علت سکوت امام علی در نهج البلاغه

حضرت على (ع) در نهج البلاغه چگونه از سكوت خود ياد مى كند؟

على از اين سكوت به تلخى ياد مى كند و آن را جا نكاه و مرارت بار مى خواند:

«وَ اَغْضَيْتُ عَلَى الْقَدْىَ وَشَربْتُ عَلَى الشَّجى وَ صَبَرْتُ عَلى اَخْذِ الْكَظَم وَعَلَى اَمَرَّ مِنْ طَعْمِ الْعَلْقَمْ‏(1)

خار در چشمم بود و چشم ها را بر هم نهادم، استخوان در گلويم گير كرده بود و نوشيدم، گلويم فشرده مى شد و تلخ تر از حنظل در كامم ريخته بود و صبر كردم».

سكوت على، سكوتى حساب شده و منطقى بود نه صرفاً ناشى از اضطرار و بيچارگى يعنى او از ميان دو كار، بنا به مصلحت يكى را انتخاب كرد كه شاقتر و فرساينده تر بود. براى او آسان بود كه قيام كند و حداكثر آن بود كه به واسطه نداشتن يارو ياور، خودش و فرزندانش شهيد شوند. شهادت آرزوى على بود و اتفاقاً در همين شرايط است كه جمله معروف را ضمن ديگر سخنان خود به ابوسفيان فرمود: «وَاللهِ لَابْنُ اَبيطالِبِ انَسُ بِالْمَوتِ مِنَ الطَفل بِثَدىِ اُمَه‏(2) به خدا سوگند كه پسر ابوطالب مرگ را بيش از طفل پستان مادر، دوست مى دارد».

على با اين بيان به ابوسفيان و ديگران فهماند كه سكوت من از ترس مرگ نيست، از آن است كه قيام و شهادت در اين شرايط بر زيان اسلام است نه به نفع آن. على خود تصريح مى كند. كه سكوت من حساب شده بود من از دو راه، آن را كه به مصلحت نزديكتر بود انتخاب كردم:

«وَ طَفِقْتُ اَرْ تَإى بَيْنَ اَنْ اَصولَ بِيَدٍ جَذّاءَ ساَوْ اَصْبِرَ عَلى طَخْيَهٍ عَمْياءَ. يَهْرَمُ فيهَا الْكَبيرُ وَ يَشيبُ فيهَا الصَّغيرُ وَ يَكْدَحُ فيهَا مُؤْمِنٌ حَتّى يَلْقى رَبَّهُ، فَرَايْتُ اَنَّ الصَّبْرَ عَلى هاتا اَحْجى، فَصَبَرْتُ وَ فِى الْعَيْنِ قَدْىً وَ فِى الْحَلْقِ شَجىً‏(3)

در انديشه فرو رفتم كه ميان دو راه كدام را برگزينم؟ آيا با كوته دستى قيام كنم، يا بر تاريكى اى كور صبر كنم، تاريكى اى كه بزرگسال در آن فرتوت مى شود و تازه سال پير مى گردد و مؤمن در تلاشى سخت تا آخرين نفس واقع مى شود. ديدم صبر بر همين حالت طاقت فرسا عاقلانه تر است، پس صبر كردم درحالى كه خوارى درچشم و استخوانى در گلويم بود».

مجموعه آثار شهيد مطهرى ج 14 سيرى در نهج البلاغه صفحه 485، شهيد مطهرى

به نقل از سايت تبيان

(1) (نهج‏البلاغه، خطبه 26)
 (2) (نهج‏البلاغه، خطبه 5)
 (3) (نهج‏البلاغه، خطبه 3)

پرسمان