پرسش و پاسخ احکام نماز میت
فهرست این نوشتار:
حضرت آیت الله مکارم شیرازی
امواتى که نماز ميّت دارند [احکام نماز میت ]
پرسش : آیا خواندن نماز میّت بر جنازه همه آنان که فوت می شوند واجب می باشد؟
پاسخ : واجب است بر هر میت مسلمان و بالغ نماز بخوانند و بر بچه نابالغ اگر کمتر از شش سال نداشته باشد نیز احتیاط واجب آن است که نماز بخوانند
وقت خواندن نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : نماز میت باید در چه زمانی خوانده شود؟
پاسخ : نماز میت باید بعد از غسل و حنوط و کفن کردن خوانده شود و اگر پیش از اینها، یا در بین اینها بخوانند باطل است، هرچند از روى فراموشى یا ندانستن مساله باشد.
شرايط کسى که نماز ميّت مى خواند [احکام نماز میت ]
پرسش : آیا در نماز میت طهارت شرط است؟
پاسخ : در نماز میت، وضو و غسل یا تیمّم و پاک بودن بدن و لباس شرط نیست؛ ولى احتیاط مستحب آن است که تمام امورى را که در نمازهاى دیگر لازم است رعایت کنند.
شرایط نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : رعایت چه شرایطی در نماز میّت لازم می باشد؟
پاسخ : واجب است نماز میت را رو به قبله بخوانند و نیز احتیاط واجب آن است که میت را مقابل نمازگزار به پشت بخوابانند بطورى که سر او به طرف راست نمازگزار و پاى او به طرف چپ نمازگزار باشد.
شرایط مکان نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : مکان نمازگزار در نماز میّت چگونه باید باشد؟
پاسخ : مکان نمازگزار باید از جاى میت پست تر و بلندتر نباشد، ولى مختصر پستى و بلندى اشکال ندارد، همچنین نمازگزار نباید از میت دور بایستد، ولى کسانى که به جماعت مىخوانند اگر دور باشند و به صف اتّصال داشته باشند اشکالى ندارد.
حکم وجود حائل بین نمازگزار و میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر در نماز میّت بین نمازگزار و میّت پرده باشد چه حکمی دارد؟
پاسخ : نمازگزار باید در مقابل میت بایستد و پرده و دیوارى حائل نباشد، ولى گذاردن میت در تابوت و مانند آن، اشکال ندارد.
چگونگی نیّت در نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : نمازگزار در نماز میّت چگونه باید نیّت کند؟
پاسخ : نماز میّت را باید با قصد قربت بخواند و در موقع نیّت، میّت را معیّن کند مثلاً نیّت کند «نماز مى خوانم بر این میّت قربه الى اللّه» .
لزوم ایستاده خواندن نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : آیا می توان بصورت نشسته بر میت نماز خواند؟
پاسخ : نماز میّت را باید ایستاده بخواند و اگر کسى نباشد که بتواند نماز میّت را ایستاده بخواند باید نشسته بر او نماز خواند.
عمل به وصيّت ميّت درمورد امام نماز ميّت [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر میّت وصیت کند که شخص خاصّی نماز بر او بخواند عمل به وصیّت او چه حکمی دارد؟ در این مورد اجازه ولیُّ او لازم است؟
پاسخ : هرگاه میت وصیّت کرده شخص معیّنى بر او نماز بخواند، عمل به وصیّت او واجب است و لازم نیست از ولى اجازه بگیرد، هرچند احتیاط مستحبآن است که اجازه
حکم تکرار نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : تکرار کردن نماز میّت چه حکمی دارد؟
پاسخ : مکروه است بر میت چند مرتبه نماز بخوانند، بلکه اگر یک نفر چند مرتبه بخواند محلّ اشکال است، ولى اگر میت اهل علم و فضل و تقوا باشد مکروه نیست.
وجوب خواندن نماز ميّت حتى پس از دفن [احکام نماز میت ]
پرسش : چنانچه نماز میّت بر هر دلیلی ترک گردد و میّت نیز دفن شده باشد تکلیف چه می باشد؟
پاسخ : هرگاه میت را عمداً یا از روى فراموشى یا به جهت عذرى بدون نماز دفن کنند، یا بعد از دفن معلوم شود نمازى که بر او خوانده شده باطل بوده است، واجب است با همان ترتیب به قبرش نماز بخوانند.
نحوه خواندن نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : نماز میت به چه صورت خوانده می شود؟
پاسخ : نماز میت پنج تکبیر دارد و اگر نمازگزار پنج تکبیر به اینترتیب بگوید کافى است: بعد از نیّت و گفتن تکبیر اوّل بگوید: اشْهَدُ انْ لا الهَ الَّااللَّهُ وَ انَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللَّهِ و بعد از تکبیر دوم بگوید: اللَّهُمَّ صَلِّ عَلى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ و بعد از تکبیر سوم بگوید: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُومِنینَ وَ الْمُومِناتِ و بعد از تکبیر چهارم اگر میت مرد است بگوید: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِهذَا الْمَیِّتِ و اگر زن است بگوید: اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِهذِهِ الْمَیِّتِ و بعد، تکبیر پنجم را بگوید.
پشت سر هم خواندن تکبيرها [احکام نماز میت ]
پرسش : کیفیت گفتن تکبیرها و خواندن دعا در نماز میّت چگونه باید باشد؟
پاسخ : باید تکبیرها و دعا را طورى پشت سر هم بخوانند که نماز از صورت خود خارج نشود و احتیاط واجب آن است که در وسط نماز با کسى سخن نگویند.
حکم خواندن نماز میّت شیعه توسط اهل سنّت [احکام نماز میت ]
پرسش : خواندن نماز میّت شیعیان توسط شخص سنّی چه حکمی دارد؟
پاسخ : اشکال دارد.
نماز میت کودکی یک ماه بعد از تولد بمیرد [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر کودکی یک ماه بعد از تولد بمیرد خواندن نماز میّت بر او چه حکمی دارد؟
پاسخ : نماز ندارد.
حکم استفاده از ضمیر مؤنّث برای مرد در نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر در نماز میّت مرد، از ضمیر مؤنّث استفاده شود اشکالی دارد؟
پاسخ : مانعی ندارد هرچند بهتر ترک آن است.
حکم فاصله افتادن در بین نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر نمازگزار در وسط نماز میّت، نماز را رها کند و بعد از انجام کاری، نماز را ادامه دهد اشکالی دارد؟
پاسخ : مانعی
میتی که نماز بر او نخوانده اند [احکام نماز میت ]
پرسش : میتی را بدون غسل و کفن دفن کرده اند و نماز میت را هم نخوانده اند وظیفه چیست؟
پاسخ : در صورتی که از هم متلاشی نشده باشد قبر را نبش کرده و مراسم را انجام دهند و در صورت متلاشی شدن نماز را بر قبر بخوانند.
خواندن نماز میت زن مطابق دستور نماز میت مرد [احکام نماز میت ]
پرسش : آیا جایز است نماز میت زن را مانند دستور مرد خواند؟
پاسخ : اشکالی ندارد هرچند بهتر ترک آن است.
فراموش کردن یک تکبیر از نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر یک تکبیر از پنج تکبیر نماز میت فراموش شود و خوانده نشود چه حکمی دارد؟
پاسخ : در این صورت نماز ناقص است و باید آن را اعاده نمایند و چنانچه دفن کرده باشند بر قبر می خوانند .
چهار بار گفتن تکبیر [احکام نماز میت ]
پرسش : حکم نماز میتی که در آن تکبیر دوم را چهار بار تکرار نمایند و در ادامه صلوات ذکر تلقین میت را بخوانند و بعد از آن تکبیر سوم را بگویند چیست؟
پاسخ : احتیاط در اعاده چنین نمازی است.
حکم اشتباه لفظی در نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر در نماز ميّت زن، به صورت اشتباه در تكبير چهارم به جاى عبارت «اللّهم إنّ هذه أَمَتك» گفته شود «اللّهم إنّ هذا عبدُك»، نماز چه حکمی دارد؟
پاسخ : اصل در تکبیر چهارم طلب مغفرت براى میت است و اگر در این تکبیر عبارت دیگرى را به صورت صحیح با این مضمون بیان کرده نماز صحیح است و اشکالى ندارد.
لزوم الحاق اعضای جدا شده به میت هنگام غسل و نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر يک يا چند عضو ميت قطع باشد آيا در هنگام غسل و نماز بايد همراه بدن باشد؟
پاسخ : در صورتی که امکان دارد با آن همراه باشد.
حکم جابجایی سهوی ذکر تکبیر اوّل و دوّم در نماز میّت [احکام نماز میت ]
شاید این مطالب را هم بپسندید:
پرسش : اگر در نماز میّت ذکر تکبیر اوّل و دوّم سهوا عوض شود و به جای أشهد أن لا اله الاالله در تکبیر اوّل، صلوات خوانده شود چه حکمی دارد؟
پاسخ : نماز را اعاده نماید.
حکم گفتن تکبیر اضافی در نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : چنانچه در نماز ميّت به طور سهوی، بيش از پنج بار تکبیر گفته شود چه حکمی دارد؟
پاسخ : نماز باطل نمی شود.
اکتفا به ذکر واجب در قسمتی از نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر در نماز میّت ذکر بعد از یک یا دو تکبیر، فقط همان مقدار واجبش گفته شود اما بعد از تکبیرهای باقیمانده اذکار مستحب هم اضافه گردد ، آیا نماز صخیح است؟
پاسخ : مانعی ندارد.
خواندن نماز میت شیعه به روش اهل سنت [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر در نماز ميت شیعه، عمدي به روش اهل سنت با تكتيف نماز خوانده شود چه حكمي دارد؟
پاسخ : نماز را اعاده کنند اگر هم دفن شده کنار قبر اعاده کنند.
حکم حرف زدن یا راه رفتن در حین نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : حرف زدن و راه رفتن نمازگزار در هنگام نماز میّت چه حکمی دارد؟
پاسخ : نمی تواند حرف بزند و یا راه برود و مستحب است امور دیگری که در نماز واجب شرط است را نیز رعایت نماید مانند اینکه با وضو باشد و غسل واجبی بر عهده نداشته باشد و کفش نداشته باشد.
تکلیف امام در مورد نماز میت ناقص [احکام نماز میت ]
پرسش : اگرکسی بر میت یا امواتی نماز میت خوانده باشد وبعدا متوجه شود نماز را اشتباه خوانده مثلا تکبیر آخر را نگفته و اموات را نشناسد وقبر آنهارا بلد نباشد چه وظیفه ای دارد؟
پاسخ : در این صورت وظیفه ای ندارد ولی اگر قبر آنها را بشناسد احتیاط آن است در کنار قبر آنها نماز را بخواند.
تقدم مرد بر زن در نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : در نماز میت در صورتی که زنی در صف اول نماز جماعت حاضر شود حکم نماز ایشان و کسانی که دو طرف و پشت سرش هستند را بیان کنید؟
پاسخ : در نماز میت نیز زنها باید پشت سر مردها باشند و اگر در کنارشان هستند باید حائلی بین آنها باشد.
چگونگی اقتدا در اثنای نماز جماعت میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : اگر شخصی در اثنای نماز میّت به جماعت برسد چگونه می تواند اقتدا نماید؟
پاسخ : می تواند داخل در نماز جماعت میّت شود و همراه امام تکبیر بگوید امّا ذکرهای مربوطه را به همان ترتیب که در رساله عملیّه آمده است بخواند و بعد از امام هم نماز را تا پایان ادامه دهد.
خون آمدن از بدن میت بعد از اقامه نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : میّتى را غسل داده و سپس بر او نماز خوانده اند، ولى در موقع دفن متوجّه شدند که از جنازه خون آمده است. آیا بعد از پاک کردن کفن و جنازه، تکرار نماز میّت واجب است؟
پاسخ : اگر نمى دانید کى خون آمده است تکرار نماز لازم نیست.
کیفیّت نماز میّت منافق، مجهول الحال و کودک [احکام نماز میت ]
پرسش : کیفیّت نماز میّت براى شخص منافق، مجهول الحال و کودک بالای شش سال را بیان فرمایید؟
پاسخ : اگر میّت، منافق است چهار تکبیر اوّل را بگوید و تکبیر پنجم را نگوید، و اگر مجهول الحال است بعد از تکبیر چهارم بگوید: «اَللّهُمَّ اِنْ کانَ یُحِبُّ الْخَیْرَ وَ اَهْلَهُ فَاغْفِرْ لَهُ وَ ارْحَمْهُ وَ تَجاوَزْ عَنْهُ» و اگر طفل است بگوید: «اَللّهُمَّ اجْعَلْهُ لاَِبَوَیْهِ وَ لَنا سَلَفاً وَ فَرَطاً وَ اَجْراً».
حکم نماز میّت برای غَریِق [احکام نماز میت ]
پرسش : آنچه در کتب فقهى و همچنین رساله عملیّه مراجع عظام تقلید از کتاب شریف عروة الوثقى تا تحریرالوسیله جستجو شد، فقهاء نمازى به عنوان نماز غریق(شخص غرق شده) بیان نفرموده اند؛ با توجه به این مطلب، اگر کسى در دریا یا رودخانه غرق شد و جسدش هم پیدا نشد نماز میّت برای او چه حکمی دارد؟
پاسخ : چنین کسى نماز ندارد تا جسدش پیدا شود، ضمنا قابل ذکر است که در کلمات فقهاء موضوعی به عنوان نماز غرقى داریم و آن نماز یومیّه کسانى است که در حال غرق شدن هستند و بیش از تکبیرات و اشاراتى نمى توانند کارى انجام دهند.
حکم شرکت زن نفساء و مستحاضه در نماز جماعت میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : آیا زن مستحاضه کثیره که غسل خود را انجام نداده و نیز زن نفساء، در حکم زن حائض هستند که استحباب دارد در یک صف تنها بایستد؟
پاسخ : این حکم درباره زن حائض و نفساء است و شامل زن مستحاضه نمى‌شود.
شرط عدالت امام در نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : آیا در نماز میّت، عدالت امام جماعت شرط است؟
پاسخ : عدالت در امامت نماز میّت شرط است.
حکم اقتدا به امام جماعت اهل سنّت در نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : اقتدا کردن به امام جماعت اهل سنّت در نماز میّت چه حکمی دارد؟
پاسخ : در صورتی که برای حفظ وحدت باشد مانعی ندارد .
حکم خواندن نماز بر میّتی که خودکشی کرده [احکام نماز میت ]
پرسش : خواندن نماز میّت بر جنازه شخصى که اقدام به خودکشى کرده است چه حکمی دارد؟
پاسخ : اشکالى ندارد و باید نماز میّت خوانده شود. ضمنا قابل ذکر است که خودکشى به یقین از گناهان کبیره است، و مالکیّت انسان نسبت به نفس خویش، نمى تواند دلیل بر خودکشى شود. همان گونه که مالکیّت انسان نسبت به اموالش، نمى تواند مجوّز آتش زدن آن گردد. البتّه باید تمام مراسم را براى این گونه افراد مانند مسلمان عادّى انجام داد، و شرکت در این مراسم و دعا براى نجات آنها مانعی ندارد، شاید مشمول عفو الهى واقع شوند.
حکم خواندن نماز بر میّت گنهکاری که اعدام شده است [احکام نماز میت ]
پرسش : آیا لازم است بر اجساد مسلمانان گناهکارى که طبق حکم دادگاههاى اسلامى اعدام مى شوند، مانند قاچاقچیان موادّ مخدّر، محاربین، زناکاران به عنف، و مانند آنها، نماز میّت خوانده شود؟
پاسخ : آرى بر هر میّت مسلمانى باید نماز میّت خوانده شود.
مستحبّات نماز میّت [احکام نماز میت ]
پرسش : چه مواردی در نماز میّت مستحب می باشد؟
پاسخ : مستحب است کسى که نماز میّت مى خواند با وضو یا غسل یا تیمّم باشد و احتیاط مستحب آن است در صورتى تیمّم کند که وضو و غسل ممکن نباشد، یا اگر وضو بگیرد و غسل کند به نماز میّت نرسد؛ علاوه بر این مستحب است که امور دیگرى را به امید ثواب پروردگار در نماز میّت رعایت کند:
اوّل: اگر میّت مرد است امام جماعت یا کسى که فرادا بر او نماز مى خواند مقابل وسط قامت او بایستد و اگر میّت زن است مقابل سینه اش.
دوّم: پابرهنه نماز بخواند.
سوّم: در هر تکبیر دست ها را بلند کند.
چهارّم: فاصله او با میّت به قدرى کم باشد که اگر باد لباسش را حرکت دهد، به جنازه برسد.
پنجم: اگر نماز را با جماعت مى خوانند امام جماعت تکبیر و دعاها را بلند بخواند و کسانى که با او نماز مى خوانند، آهسته بخوانند.
ششم: نمازگزار براى میّت و مومنین زیاد دعا کند.
هفتم: قبل از نماز سه مرتبه بگوید: «الصّلاه».
هشتم: نماز را در جایى بخواند که عدّه بیشترى براى نماز میّت حاضر مى شوند.
نهم: بهتر است نماز میّت را در مسجد نخوانند، مگر در مسجد الحرام.
دهم: زن حائض اگر نماز میّت را به جماعت بخواند در یک صف، تنها بایستد.
به جماعت خواندن نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : آیا نماز میت را می توان به جماعت خواند؟ به این معنا که قصد نماز جماعت و اقتدا کردن کنیم؟
پاسخ : می توان نیت جماعت کرد ولی باید تمام افعال را خود فرد انجام دهد.
استحباب به جماعت خواندن نماز میت [احکام نماز میت ]
پرسش : آیا خواندن نماز میت به جماعت صحیح است؟
پاسخ : مستحب است نماز میت را با جماعت بخوانند، ولى کسى که نماز میت را با جماعت بخواند باید تمام تکبیرها و دعاهاى آن را بخواند و خواندن دعاهاى مفصّل وارد شده، مستحب است و اگر کسى آن را حفظ ندارد، مىتواند از روى کتاب بخواند.
منبع: سایت هدانا برگرفته از استفتائات آیت الله العظمی مکارم شیرازی
