آداب قبل از خواب

سزاوار است هنگام خواب این امور رعایت شود:
1ـ با طهارت بخوابى.
2ـ از گناهان توبه نمایى.
3ـ قلب خویش را از فکر دنیا فارغ سازى.
4ـ سعى کن چنان باشى که حقِّ کسى در گردنت نباشد.
5ـ عازم باشى که براى نماز شب برخیزى، زیرا که افتخار مؤمن و زینت او در دنیا و آخرت، نماز در آخر شب است.
6ـ سوره «قل هو الله احد»(1) و «الهیکم التکاثر»(2) و «آیة الکرسى»(3) را مى خوانى.
7ـ تسبیح فاطمه زهرا(علیها السلام) را مى خوانى.(4)
8ـ بهتر است به طرف راست یا به پشت بخوابى، امّا به سینه خوابیدن در روایات به عنوان خواب شیطانى شمرده شده است.(5)
9ـ در صورتى که از غلبه خواب نگران باشى که براى نماز شب، یا نماز صبح، یا غیر آن بیدار نشوى، خواندن آیه آخر سوره کهف بسیار مؤثر است:

قُلْ اِنَّما اَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحى اِلَىَّ، اَنَّما اِلهُکُمْ اِلهٌ واحِدٌ،
بگو جز این نیست که من بشرى هستم مانند شما که به من وحى شود و جز این نیست که خداى شما خداى یگانه است پس هرکه
فَمَنْ کانَ یَرْجُو لِقآءَ رَبِّهِ فَلْیَعْمَلْ عَمَلاً صالِحاً، وَلایُشْرِکْ بِعِبادَةِ رَبِّهِ اَحَـداً.
امید لقاى پروردگارش را دارد باید عمل شایسته کند و هیچ کس را در پرستش پروردگارش شریک نکند.
در روایتى از امام صادق(علیه السلام) وارد شده که هیچ کس این آیه را در وقت خوابیدن نمى خواند مگر آن که در ساعت مقصود بیدار مى شود.(6) (کم خوردن غذا و مایعات و به موقع خوابیدن نیز، به بیدارى در آخر شب کمک مى کند).
10ـ در صورت ترس از حیوانات موذى این دعا را بخوان که از امام باقر(علیه السلام) روایت شده است:

اَعُوذُ بِکَلِماتِ اللهِ التّآمّاتِ، اَلَّتى لایُجاوِزُهُنَّ بَرٌّ وَلا فاجِرٌ مِنْ شَرِّ ما ذَرَءَ، وَمِنْ شَرِّ ما بَرَءَ،
پناه برم به کلمات تامه خدا که نگذرد از آنها نیکوکار و نه بدکار از شرّ هر چه آفرید و از شرّ هر چه پدید آورد
وَ مِنْ شَرِّ کُلِّ دآبَّة هُوَ اخِذٌ بِناصِیَتِها، اِنَّ رَبّى عَلى صِراط مُسْتَقیم.(7)
و از شرّ هر جنبنده اى که زمامش بدست اوست همانا پروردگار من بر راهى راست است.
11ـ در صورت خوف از احتلام (جنابت در خواب) این دعا را بخواند:

اَللّهُمَّ اِنّى اَعُوذُ بِکَ مِنَ الاِْحْتِلامِ، وَمِنْ شَرِّ الاَْحْلامِ، وَمِنْ اَنْ یَتَلاعَبَ بِىَ الشَّیْطانُ فِى الْیَقْظَةِ وَالْمَنامِ.(8)
خدایا به تو پناه برم از احتلام و از شرّ خوابهاى آشفته و از این که شیطان با من بازى کند چه در بیدارى و چه در خواب.
12ـ در صورت خوف از سارق (ضمن رعایت جهات ایمنى) دو آیه آخر سوره اسراء را بخوان:

قُلِ ادْعُوا اللّهَ اَوِ ادْعُوا الرَّحْمنَ، اَیّاً ما تَدْعُوا فَلَهُ الاَْسْماءُ الْحُسْنى،
بگو «اللّه» را بخوانید یا «رحمان» را، هر کدام را بخوانید (ذات پاکش یکى است و) براى او بهترین نام هاست
وَ لا تَجْهَرْ بِصَلاتِکَ وَلا تُخافِتْ بِها، وَابْتَغِ بَیْنَ ذلِکَ سَبیلاً
و نمازت را زیاد بلند یا خیلى آهسته نخوان، و در میان آن دو، راهى (معتدل) انتخاب کن
وَ قُلِ الْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فىِ الْمُلْکِ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً.(9)
و بگو ستایش براى خداوندى است که نه فرزندى براى خود انتخاب کرده، و نه شریکى در حکومت دارد، و نه به خاطر ضعف و ذلّت (حامى و) سرپرست براى اوست و او را بسیار بزرگ بشمار.
13ـ خوابِ بین الطلوعین و خواب بعد از عصر (وقت غروب) را ترک کن.(10)
14ـ در پشت بامى که اطراف آن دیوار ندارد خوابیدن مکروه است.(11)
15ـ اگر خوابى دیدى براى کسى نقل کن که عالمى ناصح و مهربان باشد (و با تعبیر صحیح تو را امیدوار سازد).(12)
16ـ از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که هر کس هنگام رفتن به بستر، سه بار این دعا را بخواند (و توبه کند) از گناه پاک مى شود:

اَلْحَمْدُللهِِ الَّذى عَلا فَقَهَرَ، وَالْحَمْدُللهِِ الَّذى بَطَنَ فَخَبَرَ، وَالْحَمْدُللهِِ الَّذى مَلَکَ فَقَدَرَ،
ستایش خدایى را که برتر آمد و چیره و ستایش خدایى را که نهان است و آگاه و ستایش خدایى که مالک است و نیرومند
وَ الْحَمْدُللهِِ الَّذى یُحْیِى الْمَوْتى وَیُمیتُ الاَْحْیآءَ، وَهُوَ عَلى کُلِّ شَىْء قَدیرٌ.(13)
و ستایش خدایى را که زنده کند مردگان را و بمیراند زندگان را و او بر هر چیز تواناست.
17ـ از امام صادق(علیه السلام) روایت شده است: وقتى که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) به بستر مى رفت، آیة الکرسى مى خواند و مى گفت:

بِسْمِ اللّهِ، آمَنْتُ بِاللّهِ، وَکَفَرْتُ بِالطّاغُوتِ، اَللّهُمَّ احْفَظْنى فى مَنامى وَفى یَقْظَتى.(14)
به نام خدا ایمان آوردم به خدا و کافرم به طاغوت خدایا حفظ کن مرا در خوابم و در بیداریم.
18ـ مفضّل بن عمر مى گوید امام صادق(علیه السلام) به من فرمود: هنگام خواب با این یازده جمله به خداوند پناه ببر:

اَعُوذُ بِعِزَّةِ اللهِ، وَاَعُوذُ بِقُدْرَةِ اللهِ، وَاَعُوذُ بِجَلالِ اللهِ، وَاَعُوذُ بِسُلْطانِ اللّهِ، وَاَعُوذُ بِجَمالِ اللّهِ،
پناه برم به عزت خدا و پناه برم به نیروى خدا و پناه برم به جلال خدا و پناه برم به سلطنت خدا و پناه برم به جمال خدا
وَ اَعُوذُ بِدَفْعِ اللّهِ، وَاَعُوذُ بِمَنْعِ اللّهِ، وَاَعُوذُ بِجَمْعِ اللهِ، وَاَعُوذُ بِمُلْکِ اللّهِ وَاَعُوذُ بِوَجْهِ اللهِ،
و پناه برم به دفاع خدا و پناه برم به جلوگیرى کردن خدا و پناه برم به جمع آورى خدا و پناه برم به فرمانروایى خدا و پناه برم به ذات خدا
وَ اَعُوذُ بِرَسُولِ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ مِنْ شَرِّ ما خَلَقَ، وَبَرَأَ وَذَرَءَ.(15)
و پناه برم به رسول خدا صلى الله علیه و آله از شرّ آنچه آفرید و پدید آورد.
نکته:
در عصر و زمان ما بسیارى از مردم گرفتار بى خوابى هستند و جمعى از آنها پناه به قرص هاى خواب آور مى برند که گاه آنها خود سرچشمه بیمارى هاى دیگرى مى شود.
عامل اصلى این بى خوابى ها، ناآرامى روح است; اگر ما به دستورات اسلام عمل کنیم، ناآرامى روح برچیده مى شود و از خواب آسوده اى ـ به لطف خدا ـ بهره مند خواهیم شد.
قرآن مجید مى گوید: «أَلا بِذِکْرِ اللهِ تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ; آگاه باشید یاد خدا مایه آرامش دلهاست».(16)
آرى; هر قدر بیشتر به یاد خدا باشیم، و بر او توکّل نماییم، و در مشکلات به او پناه بریم و بدانیم او غفور و رحیم است و جواد و کریم و بر هر چیز تواناست و این امور را واقعاً باور کنیم، روح ما غرق آرامش مى شود.
از سوى دیگر، پریشانى ها و نگرانى ها در غالب موارد از حبّ دنیا سرچشمه مى گیرد; اگر حبّ دنیا را از دل بیرون کنیم و براى زندگى کوشش و تلاش لازم را انجام دهیم و بقیه را به خدا واگذار کنیم، نور آرامش بر دل و جان ما پرتوافکن مى شود.

 

فهرست کامل مفاتیح الجنان