چرا خواندن شعر در شب جمعه مکروه است

به طور مسلم از زبان معصومين  اشعار زيادى شنيده شده كه يا از خود آنها است و يا نقل اشعار ديگران است. مثلا اشعار زيادى در مناجات منسوب به امير مومنان- وجود دارد و در كتاب هاى مختلفى مثل مفاتيح الجنان نقل شده است و يا اشعارى از امام رضا علیه السلام و اشعار معروفى كه حضرت هادى علیه السلام – در مجلس متوكل خواندند و اهل مجلس را منقلب كردند.

از طرفى در صدر اسلام يكى از حربه‏ هاى مخالفان قرآن براى مشغول كردن اذهان ترويج اشعار جاهلى و مشغول نمودن مردم به اشعار پوچ و بى‏ مغز شعرا در وصف شراب و ابرو و…. بوده است لذا از خواندن چنين اشعارى نهى گرديده است. ولى اشعارى كه متضمن حكمت و موعظه و يا بيان معارف باشد و دعوت به نيكى و احسان كند هيچ مذمتى ندارد. بلكه پيامبر اكرم (ص) فرمودند: و ان من الشعر لحكمه‏ همانا برخى از اشعار حكمت است (ميزان الحكمه، ج 6، ص 2766، ح 9436) و حضرت صادق- ع- مى فرمايد:

من قال فينا بيت شعر بنى الله له بيتا فى الجنه هر كس براى ما اهل بيت يك بيت شعر بگويد خداوند در بهشت براى او خانه اى قرار مى دهد. (همان، ح 9437) در برخى روايات خواندن شعر در روز و شب جمعه مكروه دانسته شده است.

چون در نظام تربيتى و اجتماعى اسلام براى شب و روز جمعه برنامه‏ هاى خاصى از قبيل عبادات، دعا، نظافت، نمازجمعه و… در نظر گرفته شده است به جهت آن كه مردم احيانا با اشتغال به شعر و شعرخوانى از برنامه‏ هاى اصلى غافل نشوند خواندن شعر مكروه دانسته شده است. البته شايد دلايل ديگرى نيز داشته باشد كه ما بدان واقف نيستيم.

اين موضوع خصوصا با توجه به اين كه در گذشته اغلب اشعار حاوى مدح حكام و يا در وصف شراب و مى و… بوده است بسيار قابل تأمل است. قابل ذكر است در برخى روايات بر خواندن شعرى كه مشتمل بر كلام زشت و فحش باشد اين اثر مترتب شده كه اگر شعر در شب جمعه خوانده شده خواندن نماز آن شب و اگر در روز خوانده شده نماز آن روز قبول نمى‏شود و در روايت ديگرى به اين گونه آمده است كه: هر كس در روز جمعه شعر بخواند بهره او از آن روز همان شعر است (مستدرك‏الوسائل، ج 6، ص 100) در اين روايت كه شعر به صورت مطلق آمده به صراحت سخن از بطلان ساير اعمال به ميان نيامده است.

اشتغال به اشعار شعرا هر چند سخن حق باشد، موجب مى شود آنطور كه سزاوار است به عبادات پرداخته نشود، وفرصت مبارك شب وروز جمعه از بين برود. به طور كلى جمع ميان روايات مختلف به اين گونه ممكن است كه اشعارى كه مضمون نامناسب و گمراه كننده داشته باشد و يا مانع عبادت و بندگى در شب و روز جمعه گردد مكروه است اما اشعار پر محتوايى كه ياد آور خداوند و بيانگر ياد او و نيز اشعارى كه در مدح و معرفى جايگاه والاى اهل بيت- ع- است خود مصداق عبادت است و مشمول اين روايات نمى باشد.

در هر صورت پرهيز از شعر، در شب جمعه بهتر است.