اختلال خلقى فصل زمستان را جدی بگیرید
اختلال خلقى فصلى تغيير فصلى خلق كه در طى فصل زمستان بروز كرده و با آمدن بهار برطرف مىگردد. علايم اين عارضه معمولاً در ماه شهريور كه روزها شروع به كوتاه شدن مىكنند آغاز شده، در طى زمستان تا ماه اسفند كه روزها دوباره شروع به بلند شدن مىكنند ادامه مىيابد. روشنايى نقش مهمى در ايجاد و نيز درمان اين اختلال دارد. اين عارضه هم در بزرگسالان و هم در كودكان بروز كرده و در خانمها شايعتر است. در موارد نادر، اين اختلال فصلى خلق در ماههاى تابستان بروز كرده و ممكن است ناشى از عدم تحمل گرما باشد. نكته مهم اينست كه تشخيص اين اختلال ممكن است مشكل باشد زيرا ساير انواع افسردگى نيز ممكن است همين علايم را داشته باشند. آزمايشهاى خون براى رد ساير اختلالات طبى احتمالى ممكن است انجام شود. تشخيص اين اختلال معمولاً نياز به يك بررسى سهساله تغييرات خلقى دارد چنانچه اين تغييرات خلقى در پاييز شروع شده و با آمدن بهار فروكش نمايند اين تشخيص تأييد مىگردد.
علايم شايع
1 سستى و تنبلى
2 افسردگى
3 افزايش اشتها (بهخصوص نسبت به كربوهيدراتها)
4 احساس شادى كمتر
5 افزايش وزن
6 خستگى
7 تحريكپذيرى
8 نياز بيشتر به خواب
9 تمايل كمتر براى شركت در فعاليت در زمان ابتلا به اين بيمارى هاى اجتماعى اختلال در تطبيق دادن خود با زندگى در اثر تغييرات فوق
علل
غده پينه آل (يكى از اعضاى تنظيمگر بدن) در مغز، هورمونى بهنام ملاتونين ترشح مىكند كه مىتواند اثر منفى بر روى خلق داشته باشد. در محيط روشن (در طى روز) ميزان ترشح ملاتونين بسيار اندك است حداكثر ميزان ترشح آن در شب و بين ساعتهاى 3- 2 صبح است. در فصل زمستان كه طول مدت شب در آن طولانىتر است ترشح ملاتونين افزايش يافته و بنابراين سطح آن در بدن نيز افزايش مىيابد. روشن بودن چراغ در حد معمول شبها در منزل يا دفتر كار براى خنثى كردن يا اثر فصل زمستان ناكافى است.
درمان
– علايم خفيف ممكن است با اقدامات ساده زير قابل برطرف شدن باشند:
1- پردههاى اتاق را كنار بزنيد در كنار پنجره بنشينيد و بهطور مكرر به بيرون نگاه كنيد.
2- در روزهاى ابرى از چراغهاى پرنور استفاده كنيد.
3- تغييرات خلقى خود را بهطور روزانه ثبت كنيد تا هرگونه تغيير خلقى يا الگوى خلقى بعداً قابل ارزيابى باشد.
4- خود را منزوى نكنيد (به ملاقات دوستان رفته، از نمايشگاهها ديدن كنيد و…).
5- در حد توان و انرژى خود به فعاليتهاى گوناگون در زمان ابتلا به اين بيمارى بپردازيد. فعاليت در زمان ابتلا به اين بيمارى فيزيكى تقريباً هميشه براى اختلالات خلقى اثر درمانى دارد.
6- تا آنجا كه ممكن است در محيط باز بهخصوص در روشنايى اول صبح قرار گيريد.
7- در فصل زمستان به مناطق گرمسير مسافرت نماييد.
– ساير درمانها در اين زمينه هنوز مراحل تكاملى خود را طى مىكنند، ولى اساس آنها را معمولاً طولانى كردن روز بهطور مصنوعى با روشهاى مختلف يا نوردرمانى تشكيل مىدهد. مدت و شدت درمان ممكن است در افراد مختلف متفاوت باشد و تعيين آن بايد با همفكرى شما و تيم پزشكى شما صورت گيرد. اگرچه اين منابع روشنايى بهصورت تجارى در دسترس قرار دارند، توصيه مىشود كه بدون دستور پزشك از آنها استفاده نشود. نمونههايى از اين درمانها بهشرح زير است: 1 روزى يك ساعت صبح و عصر زير يك چراغ بسيار پرنور (معادل لامپهاى 10100 وات يا بيشتر) بنشينيد. واژه لوكس) LUX ( كه معادل لاتين واژه روشنايى) light ( در انگليسى است، واحد اندازهگيرى براى نوردرمانى است. 2 از يك كلاه آفتابگردان داراى چراغهاى كوچك روشنشونده با باترى كه روشنايى را مستقيماً بر روى چشمها مىاندازد استفاده كنيد. 3- در برخى بيماران نوردرمانى مؤثر نبوده و ممكن است انواع ديگر درمان نظير دارودرمانى يا رواندرمانى لازم گردد. داروهاى ضدافسردگى در بيمارانى كه به ساير درمانها پاسخ نمىدهند ممكن است تجويز گردد.
پرمان
