فضیلت ماه رجب

پیامبر خدا (صلی الله علیه وآله) می فرماید: رجب، «شهرالله الأصمّ» است و بدان سبب آن را «اصمّ» نامیدند که هیچ ماهی به پایه عظمت آن نمی رسد مردم زمان جاهلیت به رجب حرمت می نهادند و آنگاه که اسلام درخشیدن گرفت، بر حرمت آن افزود. بدانید که رجب، ماه خدا شعبان، ماه من و رمضان، ماه امت من است پس هرکس یک روز از رجب را روزه بدارد، مستحقّ رضوان الهی گردد و روزه اش غضب الهی را خاموش کند و خداوند دری از درهای جهنّم را بر او ببندد. اگر کسی به اندازه تمام زمین طلا انفاق کند، برتر از روزه یک روز آن نخواهد بود… هرگاه شب شود، دعایش مستجاب خواهد بود: یا در دنیابه او عطا خواهد شد و یا برای آخرت او ذخیره می شود… حضرت رسول خدا (صلی الله علیه وآله) سپس ثواب دو، سه، چهار، پنج، تا سی روز، روزه ماه رجب را تک تک با توضیح کامل بیان فرمود.

در همین زمینه امام کاظم (علیه السلام) می فرماید: رجب، نام نهری در بهشت است که از شیر سفیدتر و از عسل شیرین تر است بنابراین هرکس یک روز از ماه رجب را روزه بدارد، خداوند از آن نهر به او خواهد نوشاند.

همچنین آن حضرت در روایت دیگری می فرماید: رجب، ماه عظیمی است که خداوند، اعمال نیک را در آن چند برابر می فرماید و گناهان را در آن محو می کند. پس هرکس یک روز از ماه رجب را روزه بگیرد، به اندازه مسیر یک سال از جهنّم دور و هرکس سه روز از آن ماه را روزه بدارد، بهشت بر او واجب می شود.

اسوه اهل معرفت و عبادت، مرحوم سیدبن طاوس در مورد افرادی که قبل از اسلام در دوره جاهلیت، مورد ظلم و ستم دیگران قرار گرفتند اما به انتظار ماه رجب نشستند و در آن ماه پربرکت، خدای را بخواندند و حضرت حق، دعایشان را مستجاب فرمود و بلا و گرفتاری را از آنها بگرداند، چند داستان نقل کرده است که ما یکی از آن ها را در اینجا می آوریم: شخصی، گذارش به مردی افتاد که نابینا، بیمار و خانه نشین شده بود. او از دیگران پرسید: چرا این بیمار گرفتار، از خدای متعال عافیت نمی خواهد؟ به او پاسخ دادند آیا او را نمی شناسی؟ او به نفرین شخصی به نام «عیاض» گرفتار شده است.

او گفت: عیاض را فراخوانید تا ماجرای این مرد نابینا را برای ما بازگوید. وقتی عیاض آمد به او گفت: داستان پسران «ضیعا» را که این مرد از جمع آنهاست برای ما بگو عیاض گفت: این داستان از داستان های دوره جاهلیت است و من دوست ندارم پس از آمدن اسلام، دیگر آن را بازگویم. آن شخص گفت: شایسته است که آن را برای ما بازگویی. عیاض گفت: پسران ضیعا، ده نفر بودند و خواهری داشتند که همسر من بود. آنان با من درگیر شدند و همسرم را از من جدا کردند. من هرچه آنان را به خداوند سوگند دادم و احترام خویشی و قرابت را یادآوری کردم، فایده ای نبخشید. من صبر کردم تا ماه رجب، این ماه محترم الهی فرا رسید و آنگاه دست به دعا برداشتم و با حال خستگی و درماندگی خدای را بخواندم و تقاضا کردم که همه شان نابود و یکی شان نابینا و زمین گیر شود. خدای متعال دعایم را مستجاب فرمود و همه شان نابود شدند جز این مرد، که نابینا و خانه نشین شده است.

باری در کرامت و فضیلت این ماه، حضرت امام صادق (علیه السلام) نیز می فرماید: آن گاه که قیامت برپا شود، منادی الهی فریاد زند: «أین الرجبیون؟» کجایند آنانکه ماه رجب را گرامی داشتند و از آن، بهره ها بردند؟ از آن انبوه جمعیت، گروهی برخیزند که نور جمالشان محشر را روشن کند. بر سر آنان تاج های شاهی که مرصّع به درّ و یاقوت است، قرار دارد و در طرف راست هرنفر از آنان هزار فرشته، در سمت چپ نیز هزار فرشته به او کرامت و تعظیم الهی را تبریک گویند. از جانب الهی ندا آید: بندگان و کنیزانم، به عزت و جلالم سوگند، شما را جای و مقام گرامی و عطایای فراوان دهم و شما را در جایی جای دهم که از زیر آن نهرها جاری است و شما در آن جاوید خواهید بود زیرا شما داوطلبانه برای من در ماهی که من بزرگش داشتم روزه گرفتید. سپس، خطاب به فرشتگان فرماید: فرشتگان من بندگان و کنیزان را به بهشت داخل کنید. در اینجا حضرت صادق (علیه السلام) فرمود: این پاداش، برای کسی است که گرچه یک روز از اول یا وسط یا آخر ماه رجب را روزه بدارد.

پیامبر گرامی ما در بیان عظمت و اهمیت ماه رجب می فرماید: خدای متعال، در آسمان هفتم، فرشته ای به نام «داعی» قرار داده است. هرگاه ماه رجب فرا رسد، آن فرشته دعوت کننده، هرشب تا به صبح گوید: خوشا به حال کسانی که به ذکر الهی مشغولند خوشا به حال کسانی که با میل و رغبت تمام، رو به سوی درگاه خدا آرند. و خداوند می فرماید: من همنشین کسی هستم که با من همنشین باشد، و مطیع کسی هستم که فرمان مرا ببرد و آمرزنده ام کسی را که از من طلب آمرزش کند. این ماه رجب ماه من، بنده هم بنده من، و رحمت هم از آن من است هرکس مرا در این ماه بخواند، پاسخ مثبت دهم و هرکس از من چیزی بخواهد، به او عطا کنم و هرکس از من هدایت جوید، هدایتش کنم.

من این ماه را وسیله ارتباط بین خود و بندگانم قرار داده ام پس هرکس به آن چنگ زند، به من می رسد.

گرچه تمام ماه رجب، نزد خداوند و اولیاء گرامیش عزیز و ارجمند است لیکن برخی از اوقات آن، فضیلت ویژه ای دارد مثلا اوّلین شب جمعه ماه رجب، دارای امتیازی بزرگ است. پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله) می فرماید: از اولین شب جمعه ماه رجب غافل نشوید فرشتگان آن را «لیله الرغائب» می نامند. چرا که وقتی یک سوم از شب گذشت، هیچ فرشته ای نیست مگر اینکه در کنار کعبه مشرفه آید آنگاه خداوند نظر مرحمت به آنان کند و فرماید: فرشتگانم هرچه خواهید از من بخواهید. فرشتگان گویند: بارالها حاجت و خواسته ما آن است که روزه داران ماه رجب را بیامرزی خداوند متعال فرماید: آمرزیدم.

یکی از کارهای مهم و شایسته در ماه رجب، کمک به مستمندان است. امام صادق (علیه السلام) از پدران گرامیش از امام علی (علیه السلام) نقل می کند که آن حضرت فرمود:… هرکس به خاطر خدا در ماه رجب صدقه بدهد، خداوند وی را آنچنان اکرام فرماید که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه بر قلب انسانی خطور کرده باشد.

اگر هیچ حادثه ای در ماه رجب رخ نمی داد، باز هم رجب ارزش خاص و ویژگی استثنائی خود را داشت لیکن حوادثی در آن به وقوع پیوسته است که مهمترین آن، در روز بیست و هفتم این ماه است چرا که آخرین پیامبر برگزیده الهی حضرت محمد (صلی الله علیه وآله) در این روز از جانب خدای متعال مأمور هدایت مردم و ابلاغ هدایت و رسالت الهی گردید.

بندگان صالح و آگاه الهی، ماه رجب و شعبان را به عنوان زمینه و مقدمه ای جهت کسب آمادگی برای درک درست و شایسته ماه مبارک رمضان به حساب می آورند. خوشبختانه هم اکنون در برخی از شهرهای کشور عزیزمان ایران، اهل عبادت و معرفت دو برنامه دارند و آن ها را با هم اجرا می کنند: یکی «اعتکاف» که دستور اکید اسلام است با احکام و دستورات ویژه اش و دیگری برنامه ای به نام عمل ام داود، دستوری که از حضرت امام صادق (علیه السلام) به ما رسیده است.

درباره اهمیت ماه رجب و سفارش به استغفار و استحباب عمره رجبیه روایات بسیاری وارد شده است که از مجموعه آنها چنین به دست می آید که ماه رجب ماه تقویت ارتباط با خداست و در ماه شعبان صلوات بر محمد و آل محمد و التزام به سنت پیامبر (صلی الله علیه وآله) بسیار سفارش شده است.

برای آگاهی از برنامه ها و عبادات و دعاهای این ماه به کتب ادعیه چون «مفاتیح الجنان»، «اقبال الأعمال» و غیره مراجعه کنید.

پایگاه حوزه