اصول مطالعه صحیح

مطالعه

با سلام رعايت نكات زير شما را در رسيدن به اهدافتان كمك خواهد كرد تنها لازم است آنها را در ضمن مطالعه رعايت نماييد: 8 نكته در ارزش مطالعه:

1 حضرت رسول اكرم (صلی الله علیه وآله) مى‏فرمايد: يك ساعت تفكر از شصت سال عبادت برتر است…

2 كارديل مى‏گويد: آنچه را مى‏توان بعد از بيست‏سال تجربه آموخت، مطالعه صحيح در يك ساعت به ما مى‏آموزد..

3 دكتر مانفرد وسپل در كتاب «چگونه فرزندم را به مطالعه علاقه‏ مند كنم؟» به نكته بسيار زيبايى در ارزش مطالعه اشاره مى ‏كند. يادگيرى، آموزش، رشد و تكامل شخصيت حتى در جوامع مدرن، با خواندن و نوشتن مرتبط است. در سده‏هاى اخير كه وسائل صوتى- تصويرى پيشرفته و وسائل الكترونيكى مانند كامپيوتر و امكاناتى چون اينترنت و… يك حركت دسته جمعى را براى قبضه نمودن جهان آغاز كردند، برخى از متخصصان، خبر از پايان دوره كتاب و كتابخوانى دادند. اما چه در مورد بزرگسالان و چه در مورد كودكان، با وجود افزايش توجه به وسايل ارتباط جمعى مذكور، ميزان مطالعه عمومى كاهش نيافته است. اين نكته بسيار قابل تأملى است..

4 بارباراكينگ مى‏گويد: نبايد مطالعه روزانه را ترك كنيم زيرا بدين وسيله مى‏توانيم از ميان ازدحام شتاب آلود زندگى روزمره، لحظه‏اى آرامش به دست آوريم.. 5 شكسپير: كتاب بزرگ‏ترين اختراع بشر است.. 6 ريچارد استيل: مطالعه همان اثرى را در وجود آدمى مى‏گذارد كه ورزش در بدن انسان ايجاد مى‏كند.. 7 مونتسكيو: مطالعه كتاب يعنى تبديل ساعات سلامت بار به ساعات لذتبخش.. 8 همو مى‏گويد: كتاب عمر دوباره است كه مى‏توان با مقدارى پول تجربه تمام عمر بزرگ‏ترين عقلاى عالم را تصرف كرد. 9 نكته در مكان مطالعه:

دكتر فيل ريس در كتاب «500 نكته درباره مطالعه» و دكتر عين الله خادمى در كتاب «مطالعه روشمند» آورده ‏اند:.

1 برخى افراد ترجيح مى‏دهند در سكوت مطالعه كنند و برخى در سروصدا. بعضى صندلى راحتى را مى‏پسندند و بعضى دراز كشيدن يا نشستن رسمى را. اصلاً وسواس به خرج ندهيد و در هر حالتى كه راحت‏تر هستيد مطالعه خود را آغاز كنيد..

2 اگر مكان مطالعه شما كمى آشفته و به هم ريخته است مرتب كردن آن را به نيم ساعت پس از مطالعه موكول كنيد چرا كه در اين صورت در حين مرتب كردن اتاق به مطالبى كه مطالعه كرده‏ايد فكر خواهيد كرد و زمان مفيدى را از دست نخواهيد داد..

3 گاهى اوقات از مكان‏هاى استثنايى و هيجان‏انگيز استفاده كنيد تا مطلبى كه مطالعه مى‏كنيد همراه آن خاطره در ذهن شما ماندگار شود مثلاً در يك شب بارانى با يك چتر و يك چراغ قوه زير باران رويد و مطلب را مطالعه كنيد و يا در يك مكان تاريخى و قديمى به تفكر و مطالعه در مورد مطلب مورد علاقه خود بپردازيد..

4 اگر امكان داشته باشد موضوع مورد مطالعه شما با مكانى كه انتخاب مى‏كنيد هماهنگى و سنخيت داشته باشد، به افزايش بهره‏ورى شما كمك بسيار مى‏كند. اين هماهنگى همچنين شامل وجود ابزار و لوازم مورد نياز نيز مى‏شود..

5 قبل از انتخاب محل مطالعه خود، چند خصوصيت عمده و ايده‏آل براى مكان مطالعه در ذهن خود ليست كنيد تا راحت‏تر بتوانيد آن را بيابيد..

6 در مكان مطالعه شما راهى براى خيره شدن به دور دست وجود داشته باشد چرا كه توقف در مطالعه و چشم دوختن به بى‏نهايت در افزايش كارآيى مطالعه بسيار سودمند است. حداقل گاه گاهى به سقف اتاق خيره شويد.

7 هيچ‏گاه مطالعه خود را به حضور در مكان خاصى مشروط نكنيد زيرا در اين صورت بهانه‏اى مى‏يابيد كه در ساير مكان‏ها از مطالعه بگريزيد. به ياد داشته باشيد كه در حقيقت «مكان مطالعه جايى است كه شما هستيد».

8 دقت كنيد ميزان نور، دماى محيط، فرم صندلى و ساير شرايط در مكان مطالعه شما به گونه‏اى نباشد كه شما را خواب آلوده كند..

9 تهويه خوب و هواى پراكسيژن در مكان مطالعه شرطى حياتى است.

 

10 نكته در روش مطالعه:

نکته اول

به قول آدريل جانسون، خوب كتاب خواندن را نمى‏توان از خواص مادرزادى دانست. براى قرائت، بدون شك پرورش خاصى لازم است..

نکته دوم

بهترين روش كتابخوانى در مجموع روشى است كه خواننده در اين كار بتواند زيبايى‏هاى چيزى را كه مى‏خواند دريابد و به هنگام لزوم معايب آن‏ها را بفهمد و اين البته از راه پرورش و ممارست حاصل مى‏گردد..

نکته سوم

در معانى كلماتى كه براى نخستين بار به آن‏ها بر مى‏خوريد دقت كنيد. بيهوده تصور نكنيد كه سياق مطلب آن معانى را براى ما كشف مى‏كند. همان زمان بهترين وقت براى رفتن به سراغ فرهنگ لغت است..

نکته چهارم

اميل فاگه، نويسنده فرانسوى، عقيده دارد كه بايد در خواندن كتاب استقامت داشته باشيم. استقامت لجاجت نيست بلكه نوعى بردبارى است كه ذوق ما را مى‏پرورد و درك ما را عميق مى‏كند..

نکته پنجم

مون تنى، دانشمند شهير فرانسوى، در باره انتخاب كتاب و روش كتابخوانى نظرهايى بسيار بديع و زيبا دارد. يكى از اين عقايد آن است كه براى وصول به عمق معناى يك كتاب خوب بايد آن را دوبار بخوانيم و با آن تماس دائمى داشته باشيم. يك اثر پربها ما را مدت‏ها سعادتمند مى‏سازد. نمى‏توانيم با يك بار خواندن به اين درجه از خوشبختى برسيم هر چند در اين يك‏بار دقت فوق العاده به كار بريم..

نکته ششم

همچنين وى معتقد است، اگر بخواهيم از كتابى كه خوانده‏ايم نظر صائبى پيدا كنيم بايد راجع به آن گفت و گو كنيم. كتب خوب باب گفت‏وگوهاى پرثمر را به روى ما مى‏گشايند. اين همان چيزى است كه ما آن را مباحثه مى‏ناميم..

نکته هفتم

در كتاب «500 نكته درباره مطالعه» آمده است كه يكى از روش‏هاى خوب مطالعه استفاده از يادداشت بردارى است. فقط توجه كنيد كه به جاى يادداشت، رونويسى نكنيد طرح‏هاى گوناگون بريزيد. نكات مهم يادداشت را برجسته‏تر بنويسيد. اگر مطلبى را درك نمى‏كنيد، به صورت سؤال يادداشت برداريد..

نکته هشتم

در كتاب «روش‏هاى تسريع در خواندن و درك» پيشنهاد شده است هنگام مطالعه ابتدا خلاصه مطلب را كه اغلب در ابتداى مقاله يا كتاب آمده است، بخوانيد.

سپس عنوان‏ها و فهرست اجمالى كتاب را مطالعه كنيد سپس چند سطر از ابتداى هر عنوان را مطالعه كنيد زيرا مهم‏ترين مطالب معمولاً در همين خطوط اوليه هستند. در نهايت ساير توضيحات و تفاسير كتاب را بر اطلاعات خود بيفزاييد.. 

نکته نهم

از همان زمان مطالعه، براى به كار بستن آنچه مى‏آموزيد برنامه‏ريزى كنيد. به قول تولد: «مطالعه و عمل نكردن مانند شخم زدن و بذر نپاشيدن است»..

نکته دهم

بيكن جمله زيبايى در اين باره دارد: «برخى كتب را بايد چشيد، بعضى ديگر را بايد بلعيد و قليلى را هم بايد جويد و هضم كرد.

5 نكته در موضوع مطالعه:

1 امام على (ع) جستن دانشى را نيكو مى‏شمارند كه موجب اصلاح وجود آدمى گردد. «دانشى كه تو را اصلاح نكند گمراهى است.».

2 دكتر آدريل جانسون مى‏گويد: ما وقت نداريم و نمى‏توانيم هر چه را كه منتشر مى‏شود بخوانيم. بايد انتخاب كنيم ولى اگر در اين انتخاب خود را به دست تصادف بسپاريم، ممكن است به راه‏هاى پيموده شده برسيم و اگر در انتخاب خود بينا نباشيم، ممكن است در راهى بيفتيم كه ديگران فرسنگ‏ها از آن را پيموده‏اند. بنابراين، بهتر است قبل از انتخاب موضوع مطالعه خود به چكيده مقالات و خلاصه آثار مهم در زمينه علمى كه به آن علاقه‏منديم سرى بزنيم تا جايگاه خود را در موضوع مطلوب خود دريابيم..

3 همچنين او عقيده دارد، هنگام انتخاب يك كتاب ابتدا از خود بپرسيم خصوصيات فكرى ما و طبع كنجكاو و حساس ما كه منبع بسيارى از شعف‏ها و حزن‏هاى ما است طالب چيست؟ شعر؟ روان‏شناسى؟ حكمت؟ هنر؟ بدين ترتيب، زمينه‏اى براى كار در موضوعى كه بدان علاقه داريم فراهم مى‏آوريم و حدودى براى خود ترسيم مى‏كنيم چه همان طور كه گفتيم دانستن همه چيز غير ممكن است..

4 آندره مورو عقيده دارد، بعد از كتب آسمانى شريف‏ترين و مفيدترين كتاب‏ها بيوگرافى‏ها هستند. به قول رنه دكارت مطالعه يگانه راه آشنايى با بزرگان روزگار است كه قرن‏ها پيش از اين در دنيا به سر برده‏اند و اكنون زير خاك منزل دارند..

5 ارل. اف- رسكامون مى‏گويد: چنان كه در انتخاب دوست براى خود دقت مى‏كنيد، در انتخاب نويسنده نيز براى خواندن خود دقت كنيد.

12 نكته در كارآيى مطالعه:

1 كيفيت مطالعه را بالا ببريد. به روخوانى سطحى در حالت پراكندگى فكر قناعت نكنيد. با مفهوم ومعناى مطلب ارتباط برقرار سازيد تا آنچه را كه مورد نياز است به خوبى درك كنيد..

2 حجم مطالعه حواس شما را پرت نكند. مطالعه بيش‏تر و سريع‏تر تنها بهانه‏هايى براى بيش‏تر دانستن است. پس ابتدا آنچه را مى‏خواهيد بدانيد و بفهميد برداشت كنيد و آن گاه با كلمات «سرعت» و «بيش‏تر» وسوسه شويد..

3 قبل از آن كه از موضوع اصلى كتاب منحرف شويد و به مطلب ديگرى بپردازيد، قسمت‏هايى را كه دوست داريد به خاطر بسپاريد، مشخص كنيد..

4 حتماً براى مطالعه خود برنامه‏ريزى داشته باشيد. اين كه قصد يادداشت بردارى داريد يا خير، در مورد چه موضوعى بايد تمركز كنيد، چه سؤالاتى در ذهن داريد كه در اين كتاب جواب آن‏ها را مى‏جوييد و… همه بايد از قبل برنامه‏ريزى شده باشد..

5 بايد كتابى كه مطالعه مى‏كنيد مختص به خود شما باشد تا به راحتى در آن علامت‏گذارى و نكته نويسى كنيد. استفاده از مداد يا ماژيك رنگى به شما امكان مى‏دهد تا در مراجعه مجدد به كتاب بهره بيش‏تر ببريد. هر چند نبايد اين خطوط رنگى استفاده شما از ساير خطوط كتاب را كاهش دهد..

6 هنگام مطالعه همواره يك قلم در دست داشته باشيد زيرا مطالعه آنگاه كارآيى مطلوب مى‏يابد كه همراه با مطالعه سؤالات ذهن خود را با آموزه‏هاى كتاب تطبيق دهيد و در حاشيه آن يادداشت كنيد..

7 ميان مطالعه و ساير كارهاى خود تعادلى به وجودآوريد كه هم از خواندن خسته و دلزده نشويد و هم تجربه و عمل را به بهره‏ورى مطالعه خود بيفزاييد..

8 مطالعه پراكنده باموضوعات متنافر و متناقض موجب كاهش بهره‏ورى شما مى‏شود. حتى الامكان در نوع كتابى كه براى مطالعه انتخابى مى‏كنيد مطالعات قبلى خود را در نظر آوريد تا نظم فكرى شما به هم نخورد..

9 اگر بتوانيد از هر كتابى كه مى‏خوانيد نكات مهم و كليدى آن را خلاصه‏بردارى كنيد، بر كارآيى مطالعه شما مى‏افزايد.اين راهكار آنگاه ارزشمندتر مى‏شود كه خواننده به زبان و عبارات خودش مطالب را يادداشت كند..

10 به ياد داشته باشيد علاقه و انگيزه در مورد مطلبى كه براى مطالعه انتخاب كرده‏ايد به بهره‏ورى شما از آنچه مى‏خوانيد بسيار مى‏افزايد..

11 گاه مقرر ساختن يك پاداشِ مشروط براى مطالعه حجم خاصى از كتاب به هيجان و لذت مطالعه مى‏افزايد و نوعى اثر تشويقى بر فرد مى‏گذارد. اين پاداش‏ها مى‏تواند ديدن يك برنامه تلويزيونى، رفتن به مكانى خاص، انجام يك فعاليت مورد علاقه يا حتى خوردن يك خوراكى محبوب باشد مشروط بر آن كه ميزان تعيين شده مطالعه شده باشد.

12 رنگ كاغذ، رنگ قلم، نحوه نشستن، فاصله چشم با كتاب، نور محيط و ساير شرايط مكانى نيز- همان گونه كه مى‏دانيد- در كارآيى مطالعه شما كاملاً مؤثر است. 8 نكته در تمركز مطالعه:

تمرکز حواس

دكتر خادمى در كتاب «مطالعه روشمند» به نكاتى چند را براى ايجاد تمركز حواس لازم مى‏داند:.

1 علاقه به موضوع مورد مطالعه يكى از علل مهم ايجاد تمركز و دقت در حين مطالعه است..

2 هماهنگى اراده و تخيل نيز در اين رابطه كارساز است به عبارت ديگر، چشمان فرد بر صفحه كتاب و افكار ش در حال پرواز به دور دست‏ها نباشد.

3 برخى مسائل جسمى و روحى نيز مى‏تواند تمركز فرد را بر هم زند مانند گرسنگى، تشنگى، سردرد يا ساير دردها، نگرانى و اضطراب..

4 برخى مسائل محيطى نيز از عوامل برهم زننده تمركزند: سروصداى زياد، نور زياد يا كم، لباس نامناسب و…. آقاى حقجو در كتاب «روش‏هاى تسريع در خواندن و درك» چند نكته مهم ديگر را نيز بر اين ليست مى‏افزايد:.

5 يكى از مهم‏ترين عوامل بر هم خوردن تمركز عجله و شتاب است. اين حالت سطح مطالعه را نازل مى‏كند و تمركز را بر هم مى‏زند..

6 يكى از مسائل قابل توجه ديگر سنگينى معده و سيرى بيش از حد است. به قول حضرت رسول اكرم (ص) «پرى معده و سيرى زياد به وجود آورنده حماقت است» اين همان خواندن و نفهميدن و به عبارتى عدم تمركز و ارتباط با مفهوم كتاب است..

7 انتخاب زمان مناسب از عوامل ايجاد تمركز است مثلاً پس از استراحت خصوصاً در صبحگاهان بهترين تمركز و در ساعات خستگى و كسالت نامناسب‏ترين تمركز وجود دارد. البته در صبحگاهان لازم است قدرى ورزش كرد تابدن آمادگى لازم را به دست آورد..

8 نظم و انضباط در نوع مطالعه و ساعت مطالعه و مكان مطالعه همگى از عوامل ايجاد كننده تمركز مطلوب‏ترند.

9 نكته در سرعت مطالعه:

1 دكتر فيل ريس پيشنهاد مى‏كند، اگر قصد داريد سرعت مطالعه را افزايش دهيد، حتماً ابتدا به فهرست مندرجات كتاب نظرى دقيق بيندازيد تا كليت كتاب را به دست آوريد..

2 تند خوانى هميشه مناسب نيست. در مطالبى كه به تعمق و تأمل نياز دارد اصلاً نبايد به كار گرفته شود..

3 مغز ما هميشه تندتر از بيان ما كلمات را دريافت مى‏كند. براى افزايش سرعت سعى كنيد عادت بلند خوانى كتاب راترك كنيد..

4 تمرين كنيد، به جاى درك لغت به لغت يك جمله، به درك گروهى لغات عادت كنيد..

5 به نظر نويسنده كتاب «تسريع در خواندن و درك» يكى از عوامل كندخوانى برگشت است يعنى آن كه فرد مرتب نگاه خود را به خطوط پيشين بر گرداند. اين كار تمركز فرد را از ميان مى‏برد و وقت زيادى را تلف مى‏كند. هنگام مطالعه چشم بايد به طور مستقيم و به موازات صفحه حركت كند و از پريدن به سطور بالا و پايين دورى جويد..

6 كسانى كه با انگشت خط مورد مطالعه را دنبال مى‏كنند، بايد اين عادت را ترك گويند زيرا در تند خوانى فقط چشم كار مى‏كند نه دست و نه زبان..

7 نويسنده كتاب «مطالعه روشمند» بر اين باور است كه حتى تكان دادن سر هنگام مطالعه از سرعت مطالعه مى‏كاهد. پس بهتر است اين گونه بگوييم: در تند خوانى فقط چشم كار مى‏كند نه دست، نه زبان و نه سر. براى ديدن همه صفحه كتاب اصلاً به حركت سر نيازى نيست. صفحه، خود در دامنه بينايى قرار دارد..

8 ايشان از مشكل ديگرى به نام «خالى خوانى» نام مى‏برد كه عبارتست از سرگردانى چشم در حاشيه سفيد كتاب يا لابه‏لاى خطوط و يا هر قسمت غير مفيد صفحه. اين حالت را ديدن غير مفيد نيز مى‏گويند و موجب كاهش سرعت مطالعه مى‏شود..

9 حتى نوع ورق زدن نيز به صرفه‏جويى در وقت كمك مى‏كند. ورق زدن درست آن است كه با دست چپ واز گوشه بالايى صفحه صورت گيرد و چند لحظه قبل از پايان صفحه براى تورق آماده باشد.

كسانى كه با دست راست و از گوشه پايينى صفحه ورق مى‏زنند، از سرعت و تمركز خود مى‏كاهند.

5 نكته در محافظت از كتاب:

در كتاب «هنر كتاب خواندن» به چند نكته جالب توجه اشاره شده است:.

1 كتابى كه جلد شده باشد، از كتاب بدون جلد بهتر و سالم‏تر باقى مى‏ماند. اين احتياط را فورى و به محض خريد كتاب انجام دهيد..

2 كتاب‏هاى خودرا در قفسه ‏هاى شيشه ‏دار نگه‏دارى كنيد تا گرد و غبار هوا كم‏تر به كتاب‏ها آسيب برسانند..

3 اگر چاره‏اى جز استفاده از يك كتابخانه روباز نداريد، حداقل گاه كتاب‏ها را از گرد و غبار پاك كنيد و براى كاهش آسيب رسانى حشره بيد كتاب‏ها را ورق بزنيد و هوا دهيد..

4 استفاده از هواكش و تهويه مناسب در محل كتابخانه به عمر مفيد كتاب‏هاى شما مى‏افزايد..

5 هنريش هين مى‏گويد: هر كجا كتاب را بسوزانند، روزى انسان‏ها را خواهند سوزاند. در اين دنياى شتاب زده كه با «بحران قرائت» روبه‏رو شده است، دردى از اين عمومى ‏تر نمى‏توان يافت كه مردم كم مى ‏خوانند، سريع و شتاب زده مى‏ خوانند، بد مى‏ خوانند و…. اين عبارت را دكتر جانسون در كتاب خويش به كار برده و بسيار ابراز نگرانى كرده است. واقعاً سرنوشت كتاب و كتابخوانى به كجا خواهد كشيد؟

او مى‏گويد: «مردم گويى امروز از كتاب مى‏ترسند. اين بيمارى متأسفانه عمومى و همه گير شده و شايد بهتر باشد آن را بيمارى ترس از كوشش نام نهاد.» اين آرزويى كهن و ديرينه بوده است كه روزى بشر با تفكر و مطالعه انس گيرد و ساعات عمر خويش را با مطالعه پربركت سازد شايد حتى پيش‏تر از آن كه سقراط بگويد:

«جامعه وقتى به سعادت و فرزانگى مى‏رسد كه مطالعه كار روزانه‏اش باشد». ما نيز اين گلگشت را با همان آرزو به پايان مى‏بريم و به عنوان حسن ختام سخن دو تن از بزرگ‏ترين نويسندگان جهان و جمله‏اى زيبا از مولاى متقيان على (ع) را زينت بخش نوشتار مى‏سازيم.

امام على (ع): هر كس اهل مطالعه باشد در سايه مطالعه كتب، به آرامشى بسيار والا دست مى‏يابد كه هرگز از او سلب نمى‏شود.

ويكتور هوگو: خوشبخت كسى است كه به يكى از دو چيز دسترسى دارد: يا كتاب‏هاى خوب و يا دوستانى كه اهل مطالعه كتاب باشند. تولستوى: در دنيا لذتى نيست كه با لذت مطالعه برابر باشد.(1)

اصول کلی مطالعه

اصول كلى كه بايد در مطالعه رعايت شود، عبارتند از:.

1 هميشه با نيت يادگيرى و با دقت و تمركز حواس، مطالعه را شروع كنيد زيرا بدون نيّت قبلى يا با چرت زدن و پراكندگى حواس، نمى‏توان مطالب مهم را آموخت..

2 براى مطالعه يك كتاب، ابتدا محتواى كلى يا يك فصل آن را در نظر بگيريد و مرور كنيد، سپس به مطالعه جزئيات بپردازيد..

3 پس از مطالعه يك فصل يا يك قسمت از آن، مطالب آن را به زبان خود تبديل كنيد و به اصطلاح درونى سازيد. به اين صورت مطالب در ذهنتان ثبات خواهد يافت..

4 سعى كنيد موانع تمركز حواس مشكلات بيرونى (سر و صدا، گرما، سرما و…) و مشكلات درونى (نگرانى‏هاى شخصى، اجتماعى، خانوادگى و اقتصادى، نداشتن علاقه به موضوع و…) را به حداقل ممكن كاهش دهيد. در اين صورت، خواهيد توانست ظرفيت خود را برايشناخت و يادگيرى، حداقل دو برابر كنيد..

5 به خود اعتماد كنيد و مطمئن باشيد كه مى‏دانيد و مى‏توانيد بيش‏تر از آنچه مى‏دانيد، مطالعه كنيد و ياد بگيريد. بدين منظور توانايى و نيرومندى خود را به خود تلقين كنيد، تا در عمل نيز قوى و سر حال باشيد..

6 زمانى كه مى‏خواهيد مطالعه كنيد، سريع و بدون فوت وقت، مطالعه را آغاز نماييد و مواظب باشيد به كار و فكر ديگرى مشغول نشويد..

7 بهترين و سودمندترين زمان براى مطالعه، اوقات سحر و اول صبح است به خصوص براى مطالب استدلالى، فكرى، فلسفى و رياضى..

8 زمان قبل از خواب شب نيز براى حفظ دروس بسيار مناسب است..

9 مطالعه را بلافاصله بعد از غذا و با معده سنگين شروع نكنيد..

10 بعد از هر پنجاه دقيقه مطالعه، پنج تا ده دقيقه استراحت كنيد مثلاً قدم بزنيد، نوشيدنى بنوشيد يا كار مختصرى انجام دهيد.

11 در صورت امكان، براى مطالعه جاى ثابت و مشخصى داشته باشيد..

12 به شرايط فيزيكى و روانى مكان مطالعه (آرام بودن، نور كافى و مناسب، فاصله كتاب و چشم و…) توجه كنيد، تا زود خسته نشويد و آمادگى جسمانى و روانى مطالعه را از دست ندهيد.. 13 هنگام مطالعه، زير نكات مهم و اساسى خط بكشيد..

14 از مطالب مهم و اساسى كتاب يادداشت بردارى كنيد و كتاب را خلاصه‏گيرى نماييد..

مطالعه پر ثمر

براى پرثمر بودن مطالعه رعايت نكات زير مفيد است:

1- براى اوقات شبانه‏روزى خود يك برنامه منظمى را تنظيم كنيد.

2- بهترين وقت‏ها را براى مطالعه خود قرار دهيد مانند ساعات اوليه روز.

3- هنگامى كه خسته هستيد مطالعه نكنيد.

4- ساعات مطالعه را به قطعه‏هاى كوچك تقسيم كنيد. به عبارت ديگر هر 50 دقيقه مطالعه حداقل ده دقيقه كتاب را ببنيديد و ديگر مطالعه نكنيد.

5- از غذاهاى قنددار مانند خرما، مربا، انجير، كشمش و… بيشتر استفاده كنيد.

6- بعد از هر مطالعه تعدادى سؤال طرح كنيد و در مطالعه بعدى پاسخ اين سؤالات را پيدا كنيد.

7- به جاى حفظ كردن الفاظ روى معناى مطلب بيشتر دقت كنيد.

8- بعد از اين كه مطلبى را فهميديد حفظ كردن آن آسان است.

9- با خلاصه كردن مطالب حجم مطالعات خود را به مطالب مهم محدود كنيد.

10- حتما هنگام مطالعه با وضو باشيد و در صورت امكان روبه قبله بنشينيد و مطالعه كنيد.

11- بهداشت مطالعه را مانند: نور مناسب، فاصله چشم تا كتاب (40 سانتى‏متر)، طرز صحيح نشستن را هنگام مطالعه رعايت كنيد.

12- اگر مطلبى را نفهميديد دوباره مطالعه كنيد و به خود تلقين كنيد كه مى‏توانم مطالب را بفهمم.

13- مكان مطالعه خود را در يك جاى بدون سر و صدا قرار دهيد و حتى‏الامكان در كتابخانه مطالعه كنيد.

14- بين ساعات مطالعه يك نوشيدنى مانند چاى، آب ميوه يا ميوه استفاده كنيد. 15- براى خواب و استراحت خود نيز برنامه‏اى داشته باشيد و حتما به اندازه نياز وقت براى خواب قرار دهيد. مثلاً 6 ساعت خواب خود را شب قرار دهيد و يك ساعت هم بعد از ظهر تا از وقت بيدارى بهتر بتوانيد استفاده كنيد.

(1) منابع:

هنر كتاب خواندن، آدريل جانسون. 500 نكته درباره مطالعه، فيل ريس. مطالعه روشمند، عين الله خادمى. روش‏هاى تسريع در خواندن و درك، محمد حسين حقجو. چگونه فرزندم را به مطالعه علاقه‏مند كنم؟، مانفرد وسپل. سلسله مقالات (دانش، مطالعه، كتاب)، حسين خنيفر. 4500 سخن از بزرگان، مجيد اصلان پرويز. انديشه بزرگان، حسين رحمت‏نژا

پرسمان