اعمال مخصوص غروب و شامگاهان
1ـ قبل از هر چیز باید آماده حضور در مسجد و برگزارى نماز جماعت شد.
2ـ از امام باقر(علیه السلام) نقل شده است که رسول خدا(صلى الله علیه وآله) به هنگام کمرنگ شدن آفتاب (هنگام غروب) این دعا را مى خواند:
اَمْسى ظُلْمى مُسْتَجیراً بِعَفْوِکَ، وَاَمْسَتْ ذُ نُوبى مُسْتَجیرَةً بِمَغْفِرَتِکَ،
شام کرد ستم و ظلم من که پناهنده به عفو توست و شام کرد گناهانم پناهنده به آمرزش تو
وَاَمْسى خَوْفى مُسْتَجیراً بِاَمْنِکَ، وَاَمْسى ذُلّى مُسْتَجیراً بِعِزِّکَ،
و شام کرد خواریم پناهنده به امنیّت تو و شام کرد ترسم پناهنده به عزّت تو
وَ اَمْسى فَقْرى مُسْتَجیراً بِغِناکَ، وَاَمْسى وَجْهِىَ الْبالِى الْفانى، مُسْتَجیراً بِوَجْهِکَ الْباقِى الْکَریمِ،
و شام کرد بینواییم پناهنده به دارایى تو و شام کرد رخ فرسوده ام پناهنده به روى جاویدان همیشگى تو
اَللّهُمَّ اَلْبِسْنى عافِیَتَکَ، وَجَلِّلْنى کَرامَتَکَ وَغَشِّنى
خدایا عافیت خود را بر من بپوشان و با رحمتت مرا فرا گیر و بزرگواریت را بر من بپوشان
وَقِنى شَرَّ خَلْقِکَ مِنَ الْجِنِّ وَالاِْنْسِ، یا اَللهُ یا رَحْمنُ یا رَحیمُ.(1)
و نگاهم دار از شر خلق خویش از جن و انس اى خدا اى بخشاینده اى مهربان.
3ـ از امام صادق(علیه السلام) نقل شده است که هر کس این کلمات را سه مرتبه در آغاز شب بگوید تحت پوشش بال و پر (حمایت) جبرئیل قرار مى گیرد:
اَسْتَوْدِعُ اللهَ الْعَلِىَّ الاَْعْلَى الْجَلیلَ الْعَظیمَ نَفْسى، وَمَنْ یَعْنینى اَمْرُهُ،
مى سپارم به خداى والاى برتر باجلالت بزرگ خودم را و هر که کارش بر دوش من است
اَسْتَوْدِعُ اللهَ نَفْسِىَ الْمَرْهُوبَ الْمَخُوفَ الْمُتَضَعْضَعَ لِعَظَمَتِـهِ کُلُّ شَىْء.(2)
به خدا مى سپارم نفس هراسان ترسان خودم را به آن خدایى که سر فرود آرد در برابر عظمتش هر چیز.
4ـ و نیز فرمود: وقتى شب مى شود بگو:
شاید این مطالب را هم بپسندید:
اَللّهُمَّ اِنّى اَسْئَلُکَ عِنْدَ اِقْبالِ لَیْلِکَ، وَاِدْبارِ نَهارِکَ، وَحُضُورِ صَلَواتِکَ،
خدایا از تو خواهم در هنگام آمدن شبت و روگرداندن روزت و حضور نمازهایت
وَاَصْواتِ دُعآئِکَ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلى مُحَمَّد وَآلِ مُحَمَّد.(3)
و آوازهاى خوانندگانت که درود فرستى بر محمّد و آل محمّد.
5ـ مستحب است هنگام غروب به تسبیح وذکر و استغفار مشغول شود; چراکه این ساعت در فضیلت و شرف، شبیه صبح است و خداى سبحان در قرآن مجید فرموده است: (وَ سَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّکَ قَبْلَ طُلُوعِ الشَّمْسِ وَقَبْلَ الْغُرُوبِ)(4) و امام صادق(علیه السلام) مى فرماید: «هنگام غروب آفتاب ذکر خداى عزّوجلّ بگو و اگر با کسى به سر مى برى که تو را بیهوده از ذکر او باز مى دارد پس برخیز و او را رها کن و به دعا مشغول شو».(5)
6ـ طبق روایت امام صادق(علیه السلام) این دعا را هر روز هنگام غروب آفتاب بخواند:
یا مَنْ خَتَمَ النُّبُوَّةَ بِمُحَمَّد صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَآلِهِ،
اى که منصب نبوت را به محمّد صلى اللّه علیه و آله ختم فرمودى
اِخْتِمْ لى فى یَوْمى هذا بِخَیْر، وَشَهْرى بِخَیْر، وَسَنَتى بِخَیْر، وَعُمْرى بِخَیْر.(6)
امروز مرا به خیر ختم فرما و ماه مرا ختم به خیر فرما و سال و عمرم را به خیر ختم فرما.
