آیا روح و روح القدس و روح الامين غير از جبرئيل است

آيا نظر علامه اين است كه منظور از روح و روح القدس و روح الامين غير از جبرئيل است؟

به نظر مرحوم علامه طباطبائى، روح القدس، روح الامين همان جبرئيل است ولى منظور از روح غير از جبرئيل است.

توضيح مطلب: روح القدس در پنج آيه به كار رفته‏(1) و روح الامين در يك آيه‏(2) مرحوم علامه در موارد متعددى به مطلب ذكر شده تصريح دارد

1 در يكى مى فرمايد: «المراد بالروح الامين هو جبرئيل ملك الوحى… مراد از روح الامين همان جبرئيل ملك وحى است به دليل قول خداوند كه مى فرمايد: «كسى كه دشمنى دارد با جبرئيل [بداند] براستى او بر قلب تو به اذن خداوند نازل مى شود»(3) «و قد سماه فى موضع آخر بروح القدس همين جبرئيل را در جاى ديگر به روح القدس ياد نموده است، «قل نزله روح القدس من ربك بالحق‏ بگو نازل نموده است آن (وحى) را روح القدس از طرف پروردگار به حق.(4)

(5)

در ذيل آيه 102 سوره نحل‏ «قل نزله روح القدس من ربك…» مى گويد: روح القدس همان است كه قرآن او را در يك جا «روح الامين» ناميده و در جاى ديگر «جيرئيل» ناميده است.(6)

نتيجه اين بخش اين شد كه روح القدس، روح الامين، همان جبرئيل است.

اما روح مطلق كه در برخى آيات آمده،(7) غير از جبرئيل و روح القدس است، اين مطلب را نيز در مواردى تصريح نموده است از جمله:

1 «و الظاهران المراد بالروح الروح الذى هو من امره تعالى… ظاهر اين است كه مراد از روح، روحى است كه از امر خداوند است، چنان كه خود فرمود: بگو روح از امر پروردگار من است.»(8) و اين روح غير از ملائكه است چنانكه ظاهر قول خداوند كه فرمود: «ينزل الملائكه بالروح من امره‏(9) فرشتگان را با روح به فرمانش بر هر كسى از بندگانش بخواهد نازل مى كند» [چون در آيه ملائكه غير از روح شمرده شده است‏] پس به سخنان كسانى كه مى گويند روح همان جبرئيل اعتنا نمى شود، هر چند به جبرئيل روح الامين و روح القدس گفته شده است ولى ظاهر اين است كه مقيد (روح القدس و…) غير از مطلق [روح‏] است‏(10)

2 در سوره قدر مى گويد: «و الظاهر من الروح هو الروح الذى من الامر،… ظاهر اين است كه مراد از روح، همان روحى است كه از امر پروردگار است كه فرمود: «بگو روح از امر پروردگار من است»(11)

در نتيجه روح مطلق غير از جبرييل و روح الامين و روح القدس.

(12)

(1) نحل 102، مائده 110، نساء 171، بقره 87،. 253
000 (2) شعراء 193
000 (3) بقره، آيه 97
000 (4) نحل، ايه 102
000 (5) علامه سيد محمد حسين طباطبائى، الميزان تهران، دارالكتب الاسلاميه، چاپ سوم، 1397 ه ق ج 15 ص 345 ذيل آيه 193 شعراء
000 (6) الميزان، همان، ج 12 ص 370 ذيل آيه 102 نحل.
000 (7) معارج آيه، 4 قدر آيه 4 و…
000 (8) اسرا، آيه 85
000 (9) نحل، آيه 2
000 (10) الميزان، ج، 20 ص 75 ذيل آيه، 4 سوره معارج‏
000 (11) الميزان، همان، ج 20 ص 472
000 (12) براى مطالعه بيشتر به منابعى كه در پاورقى آمده رجوع شود.

پرسمان