ویژگی کاندید اصلح
ویژگی کاندید اصلح مجلس
نمايندگان مجلس چه ويژگى هايى را بايد دارا باشند و شرايط يك نماينده مطلوب از نظر اسلام چيست؟
فلسفه وجودى مجلس شوراى اسلامى تحقق عينى آيه «وَ أَمْرُهُمْ شُورى بَيْنَهُمْ»[91] است. قوه مقننه تبلور اراده ملت است و در نظام جمهورى اسلامى عامل مهم رشد، استقلال و آزادى امت اسلامى و داراى اختياراتى وسيع و گسترده است[92]. از اين رو توجه به شرايط نمايندگانى كه زيبنده عينيت بخشيدن به پيام الهى و شايسته ملتى سرفراز و متناسب با جايگاه يادشده باشند، از اهميت فراوانى برخوردار است. در اين زمينه به پاره اى از روايات گران سنگ درباره صلاحيت هاى لازم و سپس به سخنانى از حضرت امام خمينى (رحمه الله) در اين باب اشاره خواهيم كرد:
يك. روايات
1. ايمان: در تفسير فرات كوفى آمده است: از پيامبر (صلی الله علیه وآله) سؤال شد:
«اى رسول خدا! اگر حادثه اى براى ما رخ نمود كه درباره آن آيه اى از قرآن يا سنتى از شما وجود نداشته باشد، چه كنيم؟
حضرتش فرمود: آن را در ميان مؤمنان به مشورت گذاريد ….».[93]
2. خردمندى: از پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) نقل شده است:
«با انسان خردمند رايزنى كنيد و از رأى او سرمپيچيد كه پشيمان خواهيد شد»[94].
و «آن كه با خردمندان به شور بپردازد، به راه رشد و موفقيت راهنمايى خواهد شد».[95]
3. تخصص و دانايى: از پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) پرسيده شد:
«دورانديشى چيست؟ فرمود: رايزنى با صاحب نظران و پيروى از آنان».[96]
4. خيرخواهى: پيامبر (صلی الله علیه وآله) مى فرمايد: «رايزنى با خردمندِ خيرخواه رشد و ميمنت و توفيقى از سوى خدا است …»[97]
5. خوف الهى: اميرالمؤمنين (علیه السلام) فرمود: «در آنچه برايت رخ مى نمايد، با كسانى مشورت كن كه از خدا خوف دارند».[98]
امام صادق (علیه السلام) هم مى فرمايد: «در امورت با كسى رايزنى كن كه خدا ترس باشد».[99]
6. تقوا و پارسايى: در روايت است: «مرد خردمند پارسا را به رايزنى طلب كه جز به نيكى سفارش نكند و مبادا با غير او مشورت كنى؛ چرا كه ناپارساى بى خرد، [ باعث] فساد دين و دنيا است».[100]
7. آزادگى و دين دارى
8. دلسوزى، صميميت و برادرى
9. رازدارى
در رابطه با موارد ياد شده، امام صادق (علیه السلام) مى فرمايد: «مشورت ثمربخش نيست؛ جز آنكه اركان چهارگانه آن تحقّق پذيرد:
1. طرف مشورت خردمند باشد؛
2. آزاد مرد ديندار باشد؛
3. صميمى و برادرسان بوده باشد؛
4. او را از راز خود در مسئله مورد رايزنى چنان آگاه سازى كه خود آگاه هستى و او اين راز را مخفى دارد و كتمان نمايد».[101]
ناشايستگى ها:
در نصوص دينى افزون بر شرايط و شايستگى هاى رايزنى، به ابعاد منفى و جهات سلبى آن نيز اشاره شده است؛ پاره اى از آنچه در روايات آمده، عبارت است از:
1. ترس و بزدلى؛ 2. بخل؛ 3. حرص؛ در سفارشات پيامبر اكرم (صلی الله علیه وآله) به اميرالمؤمنين (علیه السلام) آمده است: «اى على! با انسان ترسو مشورت مكن، زيرا راه هاى گشايش را بر تو تنگ مى كند، با بخيل به رايزنى مپرداز كه تو را از هدف بازمى دارد و انسان حريص را مشاور خود مكن كه كام جويى را نزد تو بيارايد».[102]
4. دروغ؛ حضرت على (علیه السلام) مى فرمايد: «از دروغگو رأى مجو كه چون سراب است. امور دسترس ناپذير را نزديك مى نماياند و امور دسترس ناپذير را نايافتنى مى نماياند».[103]
دو. امام خمينى (رحمه الله)
امام خمينى (رحمه الله) همواره بر حضور پرشور مردم در انتخابات نمايندگان شايسته تأكيد فراوان داشت: «نمايندگانى متعهد، متفكر و دلسوز به ملت و خصوص طبقه مستضعف و خدمتگزار به اسلام و مسلمين در مجلس شوراى اسلامى بفرستيد»[104].
و فرمود: «اميد است ملت مبارز متعهد با مطالعه دقيق در سوابق اشخاص و گروه ها، آراى خود را به اشخاصى دهند كه به اسلام عزيز و قانون اساسى وفادار باشند و از تمايلات چپ و راست، برى باشند و به حسن سابقه و تعهد به قوانين اسلام و خيرخواهى امت معروف و موصوف باشند».
ايشان همچنين مى فرمايد: «بايد به اشخاصى كه احتمال انحراف در آنان مى رود رأى ندهند؛ چه احتمال انحراف عقيدتى و يا اخلاقى»[105].
و «كسانى را انتخاب كنند كه صددرصد مسلمان و معتقد به احكام اسلام و متعهد به اجراى احكام اسلام و مخالف با مكتب هاى انحرافى و معتقد به جمهورى اسلامى باشند».[106]
از چند سخن پيشين به دست مى آيد:
1. بررسى سوابق و ويژگى هاى كانديداهاى مجلس لازم و بايسته است و نبايد ناآگاهانه و بدون بررسى كافى كسى را برگزيد.
2. با احتمال انحراف عقيدتى و اخلاقى، نمى توان به كسى رأى داد. به عبارت ديگر بايد صلاحيت افراد را احراز كرد.
3. شرايط و صلاحيت هاى لازم براى نمايندگى از ديدگاه امام خمينى (رحمه الله) عبارت است از:
«صددرصد مسلمان بودن، نداشتن انحراف اعتقادى و مخالفت با مكاتب انحرافى، عدم انحراف اخلاقى، متفكر بودن، خيرخواهى، تعهد، دلسوزى و در خدمت اسلام و مردم بودن، وفادارى به نظام جمهورى اسلامى و قانون اساسى و پاى بندى و التزام به اجراى احكام اسلامى».
[91]. شورى 42، آيه 38.
[92]. جهت آگاهى بيشتر ر.ك: آشنايى با مجلس شوراى اسلامى، روابط عمومى مجلس شوراى اسلامى.
[93]. «سئل عن النبى (صلی الله علیه وآله) : يا رسول اللّه ارأيت اذا نزل بنا امر ليس فيه كتاب و سنه منك ما نعمل؟ فقال (صلی الله علیه وآله) : اجعلوه شورى بين المؤمنين….»؛ تفسير فرات بن ابراهيم كوفى، ص 615.
[94]. «استرشدوا العاقل و لاتعصوه فتندموا»؛ بحارالانوار، ج 72، ص 105.
[95]. «من شاور ذوى الالباب دُلّ على الرشاد» همان.
[96]. «قيل لرسول اللّه (صلی الله علیه وآله) : ماالحزم؟ قال (صلی الله علیه وآله) ؛ مشاورة ذوى الرأى و اتباعهم»؛ همان.
[97]. «مشاورة العاقل الناصح رشد و يمن و توفيق من اللّه …»؛ همان، ج 72، ص 105).
[98]. «شاور فى الذين يخافون اللّه» همان.
[99]. «شاور فى امرك الذين يخافون اللّه»؛ همان، ص 98.
[100]. «استشر العاقل من الرجال الورع فانه لايأمر الا بخير و اياك و الخلاف فان خلاف الورع العاقل مفسدة فى الدين و الدنيا». همان، ص 100
[101]. «ان المشورة لاتكون الا بحدودها الاربعة … فاوله ان يكون الذى تشاوره عاقلا و الثانية ان يكون حرا متدينا و الثالثة ان يكون صديق و اخيا و الرابعة ان تطلعه على سرك فيكون علمه به كعلمك ثم يسّر ذلك و يكتمه»؛ مكارم الاخلاق، ج 2، ص 80).
[102]. «يا على لاتشاور جبانا فانه يضيق عليك المخرج و لاتشاور البخيل فانه يقصر بك عن غايتك و لاتشاور حريصا فانه يزين لك شرها»؛ علل الشرايع، 559.
[103]. «لا تستشر الكذاب فانه كالسراب يقرب عليك البعيد و يبعّد عليك القريب»؛ غررالحكم، ش 10351.
[104]. آشنايى با مجلس شوراى اسلامىپيام 28 بهمن س358، ص 13.
[105]. همان، 21 اسفند 1358 ص 14؛ 17 ارديبهشت 359.
[106]. همان.
منبع: سایت هدانا برگرفته از پرسش ها و پاسخ ها «ولایت فقیه و جمهوری اسلامی ایران .»
