پندار نیک گفتار نیک کردار نیک

شعار سه گانه زرتشتيان

مگر دين زرتشتى نمى گويد : پندار نيك، گفتار نيك، كردار نيك، پس چرا آن را دين باطلى مى دانيد؟

در اين باره توجه به چند نكته ضرورى است:

يك. تعابيرى مانند آنچه در سؤال آمده به گونه ها و عبارات مختلف تقريباً از زبان همه حكيمان، فيلسوفان، ارباب مكاتب، معلمان اخلاق و رهبران دينى شنيده شده و شعارى نيست كه اختصاص به آيين زرتشت داشته باشد و يا ديگران برخلاف آن شعار داده باشند.

دو. براى قضاوت پيرامون يك مكتب صرف اين گونه شعارها كافى نيست و بايد ديد در آن مكتب چه چيزى خوب شناخته مى شود و چه چيزى بد.

استاد مطهرى بر آن است كه همه مكتب هاى اخلاقى دنيا آموزه هاى خود را به عنوان اخلاق خوب معرفى كرده اند، در حالى كه بين آن ها شديدترين اختلافات و تضادها وجود دارد. يكى مبارزه با خودخواهى، بسط عدالت، ترحم به ضعيفان و يارى ستمديدگان را اخلاقى مى داند و ديگرى مانند نيچه همه اينها را اخلاق بد و خيانت به بشريت مى انگارد!

از نظر ايشان پوك ترين و بى مغزترين رويكردها بسنده كردن به سخن زرتشت است كه مى گويد «گفتار نيك، پندار نيك، كردار نيك»؛ زيرا مانند آن است كه از مهندسى براى ساختمان يك مسجد طرحى بخواهند و بگويند: طرح شما چيست؟ بگويد: يك ساختمان خوب! يا از خياطى بپرسند: چه مدل لباسى مى دوزى؟ بگويد: يك مدل خوب! در اين جا بايد ديد طرح و مدل خوب در نگاه آنان چيست و بدون آن هيچ گونه ارزش داورى پيرامون طرح يا مدل ايشان ميسر نيست. بنابراين شعار ياد شده به تنهايى هيچ گونه قابل سنجش و ارج گذارى نيست.1

به عبارت ديگر اين تعابير بسيار كلى و جامع است اما نامتعين و نامشخص، در واقع مثل هوا مى ماند كه وارد هر روزنى مى شود ولى كليد هيچ قفلى نيست.

سه. برخلاف شعار ياد شده مراجعه به آموزه هاى زرتشتى موجود، انحطاط جدى هم در گستره عقايد و بنيادهاى معرفتى و هم در نظام اخلاقى و رفتارى مشاهده مى شود و آنچه در اين مكتب خوب انگاشته شده در سنجه خرد ناخوب شناخته مى شود.2

 

1. بنگريد : شهيد مطهرى، مجموعه آثار، ج 22، ص 645، تهران، صدرا، چاپ اول، 1383.

2. شرح پاره اى از اين موارد در مطالب پيشين گذشت.

 

منبع : هدانا برگرفته از پرسمان ادیان و مذاهب

ویژه نامه دین پژوهی (ادیان و مذاهب)