آيا اگر كسى غيبت كند تا چهل روز نمازش اثر ندارد؟

آيا اگر كسى غيبت كند يا كسى را مسخره نمايد در پشت سرش نماز او تا چهل روز اثر ندارد؟ حتى اگر استغفار نمايد؟ الآن مدتى است كه حضور قلبم را از دست داده ام آيا بايد تا چهل روز صبر كنم؟ چون هر چه استغفار مى طلبم فايده ندارد

در زمينه شدت گناه غيبت در روايتى مى فرمايد: من اغتاب مسلما او مسلمه لم يقبل الله صلاته و لاصيامه اربعين يوما و ليله الا ان يغفر له صاحبه. هر كس غيبت مرد يا زن مسلمانى را بكند خداوند نماز و روزه او را تا چهل روز قبول نمى‏كند مگر اين كه غيبت شونده او را ببخشد.(1).

هر چند غيبت از گناهان بزرگ است ولى همين مقدار كه شخص توبه كند گناه او بخشيده مى شود و لازم نيست از طرف مقابل حلاليت بطلبد ولى سعى كنيد از خداوند براى او طلب آمرزش كنيد.

غيبت از جمله گناهانى است كه مشتمل بر دو حق، يعنى حق الله و حق الناس مى باشد. يعنى غيبت كننده از دو جهت مديون است: اول، نسبت به خداى تعال كه مخالفتش را مرتكب شده، دوم، نسبت به كسى كه آبرويش به وسيله غيبت مورد حمله قرار گرفته است. لذا كسى كه مى خواهد از اين گناه توبه كند بايد از هر دو جهت تسويه حساب نمايد.

براى اداى حق الله طبق قاعده عمومى توبه، بر غيبت كننده واجب است پشيمان شده از كردار خويش متأسف باشد به اين اميد كه بدين وسيله از حق خداوند پاك شود.

اما براى اداى حق الناس قاعده اين است كه از صاحب حق كه غيبتش را كرده است طلب حليت كند. غير از اين قاعده بعضى از احاديث نيز بر اين حكم دلالت دارند. ولى از بعضى اخبار چنين استفاده مى شود كه براى خروج از حق الناس استغفار براى كسى كه غيبتش را كرده است كافى است.

به تبع اين اخبار به ظاهر متعارض در بين علما دو قول متعارض پيدا شده است، گروهى قائل به وجوب استحلال و گروه ديگرى قائل به كفايت استغفار شده اند.

امام صادق (ع) مى فرمايد: از نبى اكرم (ص) سؤال شد: كفاره غيبت چيست؟ فرمود: اين است كه هرگاه كسى را كه غيبتش را كرده اى به يادآورى براى او طلب مغفرت كنى.

سئل النبى (ص): «ما كفاره الاغتياب؟ قال: تستغفر الله لمن اغتبته كلما ذكرته».

از رواياتى نيز استفاده مى شود كه طلب حليت از طرف مقابل لازم است و خدا توبه اش را نمى پذيرد تا طرف مقابلش او را حلال كند.

هر يك از اين دو قسم روايت دليلى بر يكى از دو قول هستند ولى روايتى از امام صادق (ع) رسيده است كه مى تواند جامع بين دو قول باشد حضرت فرمود: اگر غيبت كسى را كردى و او با خبر شد بايد از او طلب حليت كنى ولى اگر مطلع نشد برايش طلب مغفرت كن.

دليل اين حكم اين است كه اگر شخص غيبت شده اطلاع نداشته باشد طلب حليت از او به منزله خبر دادن و موجب برانگيختن فتنه و برافروختن آتش كينه است.

اگر شخص غيبت شده به سبب مرگ يا مسافرت از دسترس خارج شده باشد مثل كسى است كه ازغيبت خبر ندارد و استغفار كفايت مى كند(2)

شما گناهى انجام داده ايد و سخت از آن پشيمان هستيد، در اين زمينه بايد بدانيد كه همين پشيمانى براى شما توبه محسوب مى شود و خداوند طبق آيات قرآنى هم توبه كنندگان را مورد بخشايش قرار مى دهد و هم آنها را دوست دارد، بنابراين نبايد نگران باشيد، زيرا نگرانى مفرط در اين زمينه ممكن است باعث تضعيف حضور قلب شما شده باشد. كم شدن حضور قلب تنها به خاطر انجام گناه نيست. ممكن است اين اختلال به خاطر عوامل ديگرى نيز باشد، كه بايد مورد توجه قرار داد.

اينكه گفته شده است اعمال غيبت كننده تا چهل روز اثر ندارد، مربوط به كسانى است كه گناه مى كنند و توبه هم نمى كنند. به احتمال قوى اين روايت در مورد شما مصداق نداشته باشد، بنابراين در اين مورد هم نبايد نگران باشيد.

(1) (ميزان الحكمه، ج 3، ص 2330)
000 (2) (ترجمه اخلاق، ص 242). پرسمان.