آيه «كل شىء هالك الا وجهه» را با توجه به جاودانگى انسان در قيامت تفسير كنيد؟
آيه «كل شىء هالك الا وجهه» را با توجه به جاودانگى انسان در قيامت تفسير كنيد؟
«هلك» در اصل به معناى ضايع شدن و تباه گشتن است.(1) و در قرآن در موارد متعدد در معناى مرگ استعمال شده است.(2) و در زبان عربى نيز از مردن به هَلَكَ تعبير مىشود. بنابراين آيه شريفه (كل شىء هالك الا وجهه)(3) نظر به زندگى دنيوى و برزخى دارد كه همه موجودات ناچار حيات دنيوى خود را از دست مىدهند بنابراين مربوط به زندگى اخروى نيست، بلكه در آخرت- در بهشت يا در جهنم- داراى حياتى جاودان خواهند بود. قرآن در آيه ديگر مىفرمايد:
(كل من عليها فان و يبقى وجه ربك ذوالجلال و الاكرام) «تمام كسانى كه بر صفحه زمين هستند فانى مىشوند و تنها ذات خداوند باقى مىماند».(4) اين آيه شريفه نيز اشاره به دگرگونى اين جهان دارد و اينكه همه چيز غير از خدا، دچار تغيير و تحول و مرگ مىشود. اين معناى ظاهرى آيه. اما آيه شريفه معانى والاترى نيز دارد كه جهت آگاهى به تفاسير مراجعه نماييد در هر صورت موجودات بر دو قسماند:
1 يا واجبالوجود بالذات است كه و جود برايش ضرورى است و در ذاتش، هيچگونه هلاكت و تباهى و نابودى و مرگ و نيستى نمىباشد كه فقط اختصاص به حضرت حق تعالى دارد.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
2 يا ممكنالوجود بالذاتند كه در ذات خود نسبت به هستى و نيستى مساويند و براى موجود شدن و تداوم وجود و حيات نيازمند به فيض دائمى الهى دارند.
همه موجودات جهان هستى- بجز حق تعالى- ممكن الوجود بالذات هستند، يعنى، در ذات خود، شايستگى هستى و زندگانى ندارند و تنها از جانب خداوند است كه شايستگى هستى پيدا مىكنند. بنابراين، اگر به چهره ذاتى آنان نگاه كنيم آنها تباه شده و ضايع هستند و هيچ شايستگى براى او به حيات ندارند، اما اگر به چهره الهى آنها نگاه كنيم كه خداوند به آنها حيات داده است، تا ابد زنده خواهند بود.
با اين تقدير معناى آيه چنين مىشود كه: همه چيز ما ذاتاً تباه شدنى هستند و تنها چهره و وجه خداوند باقى است و هلاكت و تباهى در آن راه ندارد. آرى انسان در قيامت جاودانه است اما اين جاودانگى به فيض دائمى و هميشگى الهى است وگر نه اگر به ذات خود انسان نگاه شود، او موجودى تباه شده و از بين رفتنى است.(5)
(1) قاموس قرآن، ج 7، ص. 159
000 (2) مؤمن، آيه 82 نساء، آيه 176 جاثيه، آيه 24 مائده، آيه. 17
000 (3) قصص (28)، آيه. 89
000 (4) رحمن (55)، آيه. 26
000 (5) براى اطلاع دقيقتر از معناى آيه شريفه ر. ك. به تفسير الميزان، ج 16، ص 97-. 92
پرسمان
