كفاره روزه نگرفتن در ماه رمضان

 اگر انسان روزه ماه رمضان را عمداً نگیرد:

الف. باید از روزه خواری خویش جدّاً به درگاه الهی توبه نماید.

ب. واجب است قضای آن را به جا آورد.

ج. با شرایطی که در فصل کفّاره روزه ذکر می‌شود، کفّاره عمد ماه مبارک رمضان بر عهده او ثابت می‌‌شود و واجب است برای هر روز روزه خواری دو ماه روزه بگیرد، یا به شصت فقیر طعام بدهد، یا یک بنده آزاد كند.  [اینجا کلیک کنید].

د. چنانچه تا ماه رمضان آینده قضای آن روزه را به جا نیاورد، برای هر روز یک مُدّ طعام نیز كفّاره بدهد.[اینجا کلیک کنید].

 [اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد]

مسأله 1710 اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد (1)، باید قضای آن را به جا آورد و برای هر روز دو ماه روزه بگیرد یا به شصت فقیر طعام بدهد، یا یک بنده آزاد کند (2) و چنانچه تا رمضان آینده قضای آن روزه را به جا نیاورد برای هر روز نیز دادن یک مد طعام لازم است (3).

(1) (زنجانی:) بدون عذر نگیرد.. این مسأله در رساله آیت اللّه مکارم نیست

(2) (زنجانی:) به تفصیلی که در مسأله [1660] گذشت..

(3) (گلپایگانی، صافی:) برای هر روز، دادن یک مد بنا بر احتیاط، لازم می شود.

(خوئی، تبریزی:) ((سیستانی:) بنا بر احتیاط لازم) برای هر روز یک مد طعام نیز کفاره بدهد.

(زنجانی:) بنا بر احتیاط برای هر روز یک مد دیگر طعام به فقیر بدهد.

(بهجت:) مسأله کسی که روزه ماه مبارک رمضان بر او واجب است، اگر به عمد یا شبه عمد، روزه خود را باطل کند، باید علاوه بر قضای آن، کفاره بدهد مگر در مواردی که بعداً گفته خواهد شد.

[اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد]

مسأله 1711 اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد و در روز کاری که روزه را باطل می کند انجام دهد (1)، مثلًا چند مرتبه جماع کند یک کفاره کافی است.

این مسأله در رساله آیات عظام: مکارم، فاضل و بهجت نیست

(1) (اراکی:) یک کفاره کافی است ولی اگر چند مرتبه جماع کند باید برای هر مرتبه یک کفاره بدهد. 

(خوئی:) مسأله اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد و در روز مکرّر جماع یا استمناء کند کفاره هم مکرر می شود ولی اگر چند مرتبه کار دیگری که روزه را باطل می کند انجام دهد، مثلًا چند مرتبه غذا بخورد یک کفاره کافی است.

 (گلپایگانی، صافی، نوری:) اگر روزه رمضان را عمداً نگیرد و در روز مکرّر جماع کند

(گلپایگانی، صافی: بنا بر احتیاط واجب) کفاره هم مکرّر می شود.. (سیستانی:) کفاره مکرّر نمی شود.. (سیستانی:) و هم چنین اگر.. (زنجانی:) یا هم غذا خورده و هم با مایع روان اماله کند..

توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل،  اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.

---

روزه نگرفتن در ماه رمضان

340. فردى که به مدت صد و بيست روز روزه نگرفته، چه وظيفه‌‏اى دارد؟ آيا بايد براى هر روز شصت روز روزه بگيرد؟ و آيا کفّاره بر او واجب است؟
ج) قضاى آن‌چه از ماه رمضان از او فوت شده، بر او واجب است، و اگر افطار عمدى و بدون عذر شرعى بوده، علاوه بر قضا، کفّاره هر روز هم واجب است که عبارت است از شصت روز روزه يا اطعام شصت فقير و يا دادن شصت مد طعام به شصت مسکين که سهم هر کدام يک مدّ است.

322. کفاره‌ى روزه‌ ى ماه رمضان ، در شرع اسلام، يکى‌ از اين سه چيز است: آزاد کردن يک برده، دو ماه روزه گرفتن، شصت فقير را غذا دادن. و چون در اين دوران ظاهراً برده‌اى وجود ندارد که بتوان آزاد کرد، مکلّف بايد يکى از آن دو کار ديگر را انجام دهد.

ناتوانى از اداى كفّاره 
354. شخصى به مدت ده سال بر اثر جهل نماز نخوانده و روزه نگرفته است، فعلاً توبه نموده و به سوى خدا بازگشته و تصميم بر جبران آن‌ها گرفته است، ولى توانايى قضاى همه روزه‌هاى فوت شده را ندارد و مالى هم ندارد که با آن کفّاره‌هايش را بپردازد، آيا صحيح است که فقط به استغفار اکتفا کند؟
ج) قضاى روزه‌هاى فوت شده در هيچ صورتى ساقط نمى‌‏شود، و نسبت به کفّاره افطاره عمدى روزه ماه رمضان، چنانچه قدرت بر روزه دو ماه و يا اطعام شصت مسکين براى هر روز نداشته باشد، بايد به هر تعداد فقير که قادر است غذا بدهد و احتياط آن است که استغفار نيز بکند و اگر به هيچ وجه قادر به دادن غذا به فقرا نيست فقط کافى است که استغفار کند يعنى با دل و زبان خود بگويد: «استغفرالله (از خداوند بخشايش مى‌‏طلبم)».

355. اگر کسى به علت ضعف و بيمارى نتواند به ازاى هر روز روزه‌اى که باطل کرده 60 روز روزه قضاى آن را به‌جا آورد و به‌طور مستقل هم درآمدى نداشته باشد که کفاره آن را بپردازد، وظيفه او چيست؟
ج) قضاى روزه واجب است و نسبت به کفّاره‌ى افطار عمدى حكم آن در پاسخ مسأله 354 گذشت.

توانايى بر اداى كفاره بعد از استغفار به‌جاى آن
356. من به علّت عدم قدرت مالى و بدنى نتوانستم براى انجام کفّاره‌هايى که بر من واجب شده بود روزه بگيرم و يا به مساکين اطعام نمايم و در نتيجه، استغفار نمودم لکن به لطف الهى اکنون توان روزه گرفتن يا اطعام نمودن دارم، وظيفه‌‏ام چيست؟
ج) در فرض مرقوم، انجام کفّاره لازم نيست گر چه احتياط مستحبّ آن است که انجام داده شود. استفتائات رهبري .

---