اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد
مسأله 4 اگر شناختن اعلم مشکل باشد به احتیاط واجب باید (1) از کسی تقلید کند که گمان به اعلم بودن او دارد (2)، بلکه اگر احتمال ضعیفی هم بدهد که کسی اعلم است و بداند دیگری از او اعلم نیست (3)، به احتیاط واجب باید از او تقلید نماید (4) و اگر چند نفر در نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند باید از یکی از آنان تقلید کند (5).
این مسأله در رساله آیت اللّه سیستانی نیست
(1) (اراکی، فاضل، نوری:) اگر شناختن اعلم مشکل باشد باید..
(2) (خوئی:) اگر اختلاف بین مجتهدین و لو اجمالًا معلوم و شناختن اعلم مشکل باشد لازم است احتیاط کند، و در صورتی که احتیاط ممکن نباشد، باید از کسی تقلید کند که گمان به اعلم بودن او دارد..
(3) (خوئی:) باید از او تقلید نماید.[پایان مسأله]
(4) (فاضل:) اگر احتمال ضعیفی هم بدهد که کسی اعلم است و احتمال اعلم بودن دیگری را ندهد باید از همان کس تقلید نماید و همین طور اگر علم داشته باشد که مثلًا دو نفر یا مساوی در علم هستند و یا یکی از آنها بطور معیّن، احتمالًا اعلم است و احتمال اعلمیّت دیگری را ندهد باید از آن شخص معیّن تقلید نماید..
(5) (اراکی:) از هر یک میتواند تقلید کند، هر چند أولی و أحوط آن است که پرهیز کارتر را انتخاب کند.
(گلپایگانی، صافی:) مسأله اگر شناختن اعلم مشکل باشد، میتواند از کسی تقلید کند که یقین به اعلم بودن دیگران از او نداشته باشد یا مخالفت فتوای او با فتوای اعلم معلوم نباشد. و اگر چند نفر در نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند، باید از یکی از آنان تقلید کند. ولی چنانچه یکی از آنان پرهیزکارتر باشد بهتر آن است که از او تقلید کند.
(تبریزی:) مسأله اگر اختلاف بین مجتهدین و لو اجمالًا معلوم و شناختن اعلم مشکل باشد، چنانچه احتمال می‌دهد یکی از آنان اعلم از دیگران باشد لازم است از او تقلید نماید و در صورت احتمال اعلمیّت در هر کدام کافی است از یکی از آنها تقلید کند و گمان به اعلمیّت معتبر نیست و هم چنین اگر مجتهدین در اعلمیت مساوی باشند میتواند از یکی از آنها تقلید کند.
(مکارم:) مسأله هر گاه شناختن اعلم بطور قطع ممکن نشود، احتیاط آن است از کسی تقلید کند که گمان به اعلم بودن او دارد، و در صورت شک ّ میان چند مجتهد و عدم ترجیح آنها از هر کدام بخواهد میتواند تقلید کند.
(بهجت:) مسأله اگر شناختن اعلم مشکل باشد و انسان گمان به اعلم بودن کسی دارد، در صورتی که گمانش به حدّ اطمینان برسد باید از او تقلید کند. بلکه اگر اطمینان برای او حاصل نشد بعید نیست ترجیح کسی که فقط به اعلم بودن او گمان دارد یا احتمال می‌دهد، ولی بهتر این است که در این صورت به قول کسی عمل کند که موافق احتیاط باشد. امّا اگر احتمال ضعیفی هم بدهد که کسی اعلم است و بداند دیگری از او اعلم نیست، باید از او تقلید نماید. و اگر چند نفر در نظر او اعلم از دیگران و با یکدیگر مساوی باشند باید از یکی از آنان تقلید کند.
(زنجانی:) مسأله اگر انسان اختلاف بین مجتهدین را در مسائل مورد ابتلا احتمال دهد و یقین داشته باشد که یکی از مجتهدین از دیگران اعلم است و او را نتواند تشخیص دهد، باید در صورت امکان، احتیاط نماید و اگر احتیاط ممکن نیست، از کسی که به اعلم بودن وی گمان داشته باشد تقلید کند و اگر گمان نداشته باشد، از هر کسی که احتمال اعلم بودن او را بدهد میتواند تقلید کند. و اگر یقین نداشته باشد که یکی از مجتهدین از دیگران اعلم است باید از کسی تقلید کند که گمان به اعلم بودن او دارد و احتیاط کردن لازم نیست، بلکه اگر احتمال اعلم بودن یکی را بدهد و بداند دیگری از او اعلم نیست، باید از او تقلید نماید، هر چند گمان داشته باشد که با هم مساویند و اگر هیچ یک از افراد در احتمال اعلم بودن بر دیگری ترجیح نداشته باشد، از یکی از آنها تقلید می‌نماید.
مسائل اختصاصی
(بهجت:) مسأله 5 در صورت مساوی بودن دو مجتهد، جایز است انسان در مسائلی که ارتباطی با هم ندارند، بعضی مسائل را از یکی و بعضی دیگر را از مجتهد دیگر تقلید نماید.
شاید این مطالب را هم بپسندید:
(بهجت:) مسأله 6 عدول از مجتهد زنده به مجتهد دیگر، در صورت تساوی دو مجتهد در اعلمیّت، در جمیع مسائل یا در بعضی مسائل که ارتباطی با هم ندارند، جایز است، ولی احوط ترک عدول است مگر به اعلم؛ و حکم اورعیّت نیز مانند اعلمیّت است.
- توضیح المسائل مراجع مطابق با فتاوای سیزده نفر از مراجع معظم تقلید/ متن اصلی از رساله امام خمینی و مُحشی حضرات آیات: سیستانی، صافی گلپایگانی، مکارم شیرازی، نوری همدانی، شبیری زنجانی، بهجت،فاضل، اراکی، خویی، گلپایگانی، تبریزی.
سوال: اگر نتوانيم مجتهد اعلم را بشناسيم، وظيفه چيست؟
پاسخ:
آيات عظام امام، خامنه اى، مكارم و نورى: بايد به اهل خبره مراجعه كنيد و در صورت تعارض بين شهادت آنان، احتياط واجب است كه از كسى تقليد كنيد كه احتمال اعلميت را در او مى يابيد.
آيات عظام بهجت، فاضل، صافى و وحيد: بايد به اهل خبره مراجعه كنيد و در صورت تعارض بين شهادت آنان، واجب است از كسى تقليد كنيد كه احتمال اعلميت را در او مى يابيد.
آيات عظام تبريزى و سيستانى: بايد به اهل خبره مراجعه كنيد و در صورت تعارض بين شهادت آنان، نظر آن عده كه تخصص شان بيشتر است، مقدم داريد. در غير اين صورت بايد از كسى تقليد كنيد كه احتمال اعلميت را در او مى يابيد.
تبصره. تعبير آيت اللّه مكارم در مورد «احتمال اعلميت»، گمان به اعلم بودن است.
- -توضيح المسائل مراجع، م ۳و۴؛ آيت الله وحيد، توضيح المسائل، م ۳ و ۴ ؛ آيت الله نورى، توضيح المسائل، م ۳و۴٫
- [2]- آيت الله سيستانى، تعليقات على العروة، م ۱۳ و ۲۰ و ۲۱ و آيت الله تبريزى، توضيح المسائل، م ۳ و ۴؛ استفتاءات، س ۳۲٫
- هدانا برگرفته از پرسمان.
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
اگر شناخت اعلم ممکن نشود [راه های شناخت اعلم ]
پرسش : اگر کسی نتواند مجتهد اعلم را با در نظر گرفتن شرایط تشخیص دهد تکلیفش چیست؟
پاسخ : هرگاه شناختن «اعلم» بطور قطع ممکن نشود، احتیاط واجب آن است از کسى تقلید کند، که گمان به اعلم بودن او دارد.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی
- ویژه نامه احکام تقلید و بلوغ
- شرایط مرجع تقلید چیست
- تقلید در احکام چیست
- در تساوي دو مرجع تقوا ملاك است
- –فرق عدالت مرجع با عدالت امام جماعت
- –تقليد از مراجع ساير كشورها
کلید: اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باشد اگر شناختن مرجع اعلم مشکل باش
سلام
میبخشید یک سوال
اگر کسی بین دو یا سه مرجع نتواند اعلم را تشخیص دهد، آیا میتواند بین فتاوای همان ها احتیاط کند؟
سلام علیکم
احتیاط بسیار خوب هست، به شرطی که به وسواس نرسید. اما در برخی مسائل احتیاط سخت است، مثلا اگر خمس بر شما واجب شد، احتیاط این است که به سه نفر بدهید و این دشوار هست.
توصیه می کنیم یک مرجع را با تحقیق بیشتر انتخاب کنید، و اگر جایی هم احتیاط جا داشت، احتیاط کنید. مثلا اگر مرجعی برخی موسیقی ها را اشکال ندارد، آنچه موافق احتیاط است ترک تمام موسیقی هست و هیچ اشکالی ندارد و پسندیده نیز هست.
وفقکم الله لکل الخیر