات نمى دهد، آیا پسرش مى تواند بدون این که پدر بفهمد مقدار زکات را جدا کند و به مستحق برساند؟
جواب: با اجازه حاکم شرع مى تواند این کار را انجام دهد.
لينك كوتاه مطلب: https://hadana.ir/?p=15383
*- ضمنا شما مي توانيد از اينجا مشترك خبرنامه سايت شويد و جديد ترين مطالب را دريافت كنيد.
*- ويژه نامه احكام زكات فطره + (رساله توضيح المسائل ساير مراجع)
كليد: احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازياحكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي احكام زكات فطره آيت الله مكارم شيرازي[/fusion_builder_column][/fusion_builder_row][/fusion_builder_container]
